بررسی جایگاه کتابخانه‎های عمومی در توسعه فرهنگی شهرستان بیرجند

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 12، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، دی 1393، صفحه 233-248   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v4i2.34360

نویسندگان

محسن نوکاریزی^{* 1}؛ سید مهدی نارمنجنی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه بیرجند

چکیده

هدف: در پژوهش حاضر به بررسی جایگاه کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگی شهرستان بیرجند پرداخته شده است.
روش ها: پاسخگویان این پژوهش کلیه اعضای کتابخانه های عمومی نهادی زیر پوشش اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی بودند که در زمان اجرای پژوهش (مهرماه 1391) عضو فعال کتابخانه و حداقل 15 ساله بوده اند. حجم نمونه بر اساس جدول اندازه جامعه و نمونه کرجسی و مورگان تعداد 357 نفر تعیین شد. از این تعداد 271 پرسشنامه برگشت داده شد که فقط 240 (22/67 درصد) از آن‌ها کامل پر شده بود. برای سنجش روایی از روایی محتوایی و نظر 5 نفر متخصص استفاده و برای محاسبه پایایی، روش آزمون-بازآزمون به کار گرفته شد.
یافته ها: نتایج نشان داد از نظر پاسخگویان، نقش کلی کتابخانه های عمومی شهرستان بیرجند در توسعه فرهنگی بیش‌ازحد متوسط (28/3 از 5) بود. اما این میزان در مؤلفه های مختلف توسعه فرهنگی تا حدودی با هم متفاوت بود. در تمامی مؤلفه ها به جز یک مؤلفه (گسترش آموزش های فرهنگی و هنری) این نقش از دیدگاه کاربران کتابخانه های عمومی شهرستان بیرجند بیش‌ازحد متوسط (3 از 5) بود. هرچند به نظر می رسید متغیرهایی مانند سن، سطح تحصیلات و گروه های شغلی کاربران در دیدگاه آن ها در خصوص نقش کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگی تفاوتی ایجاد کند، ولی در این پژوهش تفاوت معناداری در خصوص این متغیرها یافت نشد. این مقاله کمک مؤثری به درک جایگاه کتابخانه عمومی در توسعه فرهنگی و در نتیجه توجه به جایگاه آن در بافت جامعه می کند.

کلیدواژه‌ها

توسعه فرهنگی؛ کتابخانه های عمومی؛ هویت فرهنگی؛ تبادلات فرهنگی؛ بیرجند

مراجع

Adimorah, E. N. O. (1993). Rural community information systems and culture. Africa Resource Sharing & Information Networks, 8 (2), 91-118.

Chambel, H. C. (1992). Developing Systems and Services of the Public Library. Translated by Ali Shokohi. Tehran: Secretariat of the Board of Trustees of the Public Libraries, the Librarian Publishing.

Dayani, M. H. (2003). The Research Gaps in the Social Sciences. Mashhad: Computer Library. (In Persian)

Hancks, J. W. (2012) .Rural Public Libraries' Role in Community Economic Development. Public Library Quarterly, 31 (3), 220-236.

Heidari, M. (2010). Examiningthe role of public libraries in cultural development of the city of Khatam from the perspective of members in 2010. Master's thesis in Cultural Programming. Islamic Azad University, Khurasgan Branch. . (In Persian)

Hnamte, L. (2006). Public Library in the Development of Mizo Society: A Case Study of Aizawl District Library. MLISc. Thesis of Library and Information Science. Mizoram University, India.

Kinya, H.D.S. (2011). A case study of users’ survey in public libraries in Kenya. International Research Journal of Library, Information and Archival Studies, 1(3), 91-104.

Maktabifard, L. (2005). The role of public libraries in realizing the cultural goals of development programs of Iran (1989-2004). Book Quarterly, 17 (2), 269-290. (In Persian)

Marjani, N. (1998). Investigation of public libraries’ status in Rey and providing solutions to achieve the desired status. Library and Information Science Master's theses. Tarbiat Modarres University, Faculty of Humanities. (In Persian)

Nāmi, A. A. (1995). General culture of Sarakhs city. Research project. Ministry of Culture and Islamic Guidance. Guidance Office of Khorasan.

Pārsazadeh, A.; & Shaghaghi, M. (2009) Public Libraries and the construction of social reality. Research of Information Science and Public Libraries, 15 (4), 29-60. (In Persian)

Riyahi, M. I. (1994). Cultural development of public libraries, investigating the relationship between cultural development and the quality and efficiency of public libraries. Research Project. Ministry of Culture and Islamic Guidance. (In Persian)

Sāfi, G. (2000). The impact of public libraries in reading habits development. Librarianship Notebook. 34, 5-14. (In Persian)

Tosic,V. & Lazarevic, S. (2010). The role of libraries in the development of cultural tourism with special emphasis to the bibliotheca Alexandrina in Egypt. UTMS Journal of Economics, 1(2). 107-114.

Yilmas, B. (1998). A sociological study of public library use in Ankara, Turkey. Journal of Librarianship and Information Science, 30 (4), 259-267.