بهینه‌سازی کشت درون شیشه ای جنین زیگوتیک گیاه نوروزک(Salvia leriifolia Benth.)

علوم باغبانی

مقاله 4، دوره 28، شماره 3، آذر 1393، صفحه 319-326   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.42782

نویسندگان

معصومه مدرس^{* 1}؛ مهرداد لاهوتی²؛ علی گنجعلی³؛ جواد اصیلی⁴

¹دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد

²؟

³فردوسی مشهد

⁴دانشگاه علوم پزشکی مشهد

چکیده

نوروزک بومی استان خراسان رضوی و سمنان و گیاهی در معرض خطر انقراض می باشد. باتوجه به درصد جوانه زنی کم بذر و رشد کند گیاهچه این گیاه در شرایط درون شیشه ای ،کشت جنین می تواند جهت تولید سریع گیاهچه بکار گرفته شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر محیط کشت‌های مختلف و هورمون های NAA وBAP بر رشد و اندام زایی جنین زیگوتیک گیاه نوروزک می باشد. از این‌رو کشت جنین زیگوتیک، طی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل فاکتورهای محیط‌کشت، هورمون BAP و هورمون NAA انجام شد. درصد جوانه زنی جنین و صفات رشد گیاهچه ها در طی چهار هفته بررسی گردید. نتایج نشان داد جنین ها یک روز پس از قرار گرفتن در تمام محیط‌کشت‌ها شروع به جوانه زنی نمودند ولی محیط‌کشت های MS و MS2/1 نسبت به محیط B5نتیجه بهتری در ارتباط با درصد جوانه زنی نشان دادند. هم‌چنین ترکیب هورمونی 1 میلی گرم بر لیتر BAPو NAA در دو محیط‌کشت مذکور به‌طور معنی داری در بهبود صفات رشد مؤثر بود به‌طوری‌که گیاهچه های حاصل نسبت به دیگر تیمار ها مقاوم تر بودند و گیاهچه کامل ده روز پس ازکشت حاصل شد. براساس نتایج این تحقیق، کشت جنین در محیط‌کشت‌های MS و MS2/1همراه با تیمار هورمونی مذکور به عنوان بهترین گزینه برای دستیابی سریع به گیاهچه های قوی به منظور تکثیر گیاه و نیز کاربرد در مطالعات اصلاحی توصیه می شود.

کلیدواژه‌ها

بهینه‌سازی؛ کشت جنین؛ نوروزک

مراجع

1- پور ح.، نعمتی س.ح.، تهرانی‌فر ع.، شور م.، و جوهرچی م.ر. 1389. بررسی آرایش و عمق کشت بذر بر خصوصیات جوانه زنی و استقرار گیاهچه(Salvia leriifolia Benth.) به منظور اهلی سازی نوروزک. نشریه علوم باغبانی علوم و صنایع کشاورزی.24: 136-141.

2- تایز ل. و زایگر ا. 1386. فیزیولوژی گیاهی . ترجمه انجمن زیست شناسی ایران. انتشارات خانه زیست شناسی.تهران.

3- حدادخداپرست م.ح. و حسینی م. 1372. اثر عوامل محیطی بر جوانه زنی گیاه نوروزک در شرایط آزمایشگاهی. مجله پژوهش و سازندگی، 37: 45-42.

4- مدرس م.، ابریشم چی پ.، اجتهادی ح.، و رمضانی ع. 1386الف. تکثیر گیاه نوروزک با استفاده از کشت رویان. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 15: 141-129.

5- مدرس م.، ابریشم چی پ.، فرهوش ر.، و اجتهادی ح. 1386ب. بررسی تغییر فعالیت آنتی اکسیدانی ریشه و برگ نوروزک(Salvia leriifolia) در مراحل رشد و نمو. مجله علمی پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 23: 294-285.

