بررسی الگوی سازمان‌دهی برنامه درسی جاری سطح یک حوزة علمیه و ارائة ویژگی‌های مطلوب آن با توجه به رویکرد تلفیقی مضمون محور

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 6، دوره 011، شماره 1، شهریور 1389   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v11i1.1484

نویسنده

قندیلی قندیلی^*

چکیده

هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت سازمان‌دهی محتوای درسی سطح یک حوزة علمیه و ارائة ویژگی‌های مطلوب آن بر اساس رویکرد تلفیقی مضمون محور بوده است. در این راستا، پس از مطالعة مبانی نظری و مصاحبة اولیه با تعدادی از استادان حوزوی، ویژگی‌های مربوط به سازمان‌دهی محتوای درسی حوزه شناسایی گردید. بر اساس این مجموعه مطالعات، پرسشنامه‌ای که حاوی گویه‌های مربوط به سازمان‌دهی محتوا در وضع موجود و مطلوب می‌باشند، طراحی گردید. پس از آن، تعداد 115 نفر (حدود نیمی از جامعة مورد مطالعه) از استادان و طلاب پایة ششم سطح یک حوزه، در مورد این ویژگی‌ها قضاوت نمودند. بر اساس یافته‌های این پژوهش، بارزترین مشخصه‌های سازمان‌دهی محتوای درسی جاری عبارتند از: تنظیم محتوا با عنوآن‌های مستقل درسی، رعایت تقدم و تأخر عناوین و محتوای دروس تعیین شده در مرکز برنامه‌ریزی توسط اساتید و طلاب، انبعاث نظم موجود در محتوای دروس صرفاً از ساختار رشته‌های علمی مربوطه. موارد یاد شده ویژگی‌های الگوی دانش‌محوری می‌باشند. از طرفی انتظار می‌رود سازمان‌دهی محتوا در شرایط مطلوب دارای این ویژگی‌ها باشند: مطالعات و مباحثات طلاب حول مسایل و مضامین مربوط به واقعیات زندگی تنظیم شوند؛ رشته‌های مختلف (ادبیات، فقه، اصول و...) در جهت حل مسایل و موضوعات واقعی، با یکدیگر مرتبط و هماهنگ شوند؛ مضامین و موضوعات جامع و کلی، مقدم بر موارد جزیی باشند؛ و ارتباط محتوای دروس، به‌گونه‌ای باشد که طلاب قادر شوند تجربیات و یادگیری‌های گذشته‌شان را با یادگیری‌های حال و آینده مربوط سازند.
واژه‌های کلیدی: سطح یک حوزة علمیه، تلفیق مضمون محور، الگوی سازمان‌دهی محتوا.