تأثیر پیش تیمار باکتری های محرک رشد (PGPR) بر برخی پارامترهای رشدی و رنگدانه های فتوسنتزی دو رقم گیاه لوبیاسبز (.Phaseolus vulgaris L) تحت تنش شوری

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 3، دوره 5، شماره 2، آبان 1393، صفحه 43-56   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1393i2.46926

نویسندگان

هانیه فیروزی^{* 1}؛ همت اله پیردشتی²؛ سید جابر حسینی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

حفظ محیط زیست و تولید محصولات کشاورزی سالم، در حال حاضر از اهداف مهم کشاورزی پایدار است. همچنین با توجه به فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، تحقیقی به منظور بررسی اثر باکتری های محرک رشد بر برخی از صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو رقم گیاه لوبیا سبز در مقاومت به تنش شوری در آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1391 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل رقم در دو سطح (بومی و هیبرید)، تنش شوری در چهار سطح (0، 5/2، 5 و 5/7 دسی زیمنس بر متر کلریدسدیم) و همچنین پیش تیمار باکتری های محرک رشد در دو سطح (عدم تلقیح و تلقیح باکتری حاوی آزوسپیریلیوم برازیلنس و ازتوباکتر کروکوکوم) بودند. صفات مورد اندازه گیری شامل: وزن تر و خشک برگ، سطح و تعداد برگ، تعداد و طول دمبرگ، وزن تر و خشک دمبرگ، کلروفیل a، کلروفیل b، a+b، کاروتنوئید، SPAD و وزن تر غلاف که عملکرد در نظر گرفته شد. نتایج حاکی از آن بود که اثر متقابل رقم و باکتری در تمامی رنگدانه های مورد مطالعه و همچنین صفات وزن تر، خشک بوته و سطح برگ معنی دار بود. در این برهم کنش، تلقیح باکتری باعث افزایش 11 درصدی سطح برگ نسبت به تیمار عدم تلقیح شد. اثرات متقابل رقم و شوری نیز در تمامی رنگدانه های مورد مطالعه به‌جز عدد SPAD و صفات مورفولوژیک (وزن تر ساقه، وزن تر و خشک برگ، سطح برگ، وزن خشک دمبرگ) و عملکرد بیولوژیک غلاف اثر معنی داری داشت. حداکثر عملکرد به میزان 6/3 گرم در بوته در تیمار رقم هیبرید و شوری 5/2 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. اثر متقابل باکتری و شوری علاوه بر تمامی پارامترهای بیوشیمیایی مورد مطالعه به‌جز کاروتنوئید، صفات وزن تر و سطح برگ، وزن تر و خشک دمبرگ، و عملکرد معنی دار بودند. تیمار تلقیح باکتری در تمامی سطوح مورد بررسی بر عملکرد مؤثر بود و تیمار 5/2 دسی زیمنس بر متر و تلقیح، بیشترین عملکرد غلاف را به‌خود اختصاص داد که نسبت به تیمار عدم تلقیح 34 درصد افزایش داشت. در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر نقش مفید باکتری های افزاینده رشد در فرآیندهای بیوشیمیایی، مورفولوژیکی و همچنین بهبود رشدی گیاه به ویژه در شرایط تنش شوری ملایم است.

کلیدواژه‌ها

آزوسپیریلیوم؛ ازتوباکتر؛ تلقیح؛ کلروفیل؛ هیبرید

مراجع

1. Abdel-Mawgoud, A.M., El-Nemr, M.A., Tantawy, A.S., and Habib, A. 2010. Alleviation of salinity effects on green bean plants using some environmental friendly materials. Journal of Applied Sciences Research 6 (7): 871-878.

2. Arzani, A. 2009. Crops Improvements. Esfahan Technology University Publications. p 606. (In Persian).

3. Banaei, M., Momeni, A., Bay bordi, M., Malakuti, M. 2004. Iran Soils; New Developments in the Diagnosis, Management and Exploitation, Soil and Water Research Institute. p 500. (In Persian).

