بررسی ترجمۀ حال منفی در قرآن کریم: در چهار ترجمۀ معاصر (موسوی‌گرمارودی، آیتی، فولادوند، الهی‌قمشه‌ای)

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 4، دوره 50، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 131-158   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v50i1.65345

نویسندگان

محمد جواد پورعابد^{* 1}؛ سید ناصر جابری اردکانی²؛ نجیمه کاظمی²

¹گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس بوشهر، بوشهر، ایران

²گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

اسلوب حال در عربی، حالت‌های گوناگونی دارد که با برابر آن در فارسی فرق دارد؛ از آن جمله گاه اتفاق می‌افتد که حال به‌صورت منفی بیاید. این نوع حال، در قرآن بسامد بالایی دارد. بنابراین با در نظر گرفتن تفاوت دو زبان فارسی و عربی، یافتن برابر مناسب برای هر یک از صورت‌های حال منفی در ترجمۀ متن قرآنی که یک متن منحصر به فرد نیز هست، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا ترجمۀ این متن آسمانی باید بیانگر تمامی معانی آن باشد؛ وانگهی مترجمان باید اسلوب‌های دو زبان را رعایت نمایند. جستار پیش رو، شیوه‌ها، ساز و کارهای مترجمان در انتقال مفهوم حال منفی در آیات قرآن به زبان فارسی را بررسی می‌کند و گامی برای شناساندن روشی مناسب برای این ساختار که با ساختار برابر آن در زبان فارسی مناسب باشد و در عین حال بتواند معانی قرآن را به زبان فارسی منتقل نماید.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ ترجمه‌های معاصر؛ دستور زبان فارسی و عربی؛ حال منفی؛ قید ‌حالت

مراجع

1. ابن ‌عقیل، ب. (2008). شرح ابن عقیل على ألفیة ابن مالک. بیروت، لبنان: مکتبه الهدایه.

2. ابن هشام الأنصاری، ج. (1404ق). مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب. ج1، قم: منشورات آیه الله العظمی المرعشی النجفی.

3. ابن هشام الأنصاری، ج. (۱۴۲۲ق). شرح شذوذ الذهب فی معرفة کلام العرب، تحقیق محمد أبو الفضل عاشور. بیروت، لبنان: دار إحیاء التراث العربی.

4. انوری، ح.، و احمدی‌گیوی، ح. (۱۳۷۹). دستور زبان فارسی 2. تهران: فاطمی.

5. شریعت، م. (1367). دستور زبان فارسی. تهران: اساطیر.

6. صافی، م. (1418ق). الجدول فی إعراب القرآن الکریم، ج. ۴و۸. بیروت/ دمشق: دار الرشید مؤسسة الإیمان.

7. فاتحی‌نژاد، ع.، و فرزانه، س. ب. (۱۳۷۷). آیین ترجمه. تهران: محبوب.

8. فرشیدورد، خ. (۱۳۸۸). دستور مفصل امروز. تهران: سخن.

9. قرآن کریم. (۱۳۷۴). ترجمۀ عبدالکریم آیتی. تهران: سروش.

10. قرآن کریم. (1375). ترجمة مهدی الهی قمشه‌ای. تهران: فرهنگ.

11. قرآن کریم. (۱۳۸۴). ترجمة محمد مهدی فولادوند. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.

12. قرآن کریم. (۱۳۸۴). ترجمۀ علی موسوی‌گرمارودی. تهران: قدیانی.

13. قریب، ع.، همائی، ج.، یاسمی، ر.، بهار، م.، و فروزانفر، ب. (1378). دستور زبان فارسی. تهران: ناهید.

14. مشکوه‌الدینی، م. (۱۳۶۶). دستور زبان فارسی برپایه نظریۀ گشتاری. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

15. معروف، ی. (۱۳۸۴). فن ترجمه: اصول نظری و عملی ترجمه از عربی به فارسی و فارسی به عربی. قم: مهر.