تبیین و مقایسه رویکرد انتزاعی کانت و رویکرد انضمامی علامه جعفری (ره) به تربیت زیبایی‌شناختی

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 3، دوره 5، شماره 2، بهمن 1394، صفحه 132-152   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fe.v5i2.27056

نویسندگان

علیرضا بیده^* ؛ علیرضا صادقزاده قمصری؛ سید مهدی سجادی

تربیت مدرس

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، تبیین چیستی زیبایی و متناظر با آن استنتاج دلالت‌هایی در باب تربیت زیبایی‌شناختی از منظر کانت و علامه جعفری (ره) هست. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل محتوا و روش تحلیل و استنتاج منطقی بهره گرفته شد. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که کانت با تعریف زیبایی به‌عنوان «رضایت همگانی، ضروری و فارغ از مفهوم، علاقه و غایت» از طرفداران نظریه ذهنیت گرایی، و علامه جعفری (ره) با تعریف زیبایی به‌منزله «نمود نگارین و شفاف کشیده شده بر روی کمال که وابسته به دو قطب درون ذات (ذهن) و برون ذات (عین) است.» در شمار طرفداران نظریه رابطه‌ای محسوب می‌شوند. بر اساس تلقی کانت از امر زیبا، تربیت زیبایی‌شناختی از نوع سکولار مترصد پرورش نگرش زیبایی‌شناختی، فاقد کارکرد شناختی و معطوف به فرم هست. این در حالی است که طبق برداشت علامه جعفری (ره) از زیبایی، تربیت زیبایی‌شناختی از نوع دینی، مترصد کمال، واجد کارکرد شناختی و معطوف به حیات معقول است. هر یک از رویکردهای تربیت زیبایی‌شناختی مذکور در معرض نقدهایی واقع‌شده‌اند که از آن جمله می‌توان به مخاطب محوری و اصالت بخشی به ویژگی‌های فرمی دیدگاه کانت و ماهیت هنجاری، فردی، غیرقابل‌آموزش و دشواری تحقق دیدگاه جعفری اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

زیبایی؛ هنر؛ کانت، علامه جعفری؛ تربیت زیبایی شناختی

مراجع

Ahmadi, B. (2005). Truth and beauty (Lessons of philosophy of art). Tehran: Markaz publication (In Persian).

Bagheri, K. (2008). Introduction to the philosophy of education of Islamic Republic of Iran. Vol. 1. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company (In Persian).

Beardsley, M. C and Hospers, J. (2008). History and issues of aesthetics. (M. S. Hanayi Kashani, Trans). Tehran: Hermes publication (In Persian).

Broudy, S. H. (1977). How basic is Aesthetic Education? New York: University of Illinois press.

Croce, B. (1988). General aesthetics. (F. Rouhani, Trans). Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company (In Persian).

Elias, J. L. (2006). Philosophy of education: Classical and contemporary. (A. Zarabi. Trans). Qom: Publication of Imam Khomeini Education and Research Institute (In Persian).

Graham, G. (2004). Philosophy of art (Introduction to aesthetics). (A. Oliya, Trans). Tehran: Ghoghnous publication (In Persian).

Gutek, G. L. (2008). Philosophical and ideological perspectives on education. (M. J. Pakseresht, Trans). Tehran: Samt Publication (In Persian).

Hamlyn, D. W. (1997). Need philosophy of education so dreary? (M, Ataran. Trans). Contemporary philosophy of education. (K. Bagheri and M. Ataran. Trans). Tehran: Mehrabegalam Publication (In Persian).

Hanfling, O. (2007). The nature of art. (A. Ramin, Trans). Tehran: Hermes Publication (In Persian).

Jafari, M. T. (1982). Reasonable life. Vol. 2. Tehran: Transfer to the Islamic Education Foundation (In Persian).

Jafari, M. T. (1984). Interpretation and critical analysis of the Masnavi. Vol. 2. Tehran: Islamic Publication (In Persian).

Jafari, M. T. (1996). Beauty and art from viewpoint of Islam. Vol. 2. Tehran: Keramat Publication (In Persian).

Kant, I. (2002). Critique of judgment. (A. Rashidian, Trans). Tehran: Ney Publication (In Persian).

Mayer, F. (1995). A history of educational thought. Vol 2. (A. A. Fayyaz, Trans). Tehran: Samt Publication (In Persian).

Mesbah yazdi, M. T. (2007). The philosophy of morality. Tehran: International Publishing Company (In Persian).

Naghibzadeh, M. A. (1995). Kant's philosophy: awakening from sleep dogmatism. Tehran: Agah Publication (In Persian).

Naghibzadeh, M. A. (2008). Introduction to philosophy. Tehran: Tahouri Publication (In Persian).

Oboudiyat, A. (2008). Introductory philosophy. Qom: Publication of Imam Khomeini Education and Research Institute (In Persian).

Omid, M. (2006). Compare the two views of epistemology:"Principles and Method of Realism" and "Recognizing the scientific view and the Quran". Journal of Soroushe Andishe, 4 (14), 73-100 (In Persian).

Sheppard, A. (2004). Philosophy of art foundations. (A. Ramin, Trans). Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company (In Persian).

Soroush, A. (1997). Wisdom and livelihoods. Vol. 2. Tehran: Serat Publication (In Persian).

Yousefian, J. (2000). Take the concept of aesthetics. Journal of Faculty of Letters and Humanties (Tabriz), 43 (177), 135-178 (In Persian).

Zeymaran, M. (1998). Phenomenological essays about art and beauty. Tehran: Canoun Publication (In Persian).

Zibakalam, F. (2006). The history of philosophical thought in the west. Tehran: Tehran University Publication (In Persian).

Zimmerman, R. (1963). Kant the Aesthetic Judgment. Journal of Aesthetics and Art Criticism, 21 (3), 333-344.