ارزیابی شاخص‌های عملکرد و نسبت برابری زمین انواع لوبیا در کشت مخلوط ردیفی با خیارسبز

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 2، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، دی 1399، صفحه 22-35   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v11i2.74732

نویسندگان

قربانعلی اسدی^{* 1}؛ سرور خرم‌دل²؛ محمدجواد مصطفوی³؛ مینا هوشمند³

¹دانشیار علوم علفهای‌هرز، عضو هیئت علمی گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشیار اکولوژی گیاهان زراعی، عضو هیئت علمی گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کشت مخلوط از جمله راهکارهای دستیابی به کشاورزی پایدار است. به‌منظور مطالعه شاخص‌های عملکرد و اجزای عملکرد و نسبت برابری زمین جزئی انواع مختلف لوبیا در کشت مخلوط، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت از کشت خالص چهار نوع لوبیا شامل چشم‌بلبلی
(Vigna unguiculata)، چیتی، قرمز و سبز (Phaseolus vulgaris) و کشت مخلوط هر کدام از آن‌ها با خیارسبز (Cucumis sativus) بود. یافته‌ها نشان داد که تعداد شاخه‌های جانبی لوبیاهای دانه‌ای از کشت مخلوط تأثیری نپذیرفت، اما سبب افزایش طول ساقه لوبیاچشم‌بلبلی شد. کشت مخلوط تعداد و وزن غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن شاخساره (ساقه و برگ بوته) و وزن کل بوته لوبیاها را بهبود داد. وزن100دانه انواع لوبیا با هم تفاوت معنی­داری داشت، اما اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای کشت خالص و مخلوط آن‌ها مشاهده نشد. همچنین، بیشترین عملکرد زیست‌توده و اقتصادی در تیمارهای کشت خالص ثبت شد که به‌جز در لوبیاقرمز (به‌ترتیب 1549 و 877 کیلوگرم در هکتار)، اختلاف معنی‌داری با هم داشتند. شاخص برابری زمین جزئی تمامی انواع لوبیا بهبود یافت که نشان‌دهنده سودمندی نسبی کشت مخلوط برای لوبیاهای مورد مطالعه بود. این شاخص در لوبیاسبز (69/0) بیشترین و در لوبیاقرمز کمترین مقدار (52/0) را داشت. مقایسه گروهی عملکردهای متعادل شده انواع لوبیا نیز حاکی از اختلاف معنی‌دار کشت مخلوط نسبت به کشت خالص بود. بنابراین می‌توان کشت مخلوط لوبیا با خیارسبز را به‌عنوان راهکاری پایدار در جهت فشرده‌سازی اکولوژیک تولید این محصولات پیشنهاد نمود.

