تعداد نشریات | 49 |
تعداد شمارهها | 1,846 |
تعداد مقالات | 19,518 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,308,926 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,541,920 |
شناسایی عوامل مؤثر و تدوین الگوی پیشنهادی برای رفتار برنامهریزی نشده کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانههای دانشگاهی: مطالعهای ترکیبی | ||
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی | ||
مقاله 4، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19، خرداد 1399، صفحه 80-102 اصل مقاله (1.07 M) | ||
نوع مقاله: مقالات پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v0i0.76766 | ||
نویسندگان | ||
هادی هراتی* 1؛ نجلا حریری2؛ علیرضا اسفندیاری مقدم3 | ||
1دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات | ||
3دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان | ||
چکیده | ||
مقدمه: یکی از مسائل مهم در حوزه رفتار مراجعان به کتابخانهها، رفتار برنامهریزی نشده[1] آنها است که میتواند نقش تعیینکنندهای در توسعه میزان استفاده از منابع و خدمات و یا افزایش فرهنگ استفاده از کتابخانهها در درون جوامع ایفا کند. ازاینرو، پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر رفتار برنامهریزی نشده کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانههای دانشگاهی بهمنظور ارائه الگوی پیشنهادی انجام شده است. روششناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است که با رویکرد ترکیبی (کیفی- کمی) و با استفاده از روش نظریهپردازی زمینهای[2] در بخش کیفی و روش پیمایشی- تحلیلی در بخش کمی انجام شده است. ابزار گردآوری دادههای بخش کیفی مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته و بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی را اعضای هیئتعلمی و صاحبنظران سه حوزه موضوعی کتابداری و اطلاعرسانی، مدیریت و روانشناسی تشکیل دادند که با روش نمونهگیری هدفمند ترکیبی (هدفمند و سپس گلوله برفی) تعداد 12 نفر بهعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمی دانشجویان عضو کتابخانههای مرکزی دانشگاههای فردوسی مشهد، شهید چمران اهواز، تبریز، شیراز و پردیس دانشگاه تهران بودند و حجم نمونه 600 نفر تعیین گردید. تجزیهوتحلیل و کدگذاری دادههای مصاحبهها با استفاده از نرمافزار تحلیل دادههای کیفی MAXQDA 10 انجام شد و در بخش کمی برای تحلیل دادهها از روش معادلات ساختاری و نرمافزار لیزرل استفاده شد. یافتهها: بر اساس یافتههای بخش کیفی پژوهش، عوامل محیطی، منابع و خدمات اطلاعاتی، منابع انسانی، ویژگیهای فردی، عامل موقعیتی زمان و عوامل فرهنگی و اجتماعی بهعنوان عوامل مؤثر بر رفتار برنامهریزی نشدهی کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانههای دانشگاهی شناسایی شدند و بر این پایه مدل عملیاتی این نوع از رفتارها طراحی گردید. بر پایه مدل عملیاتی، نتایج بخش کمی نشان داد عوامل محیطی از طریق عامل موقعیتی زمان و همچنین عوامل فرهنگی و اجتماعی از طریق ویژگیهای فردی کاربران بر بروز رفتار برنامهریزی نشده آنها در استفاده از منابع و خدمات کتابخانههای دانشگاهی تأثیرگذار هستند؛ درصورتیکه منابع و خدمات اطلاعاتی و منابع انسانی تأثیر معناداری بر بروز این نوع از رفتارها ندارند. درنهایت الگوی پیشنهادی عوامل مؤثر بر رفتار برنامهریزی نشده مراجعان در استفاده از منابع و خدمات کتابخانههای دانشگاهی بر اساس نتایج بخش کیفی و کمی پژوهش، طراحی گردید. نتیجهگیری: با توجه به یافتههای پژوهش، به نظر میرسد، کتابخانههای دانشگاهی باید بهمنظور استفاده بهینه و مؤثر از منابع و خدمات، جذب مخاطب و افزایش سطح آگاهی و اطلاعات عمومی مراجعان، به عوامل مؤثر بر رفتار برنامهریزی نشده مراجعان در استفاده از منابع و خدمات کتابخانهها توجه ویژهای داشته باشند. [1]. Unplanned Behavior [2]. Grounded Theory | ||
کلیدواژهها | ||
رفتار اطلاعیابی؛ رفتار برنامهریزی نشده؛ نظریهپردازی زمینهای؛ کتابخانههای دانشگاهی | ||
مراجع | ||
استراوس، انسلم ال ؛ و کوربین، جولیت ام (۱۳۹۰). مبانی پژوهش کیفی : فنون و مراحل تولید نظریه زمینهای. (ابراهیم افشار، مترجم). تهران: نشر نی.