4. Barea, J.M., Pozo, M.J., and Azcon-Aguilar, R. 2005. Microbial co-operation in the rhizosphere. Journal of experimental Botany 56: 1761-1775.

5. Calvo-Polanco, M., Sanchez-Romera, B., and Aroca, R. 2014. Mild salt stress conditions induce Different responses in root hydraulic conductivity of Phaseolus vulgaris L. Over-Time 9 (3): 320-326.

6. Chaiharn, M., Chunhaleuchanon, S., Kozo, A., and Lumyong, S. 2008. Screening of rhizobacteria for their plant growth promoting activities. KMITL Science and Technology Journal 8:18-23.

7. Cheng, Z., Park, E., and Glick, B.R. 2007. 1- Aminocyclopropane-1-carboxylate deaminase from Pseudomonas putida UW4 facilitates the growth of canola in the presence of salt. Canadian Journal of Microbiology 53: 912-918.

8. Desingh, R., and Kanagaraj, G. 2007. Influence of salinity stress on photosynthesis and antioxidative systems in two cotton varieties. General and Applied Plant Physiology 33 (3-4): 221-234.

9. Emadi, A., Jones, R. J., and Brodsky, R. A. 2009. Cyclophosphamide and cancer: golden anniversary. Nature Reviews Clinical Oncology 6 (11): 638-647.

10. Fathi, G., Esmaeilpour, B. 2000. Plant Growth Substances, Mashhad University Press. p 288. (In Persian).

11. Gama, P.B.S., Inanaga, S., Tanaka, K., and Nakazaa, R. 2007. Physiological response of common bean (Phaseolus vulgaris L.) seedlings to salinity stress, African Journal of Biotechnology 6 (2): 79-88.

12. Garrido, Y., Tudela, J.A., Marin, A., Mestre, T., Martinez, V., and Gil, M.I. 2014. Physiological, phytochemical and structural changes of multi‐leaf lettuce caused by salt stress. Journal of the Science of Food and Agriculture 94 (8): 1592-1599.

13. Gilick, B.R., Penrose, D., and Wenbo, M. 2001. Bacteria promotion of plant growth. Biotechnology Advances 19: 135- 146.

14. Hamayun, M., Afzal Khan, S., Latif Khan, A., and Shinwari, Z. 2010. Effect of salt stress on growth attributes and endogenous growth hormones of soybean cultivar hwangkeumkong. Pakistan Journal Botany 42 (5): 3103- 3112.

15. Han, H.S., Suppanjani, K., and Lee, D. 2004. Effect of coinoculation with phosphate and potassium solubilizing bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Agronomy Journal 24: 169 - 176.

16. Ipek, M., Pirlak, L., Esitken, A., Figen Donmez, M., Turan, M., and Sahin, F. 2014. Plant growth-promoting rhizobacteria (Pgpr) increase yield, growth and nutrition of strawberry under high-calcareous soil conditions. Journal of Plant Nutrition 37 (7): 990-1001.

17. Jalili, F., Khavazi, K., Pazira, E., Nejati, A., Rahmani, H.A., Sadaghiani, H.R., and Miransari, M. 2009. Isolation and characterization of ACC deaminase-producing fluorescent pseudomonads, to alleviate salinity stress on canola (Brassica napus L.) growth. Journal of Plant Physiology 166 (6): 667-674.

18. Jamil, M., Rehman, S.H. and Rha, E.S. 2007. Salinity effect on plant growth, PSII photochemistry and chlorophyll content in sugar beet (Beta vulgaris L.) and cabbage (Brassica oleracea capitata L.). Pakistan Journal of Botany 39: 753-760.

19. Kafi, M., and Mahdavi Damghani, A. 2000. Mechanisms of Environmental Stress Resistance in Plants .Ferdowsi University of Mashhad Publications. p 467. (In Persian).

20. Khoramdel, S., Koocheki, A., Nassiri Mohalatiand, M., and Gorbani, R. 2008. Effects of biological fertilizers application on growth indices of Nigella sativa L. Iranian Agronomy Research 6: 285-294. [In Persian with English summary].