کلیدواژه‌ها

تولید پایدار؛ رقابت درون‌گونه‌ای؛ فشرده‌سازی اکولوژیک؛ لوبیا سبز؛ هم‌افزایی

مراجع

1. Abou-Hussein, S.D., Salman, S.R., Abdel-Mawgoud, A.M.R., and Ghoname, A.A. 2005. Productivity, quality and profit of sole or intercropped green bean (Phaseolus vulgaris L.) crop. Journal of Agronomy 4(2): 151-155.
2. Altieri, M. A. 2018. Agroecology: The Science of Sustainable Agriculture. CRC Press.
3. Asadi, G.A., Khorramdel, S., and Hatefi Farajian, M.H. 2016. The effects of row intercropping ratios of chickpea and saffron on their quantitative characteristics and yield. Saffron Agronomy & Technology 4(2): 93-104. (In Persian with English Summary).
4. Asadi, G.A., Khorramdel, S., Shahriari Ahmadi, R., Ranjbar, F., and Aghhavani Shajari, M. 2017. Effect of replacement intercropping ratios of sweet corn with bean varieties on yield and yield components. Iranian Journal of Pulses Researches 2: 192-204. (In Persian with English Summary).
5. Awal, M.A., Koshi, H., and Ikeda, T. 2006. Radiation interception and use by maize/peanut intercrop canopy. Agriculture and Forest Meteorology 139: 74-83.
6. De Souza Pereira, F., Teixeira, I.R., Pelá, A., dos Reis, E.F., da Silva, G.C., Timossi, P.C., and da Silva, A.G. 2015. Agronomic performance of kidney bean and castor bean cultivars in intercropping and monocropping systems under weed competition. Australian Journal of Crop Science 9(7): 614-620.
7. Esfahani, A.R., Amir Shekari, H., Zand, B., and Fotookian, M.H. 2017. Effect of plant density and arrangement on corn (Zea mays L.) and cowpea (Vigna unguiculata L.) row intercropping. Agriculture Researches in Desert Borders 14(1): 13-22. (In Persian with English Summary).
8. Fotoohi Chiyaneh, S., Javanshir, A., Dabbagh Mohammad Nasab, A., Zand, E., Razavi, F., and Rezaee Chiyaneh, E. 2012. The effect of different swing densities of corn (Zea mays L.) and red bean (Phaseoulus vulgaris L.) on the yield of the two crops and biomass on weed. Journal of Agroecology 4(2): 131-143. (In Persian with English Summary).
9. Fujiyushi, P.T. 1998. Mechanisms of weed suppression by squash intercropped in corn. Ph.D. Thesis, University of California Santa Cruz, USA.
10. Ghimire, Y.N., Rana, R.B., Ale, S., Poudel, I., and Tamang, B.B. 2017. Use of agrobiodiversity and crop management practices for climate change adaptation in high hill agriculture of Nepal. Journal of Agriculture and Environment 18: 6-14.
11. Hossein Pour, A., Khalili Mahalleh, J., Zeinalzadeh Tabrizi, H., and Valilue, R. 2016. Evaluation of yield and yield components in intercropping of maize and green bean. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences 26(1): 68-78.
12. Kamali, M., and Edalat, M. 2017. The effect of weed interference, sowing date and method on phenology, growth, protein and yield of red bean (Phaseolus vulgaris L.). Journal of Crop Production and Processing 7(3): 47-61. (In Persian with English Summary).
13. Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Boroomand Rezazadeh, Z., Jahani, M., and Jafari, L. 2014. Evaluation of yield of blackseed (Nigella sativa L.) in intercropping with chickpea (Cicer arientinum L.) and bean (Phaseoulus vulgaris L.). Iranian Journal of Field Crops Research 12(1): 1-8. (In Persian with English Summary).
14. Lak, M., Dorri, H., and Farahani, L. 2013. The effect of weed interference on yield and yield components of bean. Journal of Weed Knowledge 9: 65-78. (In Persian with English Summary).
15. Lamei Harvani, J. 2013. Assessment of dry forage and crude protein yields, competition and advantage indices in mixed cropping of annual forage legume crops and barley in rainfed conditions of Zanjan province in Iran. Seed and Plant Production Journal 29: 169-183. (In Persian with English Summary).
16. Lepse, L., Dane, S., Zeipiņa, S., Domínguez‐Perles, R., and Rosa, E.A. 2017. Evaluation of vegetable–faba bean (Vicia faba L.) intercropping under Latvian agroecological conditions. Journal of the Science of Food and Agriculture 97(13): 4334-4342.
17. Liu, X., Rahman, T., Song, C., Yang, F., Su, B., Cui, L., Bu, W., and Yang, W. 2018. Relationships among light distribution, radiation use efficiency and land equivalent ratio in maize-soybean strip intercropping. Field Crops Research 224: 91-101.
18. Martin-Guay, M.O., Paquette, A., Dupras, J., and Rivest, D. 2018. The new green revolution: sustainable intensification of agriculture by intercropping. Science of the Total Environment 615: 767-772.
19. Moradi, P., Asghari, J., Mohsen Abadi, G.R., and Samiezadeh, H.A. 2016. Effect of sole and intercropping systems on yield and yield component of pinto bean in controlling and no-weeding of weeds. Iranian Journal of Filed Crop Science 47(1): 99-109. (In Persian with English Summary).
20. Moreira, S.L., Pires, C.V., Marcatti, G.E., Santos, R.H., Imbuzeiro, H.M., and Fernandes, R.B. 2018. Intercropping of coffee with the palm tree, macauba, can mitigate climate change effects. Agricultural and Forest Meteorology 256: 379-390.
21. Nakhzari Moghaddam, A., Dehghanpoor Incheboroon, O., and Rahemi Karizaki, A. 2016. The effect of nitrogen levels and different ratios of replacement intercropping series on forage yield and competition indices of barley and green pea. Electronical Journal of Crop Production 1: 199-214. (In Persian with English Summary).
22. Nasrollahzadeh Asl, A., Dabbag Mohammadi Nassab, A., Zehtab Salmasi, S., Mogaddam, M., and Javanshir, A. 2012b. Evaluation of potato and pinto bean intercropping. Journal of Crop Ecophysiology 6(2): 111-126. (In Persian with English Summary).
23. Nasrollahzadeh Asl, Chavoshgoli, A., Valizadegan, E., Valiloo, R., and Nasrollahzadeh Asl, V. 2012a. Evaluation of sunflower (Helianthus annus L.) and pinto bean (Phaseolus vulgaris L.) intercropping based on additive method. Agricultural Science and Sustainable Production 22(2): 79-90. (In Persian with English Summary).
24. Piroozi, B., Hosseini, S.M.B., Mazaheri, D., and Heidari, H. 2014. Evaluation of sowing time and intercropping on vegetative and reproductive traits of bean (Phaseolus vulgaris) and biological yield of forage maize (Zea mays). Agronomy Journal (Pajouhesh and Sazandegi) 104: 62-68. (In Persian with English Summary).
25. Rafe'ee, M.T. 2016. Evaluation of productivity and use effeciency of light, water and nitrogen in row intercropping patterns of corn (Zea mays L.), bean (Phaseolus vulgaris L.) and cotton (Gossypium hirsutum L.). Ph.D. Thesis, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. (In Persian with English Summary).
26. Rafiiolhossaini, M., Salehi, F., and Mazhari, M. 2016. The effect of drought stress intensity and stage on agronomic characteristics of two common bean cultivars. Engineering of Desert Ecosystem 11: 45-56. (In Persian with English Summary).
27. The Effect of different patterns of intercropping on yield and yield components of barley (Hordeum vulgare) and lentil (Lens culinaris). MSc. Thesis of Agronomy, Tabriz University. (In Persian with English Summary).
28. Tittonell, P. 2014. Ecological intensification of agriculture-sustainable by nature. Current Opinion in Environmental Sustainability 8: 53-61.
29. Wang, G.Z., Li, H.G., Christie, P., Zhang, F.S., Zhang, J.L., and Bever, J.D. 2017. Plant-soil feedback contributes to intercropping over yielding by reducing the negative effect of take-all on wheat and compensating the growth of faba bean. Plant and Soil 415(1-2): 1-12.
30. Ziyaee, H., Pirdashti, H., Zare, S., and Motaghiyan, A. 2015. Evaluation of seed yield and competitive indices in intercropping of grain corn (Zea mays L.). Journal of Agroecology 7(1): 52-61. (In Persian with English Summary).