اسماعیلزاده، علی؛ امرایی، حافظ؛ قلی پور، سارا؛ و مقدم، آرش. (۱۳۹۶). تأثیر جو و طراحی چیدمان فروشگاههای اینترنتی، بر رفتار خرید آنی آنلاین مشتریان. فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بازرگانی، 9(2)، 213-232. Doi: 10.22059/JIBM.2017.60166
تقیزاده، ندا (۱۳۹۳). بررسی نیازهای اطلاعاتی زنان شاغل و خانهدار شهر خلخال (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تهران.
حصاری، ژیلا (۱۳۸۵). بررسی نیازهای اطلاعاتی زنان خانهدار در کتابخانههای عمومی شهر مشهد. پیام بهارستان، (66)، 11-14. بازیابی شده در 6 تیر 1397 از: http://ensani.ir/fa/article/269165
خدادادی، محمد رسول (۱۳۹۶). ارتباط بین رفتار اطلاعیابی و باورهای معرفتشناختی بر اساس الگوی اطلاعیابی ویلسون (مطالعه موردی: دانشجویان تحصیلات تکمیلی مدیریت ورزشی). مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 4(3)، 41-50. بازیابی شده در 15 بهمن 1396 از: http://fmss.journals.pnu.ac.ir/article_3966.html
سالاری، محمود (۱۳۹۱). واکاوی و تبیین عوامل عمده مؤثر بر فرهنگ مطالعه در ایران و ارائه مدلی مناسب برای توسعه آن (پایاننامه دکتری). دانشکده فردوسی، دانشگاه دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، مشهد.
طباطبائی شهرآباد، سیده زهرا. (۱۳۹۵). بررسی میزان استفاده نوجوانان از خدمات کتابخانههای عمومی سبزوار و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، مشهد.
عبدالوند، محمدعلی؛ و غفاری آشتیانی، پیمان (۱۳۸۸). ارائه الگویی برای ارزیابی عوامل مؤثر بر تبلیغات شفاهی مثبت در بازار خدمات (مطالعه موردی: بانکهای شهرستان اراک). آیندهپژوهی مدیریت، 20(2)، 35-51. بازیابی شده در 18 فروردین 1396 از: http://jmfr.srbiau.ac.ir/article_6664_1026.html
قاسم، امیدعلی؛ و نورمحمدی، حمزه علی (۱۳۹۴). الگوهای سنجش و اندازهگیری سرانه مطالعه در ایران. مقاله ارائه شده در هشتمین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بینالمللی مدیریت دانش. تهران: موسسه اطلاعرسانی نفت، گاز و پتروشیمی. بازیابی شده در 16 بهمن 1395 از: https://www.civilica.com/Paper-IKMC08-IKMC08_133.html
کشکولی، محبوبه (۱۳۹۱). تأثیر عوامل محیطی بر رفتار خرید آنی مشتریان مورد مطالعه فروشگاه رفاه (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشکده دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده مدیریت و حسابداری، تهران.
محمدزاده، هاجر؛ و بزرگی، اشرفالسادات (۱۳۹۱). استفادهکنندگان از کتابخانه ملی ایران و شیوههای بهرهگیری آنان از منابع و خدمات کتابخانه ملی: همخوان یا ناهمخوان با اساسنامه. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 23(4)، 22-39. بازیابی شده در 16 بهمن 1395 از: http://ensani.ir/fa/article/315162
محمدی، کورش؛ و دوستدار، دکتر یحیی (۱۳۸۷). نقش کتابخانه مرکزی دانشگاه امام صادق (ع) در تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی آن دانشگاه. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، 42(48)، 175-202. بازیابی شده در 6 تیر 1397 از: https://jlib.ut.ac.ir/article_21325.html
منصوریان، یزدان؛ و سنگری، محمود (۱۳۹۴). بررسی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی در تدوین پایاننامه. مجله تعامل انسان و اطلاعات، 2(2)، 1-8. بازیابی شده در 25 اسفند 1395 از: https://hii.khu.ac.ir/article-1-2485-fa.html
نظری، محسن؛ و قادریعابد، امیرحسین (۱۳۹۰). ارائه مدلی جهت بررسی عوامل مؤثر بر رفتار خرید ناگهانی - مورد مطالعه: دانشجویان دانشکده مدیریت دانشگاه تهران -. مدیریت بازرگانی، 3(4)، 127-140. بازیابی شده در 27 مرداد 1395 از: https://jibm.ut.ac.ir/article_28562.html
نعیمی، جمیله؛ و محمداسماعیل، صدیقه (۱۳۹۵). تعیین رفتار اطلاعیابی دانشپژوهان دانشگاههای علوم پزشکی خراسان رضوی با رویکرد شبکه عصبی. پژوهشنامه کتابداری و اطلاعرسانی، 6(2)، 80-96. https://doi.org/10.22067/riis.v6i2.58333
نوشینفرد، فاطمه (۱۳۸۴). بررسی عوامل مرتبط با رفتار اطلاعیابی اعضای هیأتعلمی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 16(3)، 39-52. بازیابی شده در 29 اردیبهشت 1396 از: http://nastinfo.nlai.ir/article_595.html
هراتی، هادی؛ نوشینفرد، فاطمه؛ اسفندیاریمقدم، علیرضا؛ بابالحوائجی، فهیمه؛ و حریری، نجلا (۱۳۹۷). عوامل مؤثر بر رفتار استفاده برنامهریزی نشده کاربران از منابع و خدمات کتابخانههای دانشگاهی. تعامل انسان و اطلاعات، 5(2)، 1-14. بازیابی شده در 25 تیر 1398 از: https://hii.khu.ac.ir/article-1-2786-fa.html
