تأثیر مقدار کود نیتروژن برعملکرد کمی و کیفی علوفه ذرت، ارزن مرواریدی و سورگوم در نظام کشت دوگانه

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 6، دوره 8، شماره 6 - شماره پیاپی 20، بهمن و اسفند 1389، صفحه 930-938  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v8i6.8039

نویسندگان

شیوا خالص رو^* ؛ مجید آقاعلیخانی ؛ سید علی محمد مدرس ثانوی

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

چکیده
به منظور مقایسه سه گیاه علوفه‌ای سورگوم، ذرت و ارزن مرواریدی برای تولید علوفه سبز در کشت دوم، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1385 انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرت‌های یکبار خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. در این تحقیق ذرت (رقم هیبرید سینگل کراس 704)، ارزن مرواریدی (رقم نوتریفید) و سورگوم علوفه‌ای (رقم اسپیدفید) به عنوان عامل اصلی و مقدار کود نیتروژن در سه سطح (100، 200 و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاکی از پاسخ مثبت هر سه گیاه مورد بررسی نسبت به افزایش کود نیتروژن بود. به طوری که ارزن با دریافت 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بالاترین میزان علوفه تر (8/85 تن در هکتار، 3/20 درصد بیشتر از سورگوم و 9/30 درصد بیشتر از ذرت) را تولید نمود. از آن جا که مصرف نیتروژن بیش از 200 کیلوگرم در هکتار، نسبت برگ به ساقه و در نتیجه خوشخوراکی علوفه هر سه گیاه را کاهش می دهد، از اینرو در راستای کاهش مصرف نهاده های شیمیایی، کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در کشت تابستانه این گیاهان در این منطقه کافی می باشد. فزونی علوفه سبز ارزن و سورگوم نسبت به ذرت در این سطح کودی به ترتیب 10 و 12 درصد بود. ارزن و سورگوم در این سطح کودی به ترتیب 4/72 و 5/73 تن در هکتار علوفه سبز و 8/13 و 9/22 تن در هکتار ماده خشک تولید نمودند؛ در نهایت با توجه به برتری‌های کلی سورگوم و ارزن نسبت به ذرت به ویژه از لحاظ تحمل شرایط نامساعد مانند کم‌آبی و حاصلخیزی ضعیف خاک به نظر می‌رسد در این گونه موارد جایگزینی ذرت با سورگوم و ارزن گزینه مناسبی باشد. علاوه بر این تصمیم گیری در مورد توصیه زراعت سورگوم یا ارزن در منطقه نیازمند اطلاعات بیشتری در باره صفات کیفی این دو منبع علوفه ای و ارزیابی شاخص های تغذیه دام از قبیل ارزش رجحانی و مصرف اختیاری علوفه به روش in vivo می باشد.

واژه‌های کلیدی: سورگوم، ذرت، ارزن، نیتروژن، علوفه، ماده آلی، پروتئین خام