آموزاندن "به" و آموختن "از": تحول در آموزش و پرورش در پرتو عاملیت و تعامل

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 2، دوره 3، شماره 2، اسفند 1392، صفحه 5-24   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v3i2.24768

نویسنده

خسرو باقری^*

تهران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، تبیین آموزاندن «به» و آموختن «از» با تاکید بر تحول در آموزش و پرورش در پرتو عاملیت و تعامل می‌باشد. با این توضیح که تعلیم و تربیت بیش از هر چیز بر تعامل معلم و شاگرد استوار است. تعامل در اینجا مفهومی فراتر از تأثیر متقابل است که میان اشیاء نیز برقرار می‌شود و تنها در جایی ممکن است که رابطه ای میان دو «عامل» مورد نظر باشد. در این بستر تعاملی، تدریس همواره آموزاندن «به» کسی و یادگیری همواره یادگیری «از» کسی چون معلم یا هم شاگردی (و گاه از شاگرد) خواهد بود. در این ارتباط، عناصر دیگری مانند کتاب و ابزارهای آموزشی نیز حضور دارند، اما همه این عناصر چون قمرهایی بر گرد یک یا هر دوی این قطب‌های تعاملی می‌گردند. زنده بودن تعلیم و تربیت و زندگی ساز بودن آن در گرو فراهم آمدن چنین آرایشی است؛ چنان که انحطاط و میرایی آن نیز در گرو جا به جا کردن و به هم ریختن این نظم است. با در نظر داشتن منطق بسط و گسترش منظومه تعلیم و تربیت بر اساس رابطه تعاملی می‌توان گفت که فرو شکستن این منطق به ظهور مشکلات و موانعی در جریان تحول تعلیم و تربیت می‌انجامد که هر یک به گونه ای محور بودن رابطه تعاملی معلم و شاگرد را نادیده می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

تعامل؛ تحول؛ آموزش و پرورش؛ آموزاندن؛ آموختن؛ موانع