بررسی خواب و تأثیر برخی عوامل محیطی بر جوانه زنی بذر علف هرز دِرنه (Echinochloa colona (L.) Link.)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 10، دوره 27، شماره 3، آذر 1392، صفحه 342-350   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v27i3.26762

نویسندگان

الهام الهی فرد^* ؛ سجاد میجانی؛ سیروس خیراندیش؛ ابراهیم کازرونی منفرد؛ سمیه تکاسی

چکیده

دِرنه (Echinochloa colona (L.) Link.) گیاهی چهار کربنه و گرما زیست از خانواده گندمیان (Poaceae) است که امروزه در سراسر مناطق حاره ای و نیمه حاره ای یکی از مشکل‌سازترین علف های هرز کشیده برگ می باشد. به منظور شکستن خواب بذر دِرنه، تعیین دماهای کمینه، بهینه و بیشینه جوانه زنی بذر و هم چنین بررسی واکنش جوانه زنی بذر به تنش های شوری و خشکی، چهار آزمایش جداگانه انجام شد. نتایج نشان داد خواب دِرنه، فیزیکی و تیمار 10 دقیقه اسید شویی با 95 درصد جوانه زنی مناسب ترین روش برای شکستن خواب بذر آن می باشد. جوانه زنی دِرنه در دامنه دمایی (10 تا 45 درجه سانتی گراد) اتفاق افتاد. بر اساس نتایج حاصل از برازش مدل پنج پارامتری بتا، دماهای کاردینال (کمینه، بهینه و بیشینه) جوانه زنی به ترتیب 3/7، 3/28 و 46 درجه سانتی گراد تعیین شد. آزمایش شوری نشان داد که دِرنه تحمل بالایی به شوری دارد، زیرا در غلظت های 223 و 400 میلی مولار کلرید سدیم، به ترتیب50 و 9 درصد جوانه زنی داشت. این گیاه نسبت به خشکی حساسیت بالایی داشت، به-طوریکه در غلظت‌های 43/0- و 6/0- مگاپاسکال به ترتیب 50 و 0 درصد جوانه زنی داشت. بنابراین با توجه به توانایی جوانه زنی در دامنه دمایی گسترده، احتمال تهاجم این علف هرز به سایر مناطق علی‌الخصوص مناطق گرمسیر وجود دارد. از طرفی به نظر می رسد این گونه بتواند در شرایط شوری و فراهمی آب به خوبی با گونه های زراعی رقابت کند. از سوی دیگر، به علت جوانه زنی کم در آزمون بازیابی از تنش شوری، تهاجم آن در مناطق شور با مشکل مواجه خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

دماهای کاردینال؛ شوری؛ خشکی؛ خواب فیزیکی