بررسی پایداری ژنوتیپ‌های لوبیا به بیماری سوختگی باکتریایی معمولی با عاملXanthomonas axonopodis pv. phaseoli با روش‌های رگرسیونی، امی (AMMI) و مویر(Muir)

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 6، دوره 5، شماره 2، آبان 1393، صفحه 119-130   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v1393i2.47083

نویسندگان

حمیدرضا دری^{* 1}؛ محمدرضا لک²؛ بهروز اسدی¹

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

²اراک

چکیده

بیماری سوختگی باکتریایی معمولی با عامل Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli یکی از مهمترین بیماری‌های لوبیا در ایران و جهان محسوب می‌شود. استفاده از سموم شیمیایی تأثیری در کنترل بیماری ندارد. بهترین روش کنترل بیماری، استفاده از ارقام مقاوم با تولید محصول پایدار می‌باشد. در این پژوهش، 26 ژنوتیپ لوبیا جهت ارزیابی پایداری و سازگاری عملکرد در شرایط آلودگی مصنوعی و غیرآلوده به بیماری سوختگی باکتریایی معمولی لوبیا طی سال‌های 1386 و 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی ارزیابی شد. پایداری ژنوتیپ‌های لوبیا به روش‌های رگرسیونی، تجزیه اثرات اصلی جمع‌پذیر و اثرات متقابل ضرب‌پذیر (AMMI) و مویر انجام گردید. در روش رگرسیون باتوجه به سه عامل عملکرد، ضریب زاویه و انحراف از رگرسیون، ژنوتیپ 21407 مناسب‌ترین ژنوتیپ انتخاب شد. در تجزیه امی دو مؤلفه اصلی اول و دوم جمعاً 90 درصد تغییرات اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه می‌کنند. نمودار دو طرفه میانگین عملکرد و مؤلفه اصلی اول نشان داد ژنوتیپ‌های 21407 و 21275 از عملکرد بالا و پایداری مناسب برخوردار بودند. بر اساس تجزیه واریانس مویر، 21 درصد اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط مربوط به واریانس هتروژن (HV) و 79 درصد مربوط به اثر متقابل غیر همبسته ((IC می‌باشد. در این روش ژنوتیپ 21410 کمترین درصد مجموع مربعات اثرات متقابل ژنوتیپ در محیط و بیشترین پایداری را نشان داد. در مجموع، براساس سه شاخص پایداری، عملکرد و مقاومت به بیماری، لاین 21407 مناسب‌ترین ژنوتیپ شناسایی گردید.

کلیدواژه‌ها

امی؛ پایداری؛ رگرسیون؛ لوبیا؛ مویر

مراجع

1. Aggour, A.R., and Goyne, D.P. 1989. Heritability, phenotypic correlations and associations of the common blight disease reactions in beans. Journal of American Society of Horticultural Science 114 (5): 828-833.

2. Chahal, G.S., and Gosal, S.S. 2002. Principles and procedures of plant breeding. Alpha Science. New Dehli. India.

3. Eberhart, S.A., and Russell, W.A. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Science 6: 36-40.

4. Finlay, K.W., and Wilkinson, G.N. 1963. The analysis of adaptation in a plant breeding programme. Australian Journal of Agricultural Research 14: 742-754.

5. Gauch, H.G., and Zobel, R.W. 1996. AMMI analysis of yield trials. In: M. S. Kang & H. G. Gauch (Eds.). Genotype by Environment Interaction, Boca Raton, FI: CRC Press. p. 85-120.

6. Gilbertson, R.L., and Maxwell, D.P. 1992. Common bacterial blight of bean. In: H. C. Chaub, J.Kumar, & U.S.Singh (Eds.). Plant Diseases of International Importance. Prentice Hall, New Jersey, P. 18-39.

7. Hardwick, R.C., and Wood, J.T. 1972. Regression methods for studying genotype-environment interactions. Heredity 28: 209-222.

8. Khalifa, G.H., Eljack, A.E., Mohammed, M.I., Elamin, O.M., and Mohamed, E.S. 2013. Yield stability in common bean genotypes (Phaseolus vulgaris) in the Sudan. Journal of Plant Breading and Crop Science 5:203-208.

9. Lak, M.R., Shamsbakhsh, M., and Bahar, M. 2000. Occurance of common bacterial blight of bean in Markazi province. Proceeding of the 14th Iranian Plant Protection Congress. Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran. P. 285 (Abst.)

10. Mohamed, M.F., and Coyne, D.P. 1995. Photoperiod sometimes influences common bacterial blight disease of common beans. Hortscience 30 (3): 551-553.

11. Muir, W., Nyquist, W.E., and Xu, S. 1992. Alternative partitioning of the genotype by environment interaction. Theoretical & Applied Genetics 84: 193-200.

12. Mulusew, F., Tadele, T., and Tesfaye, L. 2008. Genotype environment interactions and stability parameters for grain yield of faba bean (Vacia faba L.) genotypes grown in South eastern Ethiopia. International Journal of Sustainable Crop Production 3 (6): 80- 87.

13. Mulusew, F., Tadele, T., Setegn, G., and Bekele, H. 2010. Agronomic performances, disease reaction and yield stability of field pea (Pisum sativum L.) genotypes in Bale Highlands, Ethiopia. Australian Journal of Crop Science 4 (4): 238-246.

14. Opio, A.F., Allen, D.J., and Teri, J.M. 1996. Pathogenic variation in Xanthomonas campestris pv. phaseoli, the causal agent of common bacterial blight in Phaseolus beans. Plant Pathology 45: 1126-1133.

15. Pereira, H.S., Melo, L.C., Faria, L.C., Cabrera Diaz, J.L., Peloso, M.J., Costa, J.G. and Wendland, A. 2009. Stability and adaptability of carioca common bean genotypes in states of the central South Region of Brazil. Crop Breeding and Applied Biotechnology 9: 181-188.

16. Valladares-Sanchez, N.E., Coyne, D.P. and Mumm, R.F. 1983. Inheritance and associations of leaf, external and internal pod reaction to common blight bacterium in phaseolus vulgaris. Journal of American Society of Horticultural Science 108 (2): 272-278.

17. Webster, D.M., Temple, S.R. and Galvez, G.E. 1983. Expression of resistance to Xanthomonas campestris pv. phaseoli in phaseolus vulgaris under tropical conditions. Plant Disease 67 (4): 394-396.

18. Yan, W., and Rajcan, I. 2002. Biplots analysis of the test sites and trait relations of soybean in Ontario. Crop Science 42: 11-20.

19. Yates, F., and Cochran, W.F. 1938. The analysis of groups of experiments. Journal of Agricultural Science 28: 556-580.

20. Zobel, R.W., Wright, M.S. and Gauch, H.G. 1988. Statistical analysis of a yield trial. Agronomy Journal 80: 388-393.