اثر تنش شوری بر غلظت عناصر غذایی در رقم های بادام ’شکوفه‘، ’سهند‘ و ژنوتیپ’40-13‘ پیوند شده روی پایه GF677

علوم باغبانی

مقاله 11، دوره 29، شماره 2، شهریور 1394، صفحه 255-268   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.33416

نویسندگان

علی مومن پور^{* 1}؛ علی ایمانی²؛ داوود بخشی؛ حامد رضایی³

¹سازمان تحقیقات و ترویج و آموزش کشاوری (مرکز ملی تحقیقات شوری)

²موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

³موسسه خاک و آب کرج

چکیده

نوع ترکیب پایه و پیوندک و سطح شوری می‌تواند، غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه های بادام را تحت تاثیر قرار دهد. در این تحقیق، اثر تنش شوری بر غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه های تعدادی از ژنوتیپ های بادام به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور ژنوتیپ در 4 سطح و شوری آب آبیاری در پنج سطح و با سه تکرار در سال 1392 در گلخانة تحقیقاتی موسسه نهال و بذر کرج بررسی شد. ژنوتیپ های مورد مطالعه شامل شکوفه، سهند و 40-13پیوند شده روی پایه GF677 و پایه GF677 (بدون پیوند به عنوان شاهد) و شوری آب آبیاری شامل صفر، 2/1، 4/2، 6/3 و 8/4 گرم در لیتر نمک (که به ترتیب هدایت الکتریکی برابر 5/0، 5/2، 9/4، 3/7 و 8/9 دسی‌زیمنس بر متر داشتند)، بودند. نتایج نشان داد که نوع پیوندک و سطح شوری بر غلظت عناصر غذایی برگ و ریشه موثر است. ارزیابی غلظت عناصر غذایی در برگ و ریشه نشان داد که در تمامی ژنوتیپ‌های مطالعه شده، بیشترین مقدار کلر و سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم، سدیم به کلسیم، سدیم به منیزیم، سدیم به فسفر و کمترین مقدار کلسیم، منیزیم، فسفر و مس در برگ و ریشه و کمترین غلظت روی در برگ، در شوری 8/9 دسی زیمنس بر متر، مشاهده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که نوع پیوندک در ممانعت از جذب سدیم و کلر توسط ریشه و انتقال آن به قسمت هوایی موثر است. غلظت کلر و سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و سدیم به فسفر در سطوح شوری 6/3 و 8/4 گرم در لیتر و نسبت سدیم به کلسیم و سدیم به منیزیم در شوری 8/4 گرم در لیتر در رقم شکوفه بطور معنی داری از سایر ژنوتیپ های مطالعه شده، کمتر بود. همچنین، این رقم توانست، در سطوح شوری 6/3 و 8/4 گرم در لیتر، از طریق افزایش معنی‌دار درصد پتاسیم و غلظت آهن نسبت به گیاهان شاهد، به مقدار بیشتری از سایر ژنوتیپ های مطالعه شده، با اثرات مخرب سدیم مقابله کند. در مجموع در این تحقیق، رقم شکوفه، به عنوان متحمل ترین رقم به شوری تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها

بادام؛ پایه GF677؛ تنش شوری؛ عناصر غذایی ماکرو و میکرو؛ رقم شکوفه

مراجع

1- Alpaslan M., Inal A., Gunes A., Cikili Y., and Ozcan H. 1999. Effect of zinc treatment on the alleviation of sodium and chloride injury tomato (Lycopersicum esculentum L. Mill, c.v lale) grown under salinity. Turkish Journal of Botany, 23: 1-6

2- Banuls J., and Primo E. 1995. Effect of salinity on some citrus scion-rootstock combination. Annals of Botany,76: 97-102

3- Behboudian M.H., Torokfalvy E., and Walker R.R. 1986. Effects of salinity on ionic content, water relations and gas exchange parameters in some citrus scion—Rootstock combinations. Scientia Horticulturae, 28, 1: 105-116.

4- Emami A. 1996. Methods of plant analysis. Agricultural Research and Education Organization. Soil and Water Institute. 130 Pp.

5- FAO. 2011. Food and Agricultural commodities production. http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx.

6- Garcia-Sanchez F., and Syvertsen J.P. 2006. Salinity tolerance of Cleopatra mandarin and carrizo citrange citrus rootstock seedlings is affected by CO2 enrichment during growth. American Society for Horticultural Science, 131:24- 31.

