ارزیابی مقاومت ایجاد شده توسط قارچهای مایکوریزی آربوسکولار(AMF) علیه نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne javanica) در گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum Mill.)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 3، دوره 27، شماره 3 - شماره پیاپی 21، مهر 1392، صفحه 286-293   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v27i3.26730

نویسندگان

مرتضی قربانی^* ؛ حمید روحانی؛ عصمت مهدیخانی مقدم؛ یونس رضائی دانش؛ امین میرشمسی کاخکی

فردوسی

چکیده

در این تحقیق تاثیر همزیستی دو گونه Glomus mosseae وGlomus intraradices از قارچهای مایکوریزی آربوسکولار بر بیماری نماتدی گره ریشه با عامل Meloidogyne javanica در گیاه گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت و در تیمارهای مختلف، اثرات ناشی از برهم کنش این دو میکروارگانیزم، برشاخص های رشدی گیاه ، شاخص های بیماری نماتدی و شاخص های توسعه مایکوریزی ارزیابی شدند. آزمایشها در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شدند و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن و در سطح احتمال 5% انجام شد. در مورد شاخص های رشدی، وزن تر و خشک اندامهای هوایی و ریشه بررسی شدند که افزایش در وزن اندامهای هوایی در تیمارهای حاوی مایکوریز و افزایش در وزن ریشه در تیمارهای نماتدی مشاهده گردید، که این تغییرات می تواند ناشی از تحریک رشد گیاه و نیز القای مقاومت علیه نماتد توسط قارچ و نیز افزایش حجم ریشه به دلیل تولید گال باشد، در زمینه شاخص های رشدی گیاه تیمارهای حاوی گونه G. mosseae نسبت به تیمارهای حاویG. intraradices افزایش معنی داری در زمینه وزن اندامهای هوایی و کاهش معنی داری در زمینه وزن ریشه نشان می دهند که می تواند ناشی از نقش موثرتر گونه
G. mosseae در تحریک رشد گیاه و القای مقاومت علیه نماتد باشد. در مورد شاخص های بیماری نماتدی تیمارهای حاوی قارچ مایکوریز کاهش معنی داری را نسبت به تیمار نماتد نشان می دهند که نشان دهنده کاهش حمله و جلوگیری از تولید مثل نماتد است و در مجموع ایجاد مقاومت به بیماری توسط دو گونه قارچی را اثبات می کند اما مقایسه این شاخص ها بین دو گونه قارچی نشان می دهد که گونه G. mosseae نقش موثرتری در کنترل بیماری ایفا می کند. درمورد شاخص فراوانی مایکوریزی تفاوت معنی داری بین تیمارهای مختلف مشاهده نمی شود که نشان می دهد نماتد گرهی ریشه تأثیر منفی بر روی این شاخص نمی گذارد و مانع از توسعه مایکوریزی نمی گردد. درمورد شاخص تراکم مایکوریزایی مشاهده می کنیم که بین دو تیمار G.mosseae و G.intraradices تفاوت معنی داری وجود دارد و گونه G.mosseae دارای توانایی کلنیزاسیون بالاتری در رقم گوجه فرنگی موردآزمایش می باشد و می توانیم نتیجه گیری کنیم که توانایی پایین گونه G.intraradices در کنترل سایر شاخص-های نماتدی نیز ناشی از پایین بودن درصد کلونیزاسیون است. در مجموع نتایج این آزمایش نشان دهنده اینست که می توانیم از قارچهای مایکوریزی آربوسکولار به عنوان یک عامل کنترل زیستی در مهار بیماری نماتدی گره ریشه و نیز جهت افزایش عملکرد گیاه گوجه فرنگی استفاده کنیم.

کلیدواژه‌ها

قارچهای مایکوریزی آربوسکولار؛ نماتد ریشه گرهی؛ گوجه فرنگی؛ مقاومت