ریز ازدیادی عناب (Ziziphus jujuba)

علوم باغبانی

مقاله 2، دوره 29، شماره 2، شهریور 1394، صفحه 151-157   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.26232

نویسندگان

نسرین مشتاقی^{* 1}؛ سعید ملک زاده شفارودی²؛ کمال غوث³؛

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²بیرمینگهام انگلستان / دانشگاه فردوسی

³جهاد کشاورزی سربیشه بیرجند

چکیده

گیاه عناب (Ziziphus jujuba) یکی از مهم ترین درختان میوه بومی آسیا است که قدمت کشت آن در چین به بیش از سه هزار سال می‌رسد و از لحاظ خواص دارویی و تغذیه ای اهمیت ویژه‌ای دارد. این گونه چند منظوره و مقاوم متعلق به خانواده Rhamnaceaeمی‌باشد که قابلیت رشد در زمین‌های خشک وشور اقلیم کشور ما را دارا می‌باشد. لذا توجه بیشتر به توسعه سطح زیر کشت آن ضمن بالا بردن تولید و ارزش افزوده در حفاظت خاک نیز می‌تواند موثر باشد. با توجه به نرخ پایین جوانه‌زنی بذور و هم‌چنین تولید کم پاجوش، در این بررسی افزایش ظرفیت تکثیر نهال از طریق کشت بافت مدنظر قرار گرفت. در این تحقیق به منظور باززایی مستقیم اکوتیپ کنگانعناب، از جوانه‌های انتهایی به عنوان ریزنمونه، جهت شاخه‌زایی در محیط‌کشت MSغنی شده با سطوح مختلف هورمون BA (mg/l) 5/0، 1، 5/1 و 2در ترکیب بامقادیر مختلفی ((mg/l4/0، 2/0، 1/0و0 از هورمون‌هایIBAیا NAA کشت شدند. نتایج حاصل نشان داد که، محیط کشت‌MSحاوی ترکیب هورمونی IBA(mg/l2/0)+BA(mg/l1) و NAA(mg/l 4/0) +BA (mg/l1) بیشترین تعداد (25/4 عدد) و طول (87/5 سانتی‌متر) شاخساره را در عناب القا می‌نماید. به منظور ریشه‌زایی گیاهچه های باززایی شده، از محیط کشتMS½ حاوی غلظت های مختلف IBAو IAA(mg/l10، 5، 2، 5/0) استفاده شد. بیشترین میزان القای ریشه (7 عدد) و طول آن (25/5سانتی‌متر)در گیاهچه‌های عناب با محیط‌کشت MS½ حاویIBA یا IAA (mg/l 2) حاصل شد.

کلیدواژه‌ها

باززایی؛ تنظیم کننده رشد؛ ریشه زایی؛ عناب؛ کشت بافت

مراجع

1- Abdel Ebrahim M., Jasim A.M., and Abbas M.F. 2012. In vitro plant regeneration of Indian jujube (Ziziphus mauritiana Lamk.) cv.Zaitoni via indirect organogenesis. IraqActa Agriculturae Slovenica, 1- 99.

2- Feng J.C., Yu X.M., Shang X.L., Li J.D., and Wu Y.X. 2010. Factors influencing efficiency of shoot regeneration in Ziziphus jujuba Mill. ‘Huizao’. Plant Cell Tissue and Organ Culture 101:111–117.

3- Ghouth K. 2009. Ziziphus jujube The neglected Fruit, Saeedimanesh Press. Iran.

4- Goyal Y., and Arya H.C. 1985. Tissue culture of desert trees II. Clonal multiplication of Zizyphus in vitro. Journal of Physiology 119: 398-404.

5- Gu X.F. and Zhang J.R. 2005. An efficient adventitious shoot regeneration system for Zhanhua winter jujube (Zizyphus jujuba Mill) using leaf explants. Plant Cell Report 23:775–779.

6- Hossein S.N., Munshi M.K., Islam M.R., Hakim L., and Hossein M. 2003. In vitro propagation of Plum (Ziziphus jujuba Lam.). Plant Tissue Culture 13:14-17.

7- Jiang H., Fengwang M., Janfeng F., Xingang L., and Jinxia T. 2006. In vitro plant regeneration with adventitious buds of Ziziphus jujube leaves. Acta Botanica Boreali Occidentalic Sinica 26: 942 – 948.

8- Mathur N., Ramawat K.G., and Nandwani D. 1995. Rapid in vitro multiplication of jujube through mature stem explants. Palnt Cell,Tissue and Organ Culture 43: 75-77.

9- Rathore T.S., Sing R.P., Dora N.S., and Shekhawat N.S. 1992. Clonal propagation of Zizyphus species through tissue culture. Scientia Hort 51: 165-168.

10- Ruijing Z., and Mengjan L. 2006. Establishment of high efficient in vitro leaf regeneration system in chinese jujube. Acta Horticulturae Sinica 33: 625 – 628.

11- Sudhersan C., Abo el-Nil M., and Hussain J. 2001. In vitro propagation of Ziziphusmauritiana cultivar Umran by shoot tip and nodal multiplication. Current Science 80: 290-292.

12- Zargari A. 1993. Pharmaceutical Plants, volume 1, fifth press, Tehran University Press. Iran.

13- Zhou R.J., and Liu M.J. 2011. Effect of plant growth regulators on tissue culture in chinese Jujube. Acta Horticutural (ISHS) 840:309-314.