تأثیر کودهای بیولوژیک بر اجزای عملکرد، عملکرد و درصد روغن سه رقم کلزای پاییزه (Brassica napus L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 2، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 24، تیر 1394، صفحه 168-178   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v7i2.50226

نویسندگان

علیرضا کوچکی^* ؛ عقیل روحی؛ روشنک نوربخش

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر خصوصیات کمی و درصد روغن سه رقم کلزای پاییزه (Brassica napus L.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 90-1389 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از ارقام مختلف کلزای پاییزه (اکاپی، زرفام و مودنا) و کود بیولوژیک در چهار سطح (نیتروکسین، باکتری حل‌کننده فسفات، نیتروکسین+ باکتری حل کننده فسفات و شاهد). صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع گیاه، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن کلزا بود. نتایج نشان داد که در تمام صفات اندازه‌گیری شده به جز وزن هزار دانه بین ارقام مختلف تفاوت معنی‌دار وجود داشت. تیمارهای مختلف کودی نیز بر تمام صفات مورد بررسی به جز وزن هزار دانه و شاخص برداشت تأثیر معنی‌داری داشتند. رقم مودنا بالاترین صفات کمی و عملکرد روغن را داشت. همچنین در تیمار ترکیب باکتری حل‌کننده فسفات+ نیتروکسین بالاترین صفات کمی و درصد روغن حاصل شد. در تمام صفات اندازه‌گیری شده اثرات متقابل تیمار کودی و رقم معنی‌دار نبود. به طور‌کلی، نتایج به دست آمده از این آزمایش بر مؤثر بودن استفاده از کودهای زیستی برای دستیابی به عملکرد بالا دلالت دارد.

کلیدواژه‌ها

ازتوباکتر؛ آزوسپیریلوم؛ باکتری حل‌کننده فسفات؛ نیتروکسین

مراجع

Introduction

Canola is the world third oil crop with 25 to 55 percent oil content (Hezbavi & Minaei, 2008). In recent years, tendency towards expansion of the acreage of canola in Iran has been increasing and for the years 2010-2011 an area of 93000 ha with a total production of 190000 tons has been reported (Ministry of Jihad of Agriculture, 2013). Application of biological fertilizers which are environmentally friendly agents have been reported to enhance yield and quality of different crops (Shoghi Kalkhoran et al., 2012; Afrasiabi et al., 2011). The purpose of the present study was to investigate the effects of biological fertilizers on quantitative and quality criteria of canola.

Material and methods

For this study, a factorial arrangement based on randomized complete block design and three replicates was used. The experimental treatments were three canola cultivars namely Okapi, Zarfam and Modena which was combined with four levels of biological fertilizers: Nitroxin, Phosphat solubilizing bacteria (PSB), Nitroxin+PSB and a control. Seeds were planted in plots of 2×3 m2. All field managements were carried out based on conventional practices. The measured criteria were plant height, number of pods per plant, 1000- seed weight, biomass yield, harvest index, oil content and yield.

Results and discussion

The results showed that in all studied criteria except 1000- seed weight there were significant differences between cultivars. Different fertilizer treatments had a significant effect on all criteria except 1000- seed weight and HI. Modena cultivar had the highest oil yield and quantitative characteristics. Composition of phosphate solubilizing bacteria+nitroxin also had the highest oil yield and quantitative characteristics. The interactions between biofertilizer treatments and cultivars in all criteria were not significant. The result of this experiment indicated the effectiveness of use of biofertilizers.

References

Afrasiabi, M., Amini Dehaghi, M., and Modarres Sanavy, A.M. 2011. Effect of phosphate biofertilizer Barvar- 2 and triple super phosphate fertilizer on yield, quality and nutrient uptake of Medicago scutellata, cv. Robinson. Plant Protection (Scientific Journal of Agriculture) 4: 43-54. )In Persian with English Summary)

Hezbavi, E., and Minaei, S. 2008. Determination and investigation of some physical properties of seven variety rapeseed. Food Science and Technology Research Journal 5: 21-28. )In Persian with English Summary)

Ministry of Jihad-e-Agriculture. 2013. Available at Web site http://www.maj.ir/portal/Home/Default.aspx?CategoryID=20ad5e49-c727-4bc9-9254-de648a5f4d52 (verified 12 march 2013)

Shoghi Kalkhoran, S., Ghalavand, A., and Modares Sanavi, S.A.M. 2012. Effects of biofertilizer and green manure (winter wheat) in combination with integrated nitrogen sources (chemical-farmyard manure) on quantitative and qualitative characteristics of sunflower (Helianthus annuus L.). Environmental Sciences 3: 35-52. )In Persian with English Summary)