اثر پیش‌تیمار بذر با اکسین و جیبرلین بر خصوصیات جوانه‏زنی و عملکرد لوبیا چشم‌بلبلی (Vigna unguiculata L.)

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 4، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، دی 1399، صفحه 50-61   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v11i2.72919

نویسندگان

فهیمه درکتانیان¹؛ سعید سعیدی پور^{* 2}

¹واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران

²گروه زراعت، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

چکیده

این تحقیق با هدف تعیین چگونگی تأثیر غلظت‏های مختلف هورمون‏های جیبرلین و اکسین بر خصوصیات جوانه‏زنی و زراعی لوبیا رقم کامران در شرایط آزمایشگاهی به‏صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار و در مزرعه‏ به‏صورت فاکتوریل در قالب بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل غلظت‏های مختلف (20، 40 و 60 پی‌پی‌ام) هورمون‏های جیبرلین و اکسین و آب مقطر به‏عنوان شاهد و مدت زمان خیساندن بذور 6 و 12 ساعت بود. نتایج نشان داد که در آزمایشگاه اختلاف معنی‏داری در رابطه با صفات وزن تر و خشک، طول ریشه‏چه و ساقه‏چه، سرعت جوانه‏زنی و یکنواختی خروج ریشه‏چه مشاهده شد. تیمار آب مقطر بالاترین سرعت جوانه‏زنی (37/9 بذر/روز) و همچنین بیشترین طول ریشه‏چه و ساقه‏چه به ترتیب با 9/33 و 48/5 میلی‏متر را در مقایسه با سایر تیمارها نشان داد. زمان 6 ساعت نسبت به زمان 12 ساعت موجب بهبود سرعت جوانه‏زنی و یکنواختی خروج گیاهچه‏ها به ترتیب به میزان 7/33 و 7/46 درصد گردید. در مزرعه‏ بیشترین عملکرد مربوط به تیمار آب مقطر با 6/3309 کیلوگرم در هکتار بود. اثر برهمکنش تیمارهای آزمایش بر اجزای عملکرد به‏غیراز تعداد دانه در غلاف معنی‏دار نبود. بالاترین میزان همبستگی عملکرد دانه با عملکرد زیستی (93/0r=)، شاخص برداشت (85/0r=)، وزن100دانه (49/0r=)، و تعداد غلاف در بوته (38/0r=)، مشاهده شد. به‏طور کلی، تیمار پیش تیمار آب مقطر به مدت 6 ساعت در آزمایشگاه و مزرعه‏ تیمار برتر به لحاظ غالب صفات مورد مطالعه در رقم کامران بود.