7- Garcia-Sanchez F., Syvertsen J.P., Martinez V., and Melgar J.C. 2006. Salinity tolerance of “Valencia” orange trees on rootstocks with contrasting salt tolerance is not improved by moderate shade. Experimental Botany, 121:1-10

8- Grattan S. R. 2002. Irrigation water salinity and crop production. University of California. Agriculture and Natural Resourses Publication. 8066

9- Heiydari Sharif Abad H. 2001. Plant and salinity. Research Institute of Forests and Rangelands. 71 Pp.

10- Maas E.V. and Hoffman G.J. 1977. Crop salt tolerance: current assessment. Irrigation and Drainage Engineering, 103: 115- 134.

11- Mahajan Sh., and Tuteja N. 2005. Cold, salinity and drought stresses: An overview. Archives of biochemistry and Biophysics, 444: 139-158.

12- Marschner H. 1995. Functions of mineral nutrients: Micronutrients. Mineral nutrition of higher plants. 2nd ed. Academic Press Limited. San Diego. CA. 313-396.

13- Mittler R. 2002. Oxidative stress, antioxidants and stress tolerance. Trends Plant Sciences, 7: 405-410.

14- Momenpour A., Bakhshi D., Imani A. and Rezaie H. 2015. Effect of salinity stress on growth characteristics and concentrations of nutrition elements in Almond (Prunus dulcis) ‘Shahrood 12’, ‘Touno’ cultivars and ‘1-16’ genotype budded on GF677 rootstock. Journal of Agricultural Crops Production, 17 (1): 112-133. (in Persian with English abstract).

15- Momenpour A., Imani A., Bakhshi D., and Rezaie H. 2015. Evaluation of salinity tolerance in some almond genotypes grafted on GF677 rootstock base on morphological characteristic and chlorophyll fluorescence. Journal of Plant Process and function, 3 (10): 9-28. (in Persian with English abstract).

16- Montaium R., Hening H., and Brown P.H. 1994. The relative tolerance of six Prunus rootstocks to boron and salinity. American Society for Horticultural Science, 6: 1169-1175.

17- Oreie M., Tabatabaei S.J., Fallahi E., and Imani A. 2009. The effects of salinity stress and rootstock on the growth, photosynthetic rate, nutrient and sodium concentrations of almond (Prunus dulcis Mill.). Journal of Horticultural Sciences, 23 (2): 131-140. (in Persian with English abstract).

18- Papadakis I.E., Veneti G., Chatzissavvidis C., Sptiropoulos T.E., Dimassi N., and Therios I. 2007. Growth, mineral composition, leaf chlorophyll and water relationships of two cherry varieties under NaCl-induced salinity stress. Soil Science and Plant Nutrition, 53: 252-258.

19- Rahemi M., Nagafian Sh., and Tavallaie V. 2008. Growth and chemical composition of hybrid GF677 influenced by salinity levels of irrigation water. Plant sciences, 7 (3): 309-313.

20- Raven J.A., Evans M.C.W., and Krob R.E. 1999. The role of trace metals in photosynthetic electron transport in O2- evolving organisms. Photosynthesis Research, 60: 111-149.

21- Rezaie M., Lesani H., Babalar M., and Talaei, A. 2006. Effect salinity of NaCl on growth characteristics and nutrition elements of five olive cultivar. Journal of Agriculture Science, 37 (2): 293-301. (in Persian with English abstract).

22- Saied A.S., Keutgen A.J., and Noga, G. 2005. The influence of NaCl salinity on growth, yield and fruit quality of strawberry cvs. Elsanta and Korona. Scientia Horticulturae, 103: 289-303.

23- Shibli R.A., Shatnawi M.A., and Swaidat I.Q. 2003. Growth, osmotic adjustment and nutrient acquisition of bitter almond under induced sodium chloride salinity in vitro. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 34: 1969-1979.

24- Staples R.C., and Toenniessen G.H. 1984. Salinity tolerance in plants. John Wiley and sons. pp" 443.

25- Szczerba M.W., Britto D.T., and Kronzucker H.J. 2009. K+ transport in plants: physiology and molecular biology, Plant Physiology. 166: 447-466.

26- Szczerba M.W., Britto D.T., Balkos K.D., and Kronzucker H.J. 2008. NH4+-stimulated and -inhibited components of K+ transport in rice (Oryza sativa L.). Experimental Botany, 59: 3415–3423.

27- Yruela I. 2005. Copper in plants. Braz. Plant Physiology, 17:145-156.