اثرات کاربرد آب شور و معمولی توأم با کودهای آلی و شیمیایی بر برخی خصوصیات کمی و انباشت یون‌های معدنی در زیره سبز (Cuminum cyminum L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 14، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 20، تیر 1393، صفحه 339-352   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v6i2.39373

نویسندگان

جمیله باردل^{* 1}؛ احمد قنبری¹؛ مصطفی خواجه²

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

²گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

تحمل شوری یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. به منظور مطالعه اثرات آب شور و معمولی توأم با کودهای آلی و شیمیایی بر زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل رژیم آبیاری در دو سطح (آب معمولی و آب شور طبیعی با هدایت الکتریکی 180/4 دسی‌زیمنس بر متر) و عامل فرعی تیمارهای منفرد و تلفیقی کود شیمیایی کامل و کود دامی و تیمار شاهد بود. نتایج مشخص نمود با افزایش نمک‌های محلول در آب آبیاری تا محدوده 180/4 دسی‌زیمنس بر متر ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر و بوته و عملکرد دانه کاهش یافت اما بر درصد و عملکرد اسانس افزوده شد. همچنین افزایش جذب یون سدیم منجر به کاهش غلظت پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم در دانه گردید.از میان تیمارهای مختلف کودی، کاربرد جداگانه کودهای معدنی و آلی مزیت چندانی نداشته، بلکه کاربرد توأمان کود شیمیایی و دامی بر بهبود اغلب صفات مورد مطالعه اثربخش‌تر بود. برهمکنش نوع آب و نوع کود بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، درصد اسانس و محتوای سدیم دانه معنی‌دار بود. در مجموع، به‌منظور کاهش آلودگی‌های ناشی از کودهای شیمیایی و جبران کمبود مواد آلی خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک کاربرد توأم کود آلی و معدنی (کود شیمیایی به نسبت 40:20:15 کیلوگرم در هکتار در تلفیق با 20 تن در هکتار کود دامی) در منطقه توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عملکرد و اجزای عملکرد؛ گیاه دارویی؛ هدایت الکتریکی؛ یون‌های معدنی

مراجع

AamaAzghadi, A., Khorasani, R., Mokarram, M., and Moezi, A. 2010. Soil fertility evaluation based on soil K, P and organic matter factors for wheat by using Fuzzy Logic-AHP and GIS techniques. Water and Soil 24(5): 973-984. (In Persian with English Summary)

Abou El-Magd, M.M., Zaki, M.F., and Abou-Hussein, S.D. 2008. Effect of organic manure and different levels of saline irrigation water on growth, green yield and chemical content of sweet fennel. Australian Journal ofBasic and Applied Sciences 2(1): 90-98.

Akbarinia, A., Ghalavand, A., Sefidkan, F., Rezaei, M.B., and SharifiAshourabadi, A. 2003. Effects of chemical fertilizers, manure and combining fertilizer on yield and components of essential oils of Carum capticum. Research and Development in Agriculture and Horticulture 61(4): 32-41. (In Persian with English summary)

Baghalian, K., Haghiri, A., and Naghavi, M.R. 2008. Effect of saline irrigation water on agronomical and phytochemical characters of chamomile (Matricaria recutita L.). Scientica Horticulture 116(4): 437-441.

Bayu, W., Rethman, N.F.G., Hammes, P.S., and Alemu, G. 2006. Effects of farmyard manure and inorganic fertilizers on sorghum growth yield and nitrogen use in semiarid area of Ethiopia. Plant Nutrition 29(2): 391-407.

Davazdahemami, S., Sefidkon, F., Jahansooz, M.R., and Mazaheri, D. 2010. Evaluation of water salinity effects on yield and essential oil content and composition of Carum copticum L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 25(4):503-512. (In Persian with English Summary)

Francois, L.C., Grieve, M.E., Mass, V., and Lesch, S.M. 1994. Time of salt stress effect growth and yield components of irrigated wheat. Agronomy 86(1): 100-107.

Grattan, S.R., and Grieve, C.M. 1992. Mineral nutrient acquisition and response by plants grown in saline environments. In: Pessarakli, M. (Ed.). Handbook of Plant and Cold Stress p. 203-226.

Grattan, S.R., and Grieve, C.M. 1999. Salinity-mineral relations in horticultural crops. Scientica Horticulture 78(1): 127-157.

Kafi, M. 2002. Cumin Production Technology. Ferdowsi University of Mashhad Publication, Mashhad, Iran. 195 pp. (In Persian)

Kafi, M., and Keshmiri, A. 2011. Changes in yield and yield components of cumin landraces and Hindi cultivar in drought and salinity conditions. Horticultural Sciences 25(3): 327-334. (In Persian with English Summary)

Lombin, L.G., Adepetu J.A., and Ayotade, K.A. 1991. Organic fertilizer in the Nigerian Agriculture: Present and future. F.P.D.D. Abuja, p. 146-162.

MakkizadehTafti, M., TavakolAfshari, R., MajnoonHosseini, N., and NaghdiBadi, H.A. 2008. Evaluation of salinity tolerance and absorption of salt by Borage (Borago officinalis L.). Medicinal and Aromatic Plants 24(3): 253-262. (In Persian with English Summary)

Mallanaguda, B. 1995. Effect of NPK and FYM on growth parameters of onion, garlic and coriander. Journal of Medicinal and Aromatic Science 24: 916-918.

Marschner, H. 1995. Mineral Nutrient of Higher Plants. 2nd Academic Press, Ltd, London.

Mirdavoodi, H., and Babakhanlo, P. 2008. Identification of medicinal plants of Markazi province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 32(4): 543-559. (In Persian with English Summary)

MirMohammadi-Meibodi, A.M., and Ghareyazi, B. 2002. Physiological Aspects of Salinity and Plant Breeding. Isfahan University Press, 288 pp. (In Persian)

Munns, R., and Tester, M. 2008. Mechanism of salinity tolerance. Annual Review of Plant Physiology 59: 651-681.

Myborg, M., and Henning, A.M. 1969. Experimental with different placement of fertilizer for barely and rapeseed. Soil Sciences 49(1): 79-88.

Qadir, M., Ghafoor, A., and Murtaza, G. 2001. Use of saline-sodic water through phytoremediation of calcareous salin-sodic soils. Agricultural Water Management 50(3): 197-210.

Rahimi, Z., and Kafi, M. 2010. Effects of salinity and silicon application on biomass accumulation, sodium and potassium content of leaves and roots of purslane (Portulaca oleracea L.). Journal of Water and Soil 24(2): 367-374. (In Persian with English Summary)

Ramezani, E., Ghajar-Sepanlo, M., and Naghdi-Badi, H.A. 2011. The effect of salinity on the growth, morphology and physiology of Echium amoenum Fisch. & Mey. African Journal of Biotechnology 10(44): 8765-8773.

Saeednejad, A.H., and RezvaniMoghaddam, P. 2010. Evaluation of biological and chemical fertilizer on morphological characteristics, yield, yield components and percentage of essential oil of cumin (Cuminum cyminum L.). Horticultural Science 24(1): 38-44. (In Persian with English Summary)

Sharma, A.R., and Mitra, B.N. 1991. Effect of different rates of application of organic and nitrogen fertilizers in a rice- based cropping system. Agricultural Sciences 117(3): 313-318.

Siman, B.J., Peacock, M., and Strick, P.C. 1993. Differences in development plasticity and growth rate among drought resistant and susceptible cultivars of durum wheat. Journal of Plant and Soil 57: 155-160.