6- مدرس م.، و ابریشم‌چی پ. 1389. بررسی فعالیت ضد باکتریایی ریشه گیاه نوروزک (Salvia leriifolia)، در مراحل مختلف رشد و نمو ،مجله زیست شناسی ایران23 :717-707.

7- مدرس م.، و ابریشم‌چی پ. 1387 بررسی تأثیر زمان برداشت بر فعالیت ضد باکتریایی برگ گیاه نوروزک (Salvia leriifolia)، مجله علمی پژوهشی علوم دانشگاه تربیت معلم 8: 343-356.

8- Chin H.F., Krishnapillay B., and Alang Z.C. 1998. Media for embryo culture of some tropical recalcitrant species. Pertanika, 11: 357-363.

9- Craverol V., and Cointry E. 2007. Shortening the seed-to-seed cycle in artichoke breeding by embryo culture. Plant Breeding, 126: 222-224.

10- Hadad Khodaparast M.H., Haghdoost A., Elhami-Rad A.H., Movahhed, G., and Karazhiyan, H. 2006. Antioxidant activity and thermal Properties of salvia leriifolia (Norozak) root extract. Proceedings of the international conference on Innovations in Food and Bioprocess Technologies, 378.

11- Hosseinzadeh H., and Lary P. 2000. The effect of Salvia leriifolia Benth root extracts on morphine dependence in mice. Phytotherapy Research, 14:384-387.

12- Hosseinzadeh H., and Yavary M. 1999. Anti-inflammatory effect of Salvia leriifolia Benth leaf extract in mice and rat. Pharmaceutical and Pharmacological Letters, 9: 60-61.

13- Hosseinzadeh H., Haddad Khodaparast M.H., and Hosseini E. 2000.Anti-ulcer effect of Salvia leriifolia Benth leaf extract in mice. Pharmaceutical and Pharmacological Letters, 10:63-64.

14- Jalili A., and Jamzad Z. 1999. Red Data Book Of Iran .A Preliminary Survey of Endemic, Rare and Enudaugered Plants species in Iran. Research Institute of Forests and Rangelands (RIFR) Publication, Tehran,750 p.

15- Keiichi S., Tetsuya T., Fumio H., and Yusuke S. 2005. In vitro propagation of sterile mutant strains in Japanese morning glory by sub-culturing embryoids derived from an immature embryo. Journal of the Japanese Society for Horticultural Science, 74: 311-317.

16- Loizze M.R., Menchini F., Tundis R., Bonesi M., and Cenforti F. 2009. In vitro biological activity of Salvia leriifolia Benth essential oil relevant to the treatment of Alzheimer’s disease Journal of Oleo Science, 58: 443-446.

17- Misic D., Grubisic D. and Konjevic R. 2006. Micropropagation of Salvia brachyodon through nodal explants. Biologia Plantarum, 50: 473-476.

18- Ogunsola K.E., and Ilori C.O. 2008. In vitro propagation of miracle berry (Synsepalumdulcificum Daniel) through embryo and nodal cultures. African Journal of Biotechnology, 7: 244-248.

19- Rechinger K.H. 1982. Flora Iranica. N.150, Academishe Druk.u.Verlag sustalt Gratz.

20- Sanchez-Zamora M., Cos-terrer A., Frutos-Tomas D., and Garcia-Lopez R. 2006. Embryo germination and proliferation in vitro of Juglans regia L. Scientia Horticulture, 108: 317-321.

21- Thomas T.D. 2008. The role of activated charcoal in plant tissue culture. Biotechnology Advances, 26: 618-631.

22- Toosi S., Dilmagani K., and Hecmatshoar H. 2010. Proliferation of Juglans regia L. by in vitro embryo culture. (JCBG)Journal of Cell Biology and Genetics, 1:13 - 20.

23- Zhao Z., Andersen S.U., Ljung K., Dolezal K., Miotk A., Schultheiss S.J., and Lohmann J.U. 2010. Hormonal control of the shoot stem-cell niche. Nature, 465: 1089-1092.