اثر محلول‌پاشی نانوکلات آهن و تلقیح با باکتری مزوریزوبیوم بر گره زایی ریشه، رشد و عملکرد نخود در شرایط دیم

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 2، دوره 5، شماره 2، دی 1393، صفحه 9-18   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1393i2.46895

نویسندگان

جواد حمزه ئی^* ؛ سعید نجاری؛ فرشید صادقی؛ محسن سیدی

دانشکده کشاورزی همدان

چکیده

تحقیق حاضر در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. هدف آزمایش بررسی اثر محلول پاشی نانو کلات آهن و باکتری مزوریزوبیوم بر میزان گره زایی، رشد، عملکرد دانه و اجزای عملکرد نخود تحت شرایط دیم بود. طرح آزمایشی مورد استفاده بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و هشت تیمار (T1: شاهد (عدم تلقیح بذر و عدم محلول پاشی)، T2: تلقیح بذر با باکتری مزوریزوبیوم، T3: محلول پاشی نانو کود در مرحله گلدهی، T4: تلقیح بذر+محلول پاشی در مرحله گلدهی، T5: محلول پاشی در مرحله غلاف دهی، T6: تلقیح بذر+محلول پاشی در مرحله غلاف دهی، T7: محلول پاشی در مراحل گلدهی و غلاف دهی و T8: تلقیح بذر+محلول پاشی در مراحل گلدهی و غلاف دهی) بود. اثر تیمارهای آزمایشی بر همه صفات (به استثنای شاخص برداشت) معنی دار شد. بر اساس مقایسه میانگین ها، بیشترین مقدار صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکردهای دانه و بیولوژیک و تعداد و وزن خشک گره در ریشه در تیمار T8 به دست آمد. با این وجود، بین تیمارهای T4 و T8 از نظر عملکردهای دانه و بیولوژیک تفاوت معنی داری وجود نداشت. بنابراین، تلقیح بذر نخود با باکتری مزوریزوبیوم و محلول پاشی نانو کلات آهن در مرحله گلدهی و یا گلدهی+غلاف دهی، توانست بیشترین میزان گره‌زایی ریشه، شاخص های زراعی و عملکرد دانه را تولید کند.

کلیدواژه‌ها

تعداد غلاف در بوته؛ حبوبات؛ کود زیستی؛ محلول پاشی؛ وزن هزاردانه

مراجع

1. Ansari, M.H., Asadi Rahmani, H., Heidari Sharifabad, H., and Hosseini, A. 2005. Effect of different strains of rhizobia on the growth and yield of two cultivars of common bean. Agricultural Research 82:2-10.

2. Baghaei, N., Keshavarz, N., Shukrivahed, H., and Nazaran, M.H. 2012. Effect of nano-iron chelate on yield and yield components of rice. 12th Iranian Crop Sciences Congress, September 4-6. Islamic Azad University, Karaj, Iran. Pp: 1-5. (In Persian with English Summary).

3. Bashan, U., and Levanony, H. 1990. Current status of Azospirillum inoculation technology: Azospirillum as a challenge for agriculture. Canadian Journal of Microbiology 36: 591-608.

4. Beck, D.P., Materon, L.A., and Afandi, F. 1993. Practical Rhizobium Legume Technology Manual. ICARDA. Technical Manual.

5. Bodaghi, S. 2008. Effect of planting pattern and foliar application iron and zinc on yield and yield components of corn. MSc. Thesis. Islamic Azad University, Khoy, Iran. (In Persian with English Summary).

6. Briat, J.F., Curie, C., and Gaymard, F. 2007. Iron utilization and metabolism in plants. Current Opinion in Plant Biology 10: 276-282.

7. Chohura, P., Kołota, E., and Komosa, A. 2007. The effect of different source of iron on nutritional value of greenhouse tomato fruit grown in peat substrate. Vegetable Crops Research Bulletin 67: 55-61.

8. Giller, K.E. 2001. Nitrogen Fixation in Cropping Systems. 2nd Edition. CABI, Publishing.

9. Giller, K.E. 1990. Assessment and improvement of nitrogen fixation in tropical Phaseolus vulgaris L. Soil Use and Management 6: 82-84.

10. Goos, R.J., and Johnson, B.E. 2000. A comparison of three methods for reducing iron-deficiency chlorosis in soybean. Agronomy journal 92: 1135-1139.

11. Gull, F.Y., Hafeez, I., Saleem, M., and Malik, K.A. 2004. Phosphorus uptake and growth promotion of chickpea by co-inoculation of mineral phosphate solubilizing bacteria and a mixed rhizobial culture. Australian Journal of Experimental Agriculture 44: 623-628.

