اثر آبیاری یک‌طرفه بر تغییر شاخص‌های تنش خشکی، تغذیه، فعالیت آنتی اکسیدانی و فتوسنتزی گوجه‌فرنگی رقم ’ فالکاتو‘

علوم باغبانی

مقاله 14، دوره 28، شماره 4، اسفند 1393، صفحه 565-575   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.25223

نویسندگان

مریم حقیقی^{* 1}؛ مریم مظفریان²

¹دانشگاه صنعتی اصفهان

²دانشگاه شیراز

چکیده

کاهش میزان آبیاری از طریق آبیاری کاهشی یک‌طرفه یا موضعی (PRD) باعث صرفه‏جویی در آب و هزینه‏های تولید می‏شود. بدین منظور آزمایشی جهت مقایسه آبیاری یک‌طرفه و آبیاری معمولی بر گوجه فرنگی رقم فالکاتو در دانشگاه مسی نیوزلند به اجرا در آمد، تیمارها به صورت شاهد (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه در هر بار آبیاری به کل حجم ریشه) و PRD (آبیاری به صورت نصف ظرفیت مزرعه فقط به یک سمت ریشه در هر دور آبیاری) ترتیب داده شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و سوپراکسیداز دیسموتاز در تیمار آبیاری یک‌طرفه نسبت به شاهد افزایش داشت. کاهش فتوسنتز، هدایت مزوفیلی و کارآیی مصرف آب فتوسنتزی، وزن تر و خشک ریشه و شاخساره در تیمار آبیاری یک‌طرفه نسبت به تیمار شاهد مشاهده شد. بازده کسب مواد غذایی (NACE) برگ به ترتیب برای عناصر سدیم و روی بالاترین و کم‌ترین میزان بازده کسب مواد غذایی در فسفر زمانی‌که آبیاری موضعی در مقایسه با شاهد اعمال شد مشاهده گردید، شاخص‌های عملکردی از جمله میانگین عملکرد (MP) افزایش معنی‌دار و 63 درصدی نسبت به اولین برداشت میوه داشت، شاخص پایداری عملکرد (YSI) 46 درصد در سومین برداشت میوه نسبت به دومین برداشت کاهش یافت. شاخص مقاومت (TOL) در آخرین برداشت میوه 80 درصد نسبت به اولین برداشت افزایش داشت، هم‌چنین میانگین ژئومتری عملکرد (GMP) در دومین برداشت نسبت به اولین برداشت 62 درصد افزایش مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

آبیاری یک‌طرفه؛ پراکسیداز؛ سوپراکسید دیسموتاز؛ شاخص حساسیت به تنش؛ عملکرد؛ گوجه‌فرنگی

مراجع

1- امینی ز.، حداد ر. و مرادی ف. 1387. بررسی اثر تنش کم آبی بر نحوه فعالیت آنزیم های ضداکسنده در مرحله رشد زایشی گیاه جو. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 12(46): 65-74.

2- بی نام، آمارنامه کشاورزی جلد اول محصولات زراعی سال زراعی. 1389. تهران، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی

3- سادات اسیلان ک.، مدرس ثانوی ع م.، و حاجیلویی س. 1389. بررسی اثر تنش خشکی بر سیستم آنتی‌اکسیدانی گیاهچه‌های برخی از اکوتیپ یونجه چند ساله. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. 41(1): 67-77.

4- شرایعی پ.، سبحانی ع.، و رحیمیان م ع. 1385. تأثیر سطوح مختلف آبیاری و کود پتاسیم بر کارآیی مصرف آب و کیفیت میوه گوجه فرنگی رقم پتو ارلی سی اچ. تحقیقات مهندسی کشاورزی. 7(27 ):27 75-86.

5- طاهر خوانی آ.، و گلچین آ. 1391. اثر تنش خشکی بر عملکرد و صفات کمی و کیفی انگور رقم بیدانه سفید در منطقه تاکستان. نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی) 22(2): 222-215.

6- ظرابی م.م.، طلایی ع.، سلیمانی ع.، و حداد ر. 1389. نقش فیزیولوژیکی و تغییرات بیوشیمایی شش رقم زیتون در برابر خشکی. نشریه علوم باغبانی (علوم وصنایع کشاورزی) 24(2): 234- 244.

7- گلکار ف.، فرهمند ع.، و فرداد ح. 1387. بررسی تأثیر میزان آب آبیاری بر عملکرد و بازده مصرف آب گوجه فرنگی. مجله مهندسی آب. 1: 13-20.

8- نورمهناد ن.، نوری امامزاده ای م ر.، قربانی ب.، و محمدخانی ع. 1388. بررسی تأثیر مدیریت کم آبیاری بر راندمان مصرف آب و برخی خصوصیات فیزیولوژیک و فنولوژیک گوجه فرنگی .علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی علوم آب و خاک . 13 (5): 1-11.

9- یحیایی غ. 1386. اثر رژیم‌های آبیاری بر عملکرد دانه ارقام رشد نامحدود و رشد محدود سویا. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی (ویژه نامه زراعت و اصلاح نباتات). 14(5): 124-134.

10- Beauchamp I.F. 1971. Superoxide dismutase: improved assays and an assay applicable to acrylamide gels. Analytical Biochemistry, 44:151–155.

11- Blokhina O., Virolainen E., and Fagerstedt K.V. 2003. Antioxidant oxidative damage and oxygen deprivation stress. Annals ofBotany, 91:179-194.

