غیر پویا سازی سرب و روی در ضایعات معدن به وسیله زئولیت و سوپر فسفات تریپل و تأثیر آن بر رشد گندم

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 9، دوره 8، شماره 6 - شماره پیاپی 20، بهمن و اسفند 1389، صفحه 956-964   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v8i6.8043

نویسندگان

محمدمهدی ثانی؛ علیرضا آستارایی^{* 1}؛ امیر فتوت؛ امیر لکزیان²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
آلودگی فلزات سنگین در خاک و محیط زیست می تواند از طریق غیر پویا سازی این آلاینده‌ها کاهش یابد. تأثیر اصلاح کننده‌های شیمیایی شامل زئولیت در 3 سطح صفر (Z1)، 5 درصد (Z2) و 10 درصد Z3) (و سوپر فسفات تریپل در 3 سطح صفر (P1)، 25/0 درصد (P2) و 5/0 درصد (P3) بر غلظت سرب و روی در گیاه گندم و رشد گندم در ضایعات معدن در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. ضایعات مربوط به معدن سرب و روی اصفهان (باما) با غلظت کل سرب و روی به ترتیب 2300 و 16500 (میلی گرم در کیلوگرم) بود. غلظت سرب و روی در گندم و وزن خشک گندم (رقم بم) در ضایعات اصلاح شده در آزمایش گلخانه ای مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزودن زئولیت و فسفر باعث کاهش غلظت سرب در اندام هوایی و افزایش غلظت در ریشه گندم شدند. اثر متقابل زئولیت و فسفر نیز بر غلظت سرب در بخش هوایی و ریشه معنی دار نبود. اما در مورد عنصر روی فقط فسفر باعث کاهش غلظت در اندام هوایی و افزایش غلظت در ریشه گندم شد و اثر متقابل بین زئولیت و فسفر در کاهش غلظت روی در اندام هوایی و افزایش غلظت روی در ریشه مشاهده نشد. علاوه بر این رشد گندم در ضایعات معدن اصلاح شده با فسفر بهتر از رشد در ضایعات اصلاح نشده بود. زئولیت تأثیری بر رشد گندم نداشت. اما تأثیر متقابل زئولیت و سوپر فسفات تریپل در افزایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه معنی دار بود.

واژه‌های کلیدی: آلودگی خاک، فلزات سنگین، اصلاح کننده‌های شیمیایی و تثبیت