پهنه‌بندی اگرواکولوژیکی بخشی از اراضی قزوین برای کشت گندم (Triticum aestivum L.) با استفاده از RS و GIS

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 7، دوره 7، شماره 3 - شماره پیاپی 25، مهر 1393، صفحه 368-380   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v7i3.34568

نویسندگان

عباس طاعتی^* ؛ فریدون سرمدیان

دانشگاه تهران

چکیده

یکی از ابزارهای مؤثر برای شناخت توانمندیهای اراضی و اختصاص آنها به بهترین و سودآورترین انواع بهره‌وری، پهنه‌بندی اگرواکولوژی می‌باشد. در این تحقیق به منظور پهنه‌بندی اگرواکولوژی اراضی از تصاویر ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. و پس از پهنه‌بندی اگروکلیماتیک ( بر اساس نقشه‌های هم باران، هم دما و طول دوره رشد) و پهنه‌بندی اگروادافیک ( بر اساس نقشه‌های خاک، شیب و کاربری اراضی)، در نهایت 43 پهنه اگرواکولوژی به دست آمد. سپس مشخصات اقلیم، خاک و توپوگرافی هر پهنه با نیازهای رویشی گندم مقایسه و کلاس‌های تناسب اراضی با استفاده از روش پارامتریک (ریشه دوم) تعیین شدند. نتایج نشان داد که کلاس تناسب اقلیم برای محصول گندم خیلی مناسب (S1) می‌باشد. بر اساس روش ریشه دوم تقریباً 14/34%، 16/43%، 94/14%، 03/4% و 72/3 اراضی به ترتیب در کلاس‌های خیلی مناسب (S1)، مناسب (S2)، تناسب بحرانی (S3)، نامناسب (N) و مطالعه نشده (NS) قرار گرفتند. به علاوه محدودیت‌های عمده در منطقه شامل عمق خاک و درصد سنگریزه در شمال منطقه، همچنین شور و سدیمی بودن اراضی ، کمبود ماده آلی و گچ در جنوب منطقه می‌باشد. پتانسیل تولید گندم نیز با استفاده از روش فائو محاسبه شد و مقدار آن 6666 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. همچنین پتانسیل تولید اراضی در هر یک از پهنه‌ها، نیز تعیین شد. این کاهش عملکرد نسبت به پتانسیل تولید به علت تأثیر عوامل محدود کننده می‌باشد که با اصلاح این محدودیت‌ها مثل اعمال مدیریت صحیح از قبیل افزایش ماده آلی به خاک و زهکشی و آبشویی اراضی می‌توان عملکرد محصول را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

تصاویر ماهواره‌ای؛ کاربری اراضی؛ کلاس‌های تناسب؛ ریشه دوم؛ پتانسیل تولید

مراجع

1- Ahmad, A., and Quegan, S. 2012. Analysis of Maximum Likelihood Classification Technique on Landsat 5 TM Satellite Data of Tropical Land Covers. IEEE International Conference on Control System. Computing and Engineering. 23-25 Nov. Malaysia

2- Briza, Y., Delionardo, F., and Spisni, A. 2001. Land evaluation in the province of Ben Sliman, Morocco. 21st Course Professional Master Remote Sensing and Natural Resources Evaluation, 10 Nov. 2000-22 June 2001, IAO Florence, Italy, Vol. 1 p. 62-78.

3- Da-cheng, W., Cun-jun, L., Xiao-yu, S., Ji-hua, W., Xiao-dong, Y., Wen-jiang, H., and Ji-hong, Z. 2011. Assessment of land suitability potentials for selecting winter wheat cultivation areas in Beijing China using RS and GIS. Agricultural Sciences in China 10(9): 1419-1430.

4- De Wit, C.T. 1965. Photosynthesis of leaf canopies. Agricultural Research Reports. N° 663. Pudocsn, Wageningen 57 pp.

5- FAO, 1996. Agro-ecological Zoning. Guidelines. FAO Soils Bulletin No: 76. FAO. Rome.

