بررسی دیالکتیک هنر در «ترجمۀ ادبی‌» بر اساس نظریات تئودور آدورنو و والتر بنیامین: نقد ترجمة رمان ناتور دشت

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 50، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 87-106   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v50i1.64521

نویسنده

بهروز احمدزاده بیانی^*

گروه زبان انگلیسی، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

چکیده

نظریات تئودور آدورنو و والتر بنیامین در خصوص هنر با راهبرد ترجمة متون ادبی ارتباط معنی دار دارد. هر دو نظریه‌پرداز به حقیقت هنری اعتقاد دارند، اما تفاوت آن‌ها در چگونگی درک و انتقال حقیقت و حس هنری است به‌طوری‌که دیالکتیک هنری میان فرم و محتوا حفظ شود. بنابراین ترجمة ادبی فراتر از یک ترجمه خوب تنها به انتقال صحیح پیام محدود نمی‌شود بلکه میزان تأثیر و تداوم اثر در فرهنگ مقصد معیار است. این‌چنین وظایف مترجم ملزم به درک حقیقت هنری و رویارویی با چالش‌هایی است که نیازمند راهکارهای نظری در زیباشناسی، تفسیر و ترجمه می‌باشد. بنیامین با نظریة «هنر بازتولیدپذیر» بر مدل ترجمة بینِ خطی تأکید دارد تا حس منحصربه‌فرد مفاهیم هنری را آزاد سازد و از آن برای آگاهی‌بخشی به مردم استفاده کند، اما آدورنو با ارائة نظریة دیالکتیک منفی بر تداوم حقیقت هنر و بی‌قالب بودن آن تأکید دارد که این دیدگاه با ترجمة تفسیری مطابقت دارد. در این مقاله ایدئولوژی مترجمان مختلف رمان ناتور دشت در درک و انتقال لحن، حس و پیام اثر با توجه به مشابهت اثر با نظریات انتقادی بنیامین و آدورنو مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ترجمة محمد نجفی نه‌تنها از نظر امانت‌داری در لحن با نظریة بازتولید هنری بنیامین همخوانی دارد، بلکه از نظر همانندسازی دیالکتیک هنری، با نظریة دیالکتیک متفی آدورنو همخوانی دارد و موفق‌تر از سایر ترجمه‌ها می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

تئودور آدورنو؛ والتر بنیامین؛ ترجمة ادبی؛ رمان ناتور دشت؛ احمد کریمی حکاک؛ محمد نجفی؛ آراز بارسقیان

مراجع

1. احمدی، ب. (1376). حقیقت و زیبایی: درس‌های فلسفی هنر. تهران: نشر مرکز.

2. ارشاد، ف. (1392). یک متن سترگ فلسفی‌ـاجتماعی: بازخوانی و نقد کتاب دیالکتیک روشنگری. پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، ۱۳(۴)، ۱-۲۹.

3. امامی، ک. (1346). مسألة لحن در ترجمه یا چگونه از کلاغ فرنگی بلبل پارسی گو نباید ساخت. اندیشه و هنر، ۵(۱۰)، 117-128.

4. آدورنو، ت. (1388). زبان اصالت در ایدئولوژی آلمانی. ترجمة سیاوش جمادی. تهران: ققنوس.

5. آذردشتی، م. (1392). ترجمة دشواژه‌ها در برگردان رمان ناتور دشت بر اساس دیدگاه زبان استاندارد. (پایان‌نامة منتشر نشده). دانشگاه علامه طباطبائی.

6. آذری، ه. (۱۳۹۵). عکس، حقیقت، آگاهی. ماهنامة علمی تخصصی اطلاعات حکمت و معرفت، ۱۱(۱)، ۳۹-۴۲.

7. خزاعی‌فر، ع. (1391). نظریة ترجمة دیروز و امروز. نامة فرهنگستان، ۲۸، ۶۹-۷۹.

8. سالینجر، د. ج. (1345). ناطور دشت. ترجمة احمد کریمی حکاک. تهران: مینا.

9. سالینجر، د. ج. (1377). ناتور دشت. ترجمة محمد نجفی. تهران: تیلا.

10. سالینجر، د. ج. (1393). ناتور دشت. ترجمة آراز بارسقیان. تهران: میلکان.

11. شاهنده، ن. (1391). مفهوم میمسیس در نظریة زیبایی‌شناختی آدورنو. کیمیای هنر، ۱(۳)، ۷۰-۸۲.

12. شاهنده، ن.، و نوذری، ح. (1392). «هنر» و «حقیقت» در نظریه زیباشناختی آدورنو. حکمت و فلسفه، ۹(۳)، ۳۵-۶۰.

13. صداقت‌رستمی، م. (1392). ناطور دشت و ناتور دشت: نگاهی به ترجمه‌های فارسی کتاب جی دی سالینجر. گلستانه، 124، ۵۹-۶۱.

14. عزبدفتری، ب. (1378). جنبة هنری ترجمه. مترجم، ۸(۲۹)، ص. 27-۳۷.

15. فرحزاد، ف. (1390). نقد ترجمة ارائة مدل سه‌وجهی، چالش‌ها و مسائل ترجمه در ایران. علوم اجتماعی: پژوهشنامه، 88.، ۳۰-۴۸.

16. فیروزآبادی، س. س. (1387). اثر هنری از دیدگاه والتر بنیامین. پژوهشنامة فرهنگستان هنر، ۱۰، 119-129.

17. کمالی، ز.، و اکبری، م. (1387). والتر بنیامین و هنر بازتولیدپذیر. پژوهش‌های فلسفی، ۴(۱۴)، ۱۲۵-۱۴۶.

18. نجومیان، ا. (1384). والتر بنیامین ترجمه خویشاوندی زبان‌ها. مطالعات ترجمه، ۳(۱۲)، 66.

19. هیوز، آ. (1378). هجرت اندیشة اجتماعی. ترجمة عزت‌اله فولادوند. تهران: طرح نو.

20. Adorno, Theodore W. (1982). On the Problem of Musical Analysis, trans. and introduced by Max Paddison, in Music Analysis, Vol. 1, No. 2.

21. Adorno, Theodore W. (2002). Aesthetic Theory. translated by Robert Hullot-Kentor, London & New York: Continuum.

22. Adorno, Theodore W. (2002). Essays on Music. Richard Leppert (Editor), Susan H. Gillespie (Translator). University of California Press

23. Benjamin, Walter (1923). The Task of Translator. The Belknap press of Harvard Univrsity press. Cambridge Massachusetts London, England

24. Hatim, Basil & Mason, Ian (1997); The Translator as Communicator, London and New York: Routledge.

25. Kolakowski, Leszek; (1978), Main currents of Marxism, Oxford Press, Vol.3.

26. Mura, Andrea (2012). The Symbolic Function of Transmodernity". Language and Psychoanalysis.

27. Salinger, J. D. (1951). Catcher in the Ry. Little, Brown and Company

28. Stanitzek, Georg. (Autumn 2005). Texts and Paratexts in Media. Critical Inquiry. The University of Chicago Press Vol. 32, No. 1

29. Winters, Joseph. )2014) «Theodor Adorno and the Unhopeless Work of the Negative,» in Journal for Cultural and Religious Theory vol. 14 no. 1