Ajzen, Icek. (2006). Constructing a TPB questionnaire: Conceptual and methodological considerations. Available in April 9, 2017 at: https://pdfs.semanticscholar.org/0574/b20bd58130dd5a961f1a2db10fd1fcbae95d.pdf
Burnett, Sandy E. (2006, August 29). Internal and external trigger cues of impulse buying online (Thesis, NonPeerReviewed-Master of Science). Oregon State University, Corvallis. Available in February 19, 2017 at: https://ir.library.oregonstate.edu/concern/graduate_thesis_or_dissertations/db78tg07w
Floh, Arne; & Madlberger, Maria. (2013). The Role of Atmospheric Cues in Online Impulse-buying Behavior. Electronic Commerce Research and Applications, 12(6), 425–439. https://doi.org/10.1016/j.elerap.2013.06.001
Graa, Amel; & Dani-Elkebir, Maachou. (2012). Application of stimulus & response model to impulse buying behavior of Algerian consumers. Serbian Journal of Management, 7(1), 53-64. https://doi.org/10.5937/sjm1201053G
Harati, Hadi; Nooshinfard, Fatemeh; Isfandyari-Moghaddam, Alireza; Babalhavaeji, Fahimeh; & Hariri, Nadjla. (2019). Factors affecting the unplanned use behavior of academic libraries users. Aslib Journal of Information Management, 71(2), 138-1354. https://doi.org/10.1108/AJIM-04-2018-0092
Hossain, Md Uzzal; Hossain, Md Arman; & Islam, Md Shariful. (2017). An assessment of the information needs and information-seeking behaviour of members of parliament (MPs) in Bangladesh. Information and Learning Science, 118(1/2), 48-66. https://doi.org/10.1108/ILS-10-2016-0075
Khan, Fauz Dar; Ahmad, Sajjad; & Khan, Asad. (2017). Information Seeking Behaviour (ISB) of Teaching Staff and Students using Central Library of the University of Peshawar. PUTAJ - Humanities and Social Sciences, 25(1), 145-160. Available in February 5, 2018 at: http://putaj.puta.pk/index.php/hss/article/view/394
Kim, Jiyeon. (2003, August). College students’ apparel impulse buying behaviors in relation to visual merchandising (Doctoral dissertation). University of Georgia, Athens. Available in March 12, 2017 at: http://purl.galileo.usg.edu/uga_etd/kim_jiyeon_200308_ms
Kuhlthau, Carol C. (1991). Inside the search process: Information seeking from the user’s perspective. Journal of the American Society for Information Science, 42(5), 361-371. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4571(199106)42:5<361::AID-ASI6>3.0.CO;2-#
Mahmoudi Maymand, Mohammad; & Ahmadinejad, Mostafa. (2011). Impulse buying: the role of store environmental stimulation and situational factors (An empirical investigation). African Journal of Business Management, 5(34), 13057-13065. https://doi.org/10.5897/AJBM11.2112
Mattila, Anna S.; & Wirtz, Jochen. (2008). The role of store environmental stimulation and social factors on impulse purchasing. Journal of Services Marketing, 22(7), 562-567. https://doi.org/10.1108/08876040810909686
Ngozi, Okonoko Vera; Uche, Emeka-Ukwu & Ejiro, Ayomanor Kenneth. (2015). Information seeking behaviour of faculty members in a Nigerian university. International Journal of Academic Research and Reflection, 3(4), 95-102. Available in April 1, 2017 at: http://www.idpublications.org/wp-content/uploads/2015/05/INFORMATION-SEEKING-BEHAVIOUR-OF-FACULTY-MEMBERS-Full-paper.pdf
Sharma, Piyush; Sivakumaran, Bharadhwaj; & Marshall, Roger. (2014). Exploring impulse buying in services: toward an integrative framework. Journal of the Academy of Marketing Science, 42(2), 154-170. https://doi.org/10.1007/s11747-013-0346-5
Thanuskodi, S. (2009). Information-Seeking Behavior of Law Faculty at Central Law College, Salem. Library Philosophy and Practice (e-journal), 282, 1-7. Available in April 1, 2017 at: https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/282
Tremblay, Amelie J. (2005). Impulse buying behavior: Impulse buying behavior among college students in the borderlands. ETD Collection for University of Texas, El Paso. Available in February 19, 2017 at: https://scholarworks.utep.edu/dissertations/AAI1430979 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 845 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 520 |