6- FAO, 1997. Zonification agro-ecological, Gula general. Servicio de Recur sos, manejo y conservacion de suelos, direction de fomento de tiers y aquas, FAO, Rome Italy 82 pp.

7- FAO, 2007. Land evaluation: Towards a revised framework. Land and Water Discussion Paper. No. 6, Rome.

8- Ghaffari, A., De Pauw, E., and Mirghasemi, S. 2012. Agroecological zone of Karkheh river Basin. Iranian Journal of Agriculture Sciences 1: 1-16. (In Persian with English Summary)

9- Ismail, M. 2012. Using remote sensing and GIS application in agro-ecological zoning of Egypt . International Journal of Environmental Sciences 2: 85-94.

10- Kamali, A. 2003. Land suitability assessment for major irrigated crops in Abyek (Qazvin) using remote sensing and GIS. MSc Thesis, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, University of Tehran, Tehran, Iran. (In Persian with English Summery)

11- Kandari, A., Baja, S., and Ala, A. 2013. Agro ecological zoning and land suitability assessment for maize (Zea mays L.) development in button regency Indonesia 2(6): 202-211.

12- Keshavarzi, A., Sarmadian, F., Heidari, A., and Omid, M. 2010. Land suitability evaluation using fuzzy continuous classification (a case study: Ziaran Region). Modern Applied Science 4(7): 72-81.

13- Maji, A., Krishna, N., and Challa, O. 1998. Geographical information system in analysis and interpretation of soil resource data for land use planning. Journal of Indian Society of Soil Science 46(2): 260-263.

14- Manisha, B., Chitra, G., and Umrikar, N. 2012. Image classification tool for land use/ land cover analysis: A comparative study of maximum likelihood and minimum distance method. International Journal of Geology, Earth and Environmental Sciences 3: 189-196.

15- Nassiri, M., and Koocheki, A. 2009. Agroecological zoning of wheat in Khorasan province: Estimating yield potential and yield gap. Journal of Iranian Field Crop Research 2: 695-709. (In Persian with English Summary)

16- Navidi, M. 2013. Application ofadvanced methodsinorder to achievesustainable agricultural and assessment using remote sensing and GIS in east Qazvin. PhD thesis, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, University of Tehran, Tehran, Iran. (In Persian with English Summery)

17- Saremi, H., Kumar, L., Sarmadian, F., Heidari, A., and Shabani, F. 2011. GIS based evaluation of land suitability : A case study for major crops in Zanjan University region. Journal of Food, Agriculture and Environmental 9: 741-744.

18- Sathish, A., and Niranjana, V. 2009. Land suitability studies for major crops in pavagada taluk, Karnataka using remote sensing and GIS techniques. Journal of Indian Society Remote Sensing 38: 143-151.

19- Sys, C., Van Ranst, E., and Debaveye, J. 1991. Land Evaluation. Part I: Principles in Land Evaluation And Crop Production Calculations. General administration for development cooperation. Agricultural Publisher No. 7, Brussels, Belgium 274 pp.

20- Sys, C., Van Ranst, E., Debaveye, J., and Beernarent, F. 1993. Land evaluation. Part III: Crop requirements. International Training Center For Postgraduate Soil Scientist. Ghent University, Ghent 199 pp.

21- Tang, H., Van Ranst, E., and Sys, C. 1992. An approach to predict land production potential for irrigated and rainfed winter wheat in pinan county, Soil Technology 5: 213-224.

22- Teka, K., and Haftu, M. 2012. Land suitability characterization for crop and fruit production in midlands of tigray, Ethiopia. African Journals 4: 64-76.

23- Walke, N., Reddy, G., Maji, A., and Thayalan, S. 2012. GIS-based multicriteria overlay analysis in soil-suitability evaluation for cotton (Gossypium spp.): A case study in the black soil region of Central India. Computers and Geosciences 41: 108-118.

24- Ye, L., and Van Ranst, E. 2002. Population carrying capacity and sustainable agricultural use of land resources in Caoxian County (North China). Journal of Sustainable Agriculture 19(4): 75-94.