12. Hall, J.L., and Williams, L.E. 2003. Transition Metal Transporters in plants. Experimental Botany 54: 2601-2613.

13. Jose-Miguel, B., Mara, J.P., Rosario, A., Concepcio, N., and Azco, N. 2005. Microbial co-operation in the rhizosphere. Experimental Botany 417: 1761-1770.

14. Kassab, O.M., Zeing, H.A.E., and Ibrahim, M.M. 2004. Effect of water deficit and micronutrients foliar application on the productivity of wheat plants. Journal of Agricultural Research 29: 925-932.

15. Kazemi, S.H., Goloshi, S., Ghanbar, A., and Kianoush, G.A. 2005. Evaluation of planting date and seed inoculation with bacteria on yield and yield components of two soybean cultivars. Journal of Agriculture Science and Natural Resource. (In Persian with English Summary).

16. Khalaj, H., Razazi, A., Nazaran, M.H., Labbafi, M.R., and Beheshti, B. 2009. Efficiency of a nano-organic fertilizer with chelated iron in an external fertilizer on survival and quality characteristics of greenhouse cucumber. Seed and Plant improvement institute. 2th National Conference on Application of Nanotechnology in Agriculture, Karaj, Iran. pp. 2. (In Persian with English Summary).

17. Komosa, A., Kołota, E., and Chohura, P. 2002. Usefulness of iron chelates for fertilization of greenhouse tomato cultivated in Rockwool. Vegetable Crop Research Bulletin 55: 35-40.

18. Lashani, H. 2006. Effect of systems farming- nutritional on yield and yield components of (Zea mays L.) cultivar SC704 in Khorramabad region. M.Sc. Thesis. University of Lorestan. Lorestan, Iran.

19. Majnoon Hosseini, N. 2008. Agronomy and Pulses production. Jahad Daneshgahi publishers. pp. 284. (In Persian).

20. Mahmoudi, H., Ksouri, R., and Lachaal, M. 2005. Differences in responses to iron deficiency between two legumes lentil (Lens culinaris) and chickpea (Cicer arietinum). Journal of Plant physiology 162: 1237- 1254.

21. Marschner, H. 1995. Mineral nutrition of higher plants. Second edition, Academic Press Inc London. 891 pages.

22. Mohammadzadeh, A., Majidi, H., Moghaddam, H., Majnoon Hosseini, N., and Baghaei, N. 2011. Effect of nano-iron chelate on iron content, photosynthesis pigments and leaf area index of bean. Second National Conference of Plant Physiology, Yazd University, Yazd, Iran. (In Persian with English Summary).

23. Pahlavanrad, M.R., Kykha, G., and Narouee Rad, M.R. 2008. Effect of application zinc, iron and manganese on yield, yield components and nutrient concentration of grain wheat. Journal of Research and Development 79: 1-6. (In Persian with English Summary).

24. Sajedi, N., and Ardakani, M.R. 2008. Effect of nitrogen fertilizer, zinc and iron on Physiological indices of corn. Journal of Agronomy Research 6: 99-109. (In Persian with English Summary).

25. Serraj, R., and Sinclair, T.R. 1998. Soybean cultivar variability for nodule formation and growth under drought. Plant and Soil 202: 159-166.

26. Slatni, T., Krouma, A. Samir, A., Chiffi, Ch., Gouia H., and Abdelly, C. 2008. Growth, nitrogen fixation ammonium assimilation in common bean (Phaseolus vulgaris L.) subjected to iron deficiency. Journal of Plant Soil 312: 49-57.

27. Soleymani, R., and Asgharzadeh, A. 2010. Effects of Mesorhizobium inoculation and fertilizer application. Iranian journal of Pulses Research 1: 1-8. (In Persian with English Summary).

28. Toro, M., Azcon, R., and Barea, M. 1998. The use of isotopic dilution techniques to evaluate the interactive effects of Rhizobium genotype, mycorrhizal fungi, phosphate solubilizing rhizobacteria and rock phosphate on nitrogen and phosphorus acquisition by Medicago sativa. New Phytologist 138: 265-273.

29. Zaidi, A., Khan, M.S., and Amil, M. 2003. Interactive effects of rhizotrophic microorganisms on yield and nutrient uptake of chickpea (Cicer arietinum L.). European Journal of Agronomy 19: 15-21.

30. Zayed, B.A., Salem, A.K.M., and Sharkawy, H.M. 2011. Effect of different micronutrient treatments on rice (Oryza sativa L.) growth and yield under saline soil conditions. World Journal of Agricultural Sciences 7:179-184.