کلیدواژه‌ها

اسید جیبرلیک؛ اکسین؛ عملکرد؛ مدت زمان خیساندن

مراجع

1. Abduallahi, F., Jafari, L., and Gardi Takhti, S.H. 2013. Effect of gibberellin (GA₃) on the growth and chemical composition of Lotus (Ziziphus spina-christi) under salt stress. Journal of Process and Plant Operation 2(2): 53-64. (In Persian with English Summary).
2. Agrawal, R.L. 2004. Seed Technology. Oxford and IBH Publishing Co. LTD. New Delhi.
3. Alonso-Ramírez, A., Rodríguez, D., Reyes, D., Jiménez, J.A., Nicolás, G., López-Climent, M., Gómez-Cadenas, A., and Nicolás, C. 2009. Evidence for a role of gibberellins in salicylic acid-modulated early plant responses to abiotic stress in Arabidopsis seeds. Plant Physiology 150(3): 1335-1344.
4. Amir Shekari, H., Soroush Zadeh, A., Modaress Sani, S.A.M., and Jalali Jawaran, M. 2007. The effect of temperature at the root, onion and gibberellin on growth of saffron (Crocus sativus L.). Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources 14(5): 96-104. (In Persian with English Summary).
5. Arteca, N.R. 1995. Plant Growth Substances: Principles and Applications. Springer, 352 p.
6. Azarnia, M., and Eisvand, H.R. 2013. Effects of hydro and hormonal priming on yield and component yield of (Cicer arietinum L.). Iranian Journal of Plant Production 6(4): 1-18. (In Persian).
7. Babai, A.R., Rahimzada Khoi, F., and Ahari Zad, S. 2011. The effect of the hormonal treatments on seed yield and yield components of cumin (Cuminum cyminum L.). 6th National Conference New Ideas in Agriculture. Islamic Azad University of Khorasgan. (In Persian with English Summary).
8. Bajehbaj, A.A. 2010. The effects of NaCl priming on salt tolerance in sunflower germination and seedling grown under salinity conditions. African Journal of Biotechnology 9(12): 1764-1770.
9. Basra, S.M.A., Farooq, M., and Tabassum, R. 2005. Physiological and biochemical aspects of seed vigor enhancement treatments in fine 48 December 2005 rice (Oryza sativa L.). Seed Science Technology 3: 29-33.
10. Bradford, K.J. 1986. Manipulation of seed water relations via osmotic priming to improve germination under stress conditions. Horticulture Science 21: 1105-1112.
11. Chakrabarti, N., and Mukherji, S. 2002. Effect of phytohormone pretreatment on metabolic changes in Vigna radiate under salt stress. Journal of Environmental Biology 23: 295-300.
12. Farooq, M., Basra, S.M.A., Rehman, H., Ahmad, N., and Saleem, B.A. 2007. Osmopriming with salicyclic acid improves the germination and early seedling growth of melons (Cucumis melo L.). Pakistan Journal of Agricultural Science 44: 529-533.
13. Gholami, S., Salehi, A., and Moradi, A. 2015. Effects of maternal plant nutrition on the absorption of some nutritional elements and germination characteristics of Cumin (Cuminum cyminum L.). Iranian Journal of Seed Science and Technology 4(1): 119-118. (In Persian).
14. Ghoreyshizadeh, M., and Mirshekari, B. 2015 Seed priming with gibberellic acid and kinetin has amajor role in speedy germination and vigorous performance of bitter vetch (Vicia ervilia). International Journal of Biosciences 6(5): 202-208.
15. Goldani, M., and Rezvani, V. 2006.Effects of different irrigation regimes and planting date on phenology index and growth of three varieties of peas in Mashhad. Sciences and Agriculture 14: 229-224.
16. Harris, D., Pathan, A.K., Gothkar, P., Joshi, A., Chivasa W., and Nyamudeza, P. 2001. On-farm seed priming: using participatory methods to revive and refine a key technology. Agricultural Systems 69: 151-164.
17. Kaur, S., Gupta, A., and Kuar, N. 2003. Gibberellin A₃ reverses the effect of salt stress in chickpea (Cicer arietinum L.) seedlings by enhancing amylase activity and mobilization of starch cotyledons. Journal of Plant Growth Regulation 26: 85-90.
18. Kaur, S., Gupta, A.K., and Kaur, N. 2005. Seed priming increases crop yield possibly by modulating enzymes of sucrose metabolism in chickpea. Journal of Agronomy and Crop Science 91: 81-87.
19. Kattimani, K.N., Reddy, Y.N., and Rajeswar Rao, B. 1999. Effect of pre-sowing seed treatment on germination, seedling emergence, seedling vigour and root yield of Ashwagandha (Withania somnifera Daunal.). Seed Science of Technology 27: 483-488.
20. Kheiri, .A.L., Khalighi, A., Mostoufi, Y., and Naderi, R.A. 2010. The effect of different concentrations of gibberellin and 6-BA on the quantitative and qualitative characteristics of tuberose filled. Journal of Crop Improvement in Agriculture 13(1): 9-20. (In Persian with English Summary).
21. Kranner, I., Roach, T., Beckett, R.P., Whitaker, C., and Minibayeva, F.V. 2010. Extracellular production of reactive oxygen species during seed germination and early growth in Pisum sativum. Journal of Plant Physiology 167: 805-811.
22. Majnoon Hoseini, N. 2008. Grain Legume Production. Jihad-e-Daneshgahi of Tehran Publishers. 284pp. (In Persian).
23. McDonald, M.B., 2012. Seed Priming. In: M. Black and J.D. Bewley (Eds.). Seed Technology and Biological Basis, Sheffield Academic Press. England. Chapter 9, p: 287-325.
24. Musa, A.M., Johansen, J., and Kumar, J. 2001. Short duration chickpea to replace fallow after Aman Rice: the role of on-farm seed priming in the high Briand Tract of Bangladesh. Experimental of Agriculture 37: 509-521.
25. Rashid A, Harris, D., Hollington, P.A., and Rafiq, M. 2004. Improving the yield of mung bean (Vigna radiata) in the North West Frontier Province of Pakistan using on-farm seed priming. Experimental Agriculture 40(2): 233-244.
26. Sivritepe, H.O., and Dourado, A.M. 1995. The effects of priming treatments on the viability and accumulation of chromosomal damage in aged pea seeds. Annual Botany 75: 165-71.
27. Schelin, M., Tigabu, M., Eriksson, I., Sawadogo, L., and Oden, P.C. 2003. Effects of scarification, gibberelic acid and dry heat treatments on the germination of Balanite aegyptiaca seeds from the sudanian savanna in Burkina faso. Seed Science and Technology 31: 605-617.
28. Toker, C., Ulger, S., Karhan, M., Canci, H., Akdesir, O., Ertoy, N., and Cagirgan, M.I. 2004. Comparison of some endogenous hormone levels in different parts of chickpea (Cicer arietinum L.) Genetic Resources and Crop Evolution 52(3): 233-237.