21. Kiyani, K. 2009. Benefits and Harms of Medicinal Herbs, Fruits and Vegetables, Dairy, Pulses, Nuts, etc. p 520. (In Persian).

22. Koochaki, A., Tabrizi, L., and Ghorbani, R. 2008. Effect of biofertilizers on agronomic and quality criteria of hyssop (Hyssopus officinalis). Iranian Journal of Field Crops Research. 6 (1): 127-137. (In Persian with English Summary).

23. Kungu, J.B., Lasco, R.D., Cruz, L.U.D., Cruz, R.E.D., and Husain, T. 2008. Effect of vesicular arbuscular mycorrhiza (VAM) fungi inoculation on copping ability and drought resistance of Senna spectabilis. Pakistan Journal of Botany 40: 2217-2224.

24. Lovelli, S., Scope, A., Perniol, M., Tommaso, T., and Sofo, A. 2012. Abscisic acid root and leaf concentration in relation to biomass partitioning in salinzed tomato plants. Journal of Plant Physiology 169: 226-233.

25. Ma, Y., Prasad, M.N.V., Rajkumar, M., and Freitas, H. 2011. Plant growth promoting rhizobacteria and endophytes accelerate phytoremediation of metalliferous soils. Biotechnology Advances 29 (2): 248-258.

26. Maghsoudi, A., and Maghsoudi, K. 2008. Salt stress effects on respiration and growth of germinated seeds of different wheat cultivars. World Journal of Agricultur Science 4: 351-358.

27. Marius, S., Octavita, A., Eugen, U., Vlad, A. 2005. Study of a microbial inoculation on several biochemical indices in sunflower (Helianthus anuus L.). Genetics and Molecular Biology 12 (2): 11-17.

28. McClean, P., Kami, J., and Gepts, P. 2004. Genomics and genetic diversity in common bean. Legume Crop Genomics 60-82.

29. Mostajeran, A., Amoagaei, R., and Emtiazi, G. 2006. Effects of Azospirillium and irrigation water salinity on grain yield and protein content of wheat cultivars. Scientific Journal of Esfahan University 18 (3): 248-260. [In Persian with English summary].

30. Norani Azad, H., and Haji Bagheri, M. 2008. Effect of salt stress on some physiological parameters of dill (Anethum graveolens). Modern Science of Agriculture Journal. 12: 93-100. (In Persian with English Summary).

31. Penrose, D.M., and Glick, B.R. 2003. Methods for isolating and characterizing ACC deaminase‐containing plant growth‐promoting rhizobacteria. Physiologia Plantarum 118 (1): 10-15.

32. Porra, R.J., Thompson, W.A., and Kriedemann, P.E. 1989. Determination of accurate extinction coefficients and simultaneous equations for assaying chlorophylls a and b extracted with four different solvents: verification of the concentration of chlorophyll standards by atomic absorption spectrometry. Photosynthesis Research 975: 384-394.

33. Shiyab, S.M., Shatnawi, M.A., Shibli, R.A., Al Smeirat, N.G., Ayad, J., and Akash, M.W. 2013. Growth, nutrient acquisition and physiological responses of hydroponic grown tomato to sodium chloride salt induced stress. Journal of Plant Nutrition 36 (4): 665-676.

34. Sultan, A. 2005. Effect of NaCl salinity on photosynthesis and dry matter accumulation in developing rice grains. Environmental and Experimental Botany 42 (3): 211-220

35. Taiz, L., and Zeiger, E. 2002. Plant Physiology. Sinauer Associates Publication. p660.

36. Talebzadeh, Z., Mehdizadeh, H., and Abrishamchi, P. 2009. Determination of two Tomato (Lycopersicon esculentum) tolerance threshold to salinity. Journal Plant Ecophysiology 1: 64-77.

37. Weisany, W., Sohrabi, Y., and Heidari, Gh. 2011. Physiological responses of soybean to zinc application under salinity stress. Australian Journal of Crop Science 5 (11): 1441- 1447.

38. Zahir, A.Z., Arshad, M., and Franken Berger, W.F. 2004. Plant growth promoting rhizobacteria. Advances in Agronomy 81: 97-168.