12- Bouslama M., and Schapaugh W.T. 1984. Stress tolerance in soybean. Part. 1: Evaluation of three screening techniques for heat and drought tolerance. In: Crop Science, 24: 933-937.

13- Chandlee J.M., and Scandalios J.G. 1984. Analysis of variants affecting the catalase development program in maize scutellum Theoretical and Applied Genetics, 69: 71-77.

14- Farshadfar E., Poursiahbidi M.M., and Safavi S. 2013. Assessment of drought tolerance in land races of bread wheat based on resistance/ tolerance indices. International journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 1 2: 143-158

15- Fernandez J.E., Diaz-Espejo A., Infante J.M., Duran P., Palomo M.J., Chamorro V., Giron I.F., and Villagarica L. 2006. Water relations and gas exchange in olive trees under regulated deficit irrigation and partial rootzone drying. Plant and Soil, 284: 273-291.

16- Fernandez G.C.J. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. In: Proceedings of the International Symposium on "Adaptation of Vegetables and other Food Crops in Temperature and Water Stress", Chapter 25, Taiwan, 13-16 August, p. 257-270.

17- Fisher R.A., Rees D., Sayre K.D., Lu Z.M., Candon A.G., and Saavedra A.L. 1998. Wheat yield progress associated with higher stomatal conductance and photosynthetic rate, and cooler canopies. Crop Science, 38: 1467-1475.

18- Fisher R.A., and Maurer R. 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. l. Grain yield response. In: Australian Journal of Agricultural Research, 29: 897-912. Australian Journal of Agricultural Research

19- France J.B., Haghighi M., Watson M., Mills T., and Behbudian M.H. 2014. Mineral nutrition of petopride processing tomato under partial rootzone drying. Journal of Plant Nutrition, 37 (7):1056-1062.

20- Gambel P.E., and Burke J.J. 1988. Effect of water stress on the chloroplast antioxidant system. I. Alteration in glutathione reductase activity. Plant Physiology, 76:615- 621.

21- Hou W.C., and Lin Y.H. 2003. Activities of superoxide dismutase and glutathione peroxides in leaves of different cultivars of Liriope spicata.L. on SDSPAGE gels. Botanical Bulletin of Academia Sinica, 44.37.41.

22- Liu F., Shahnazari A., Andersen M.N., Jacobsen S.E., and Jensen C.R. 2006. Effects of deficit irrigation (DI) and partial root drying (PRD) on gas exchange, biomass partitioning, and water use efficiency in potato. Scientia Horticulturae, 109: 113-117.

23- Loveys B.R., Stoll M., Dry P.R., and McCarthy M.G. 2000. Using plant physiology to improve the water use efficiency of horticultural crops. Acta Horticulturae, 537: 187-197.

24- Nakajima H., Behboudian M.H., Greven M., and Zeghbe J.A. 2004. Mineral content of grape, olive, apple and tomato under reduced irrigation. Journal ofPlant Nutrition and Soil Science, 167:91-92.

25- Pastel S.L. 1998. Water for food production: Will there be enough for 2005? Biosicence 48: 629-637.

26- Rosielle A.A., and Hamblin J. 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environments. In: Crop Science, 21: 943-946.

27- Sairam R.K., and Saxena D.C. 2000. Oxidative stress and antioxidant in wheat genotypes: possible mechanism of water stress tolerance. Journal of Agronomy and Crop Science, 184: 55-61.

28- Samadi A., and Sepaskhah A.R. 1984. Effects of alternate furrow irrigation on yield and water use efficiency of dry beans. Iran Agriculture Research, 3: 95-115.

29- Sepaskhah A.R., and Ghasemi M.M. 2008. Every-other furrow irrigation with different irrigation intervals for sorghum. Pakistan Journal of Biological Science, 11: 9. 1234-1239.

30- Sepaskhah A.R., and Hosseini S.N. 2008. Effects of alternate furrow irrigation and nitrogen application rates on winter wheat (Triticum aestivum L.) yield, water- and nitrogen-use efficiencies. Plant Production Science, 11: 250-259.

31- Skorzynska E., Bednara J., and Baszynski T. 1995. Some aspects of runner bean plant response to cadmium at different stages of the primary leaf growt. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 64: 165–170.

32- Van Schilfgaarde J. 1994 Irrigation a blessing or a curse. Hortscience, 31: 926-929.

33- Verona C., and Calcagno F. 1991. Study of stomatal parameters for selection of drought resistant varieties in Triticum durum. Euphitica, 57: 275-283.

34- Wahbi S., Wakrim R., Aganchich B., Tahi H., and Serraj R. 2005. Effects of partial rootzone drying (PRD) on adult olive tree (Olea europaea) in field conditions under arid climate I. Physiological and agronomic responses. Agriculture, Ecosystems and Environment, 106: 289-301.

35- Wang L., Kroon H.D., and Smits A.J.M. 2007. Combined effects of partial root drying and patchy fertilizer placement on nutrient acquisition and growth of oilseed rape. Plant Soil, 295:207–216.

36- Zeghbe J.A., Behboudian M.H., Lang A., and Clothier B.E. 2003. Water relation, growth and yield of processing tomato under partial rootzoone drying. Journal of Vegtable Crop Production, 9 (2):31-40.

37- Zeghbe J.A., Behboudian M.H., and Clothier B.E. 2007. Reduced irrigation maintains photosynthesis, growth yield and fruit quality in Pacific Rose apple. Journal ofSustainable Agriculture, 30(2): 125-136.