جایگاه طبیعت و فضاهای باز در یادگیری کودکان بر مبنای مطالعه‌ای زیست‌گرایانه

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 2، دوره 7، شماره 2، اسفند 1396، صفحه 37-58   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.v7i2.64664

نویسندگان

سیدمحمد بهروز^* ؛ اسماعیل ضرغامی

تربیت دبیر شهیدرجایی تهران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، واکاوی «یادگیری» از منظر زیست‌شناسی و بوم‌شناسی است. براین اساس، یادگیری به‌مثابه بخشی از فرایند شکل‌دهی به فیزیولوژی، ریخت‌شناسی و رفتار فرد در محدوده مرزهای ذات زیستی ارگانیسم، به‌منظور انطباق با محیط تعریف می‌شود. ازآنجاکه ذات زیستی کودک انسان در دوره بسیار طولانی تکامل و در بوم‌شناسی طبیعی خاصی شکل می‌گیرد، نوعی گرایش ذاتی به ارتباط با طبیعت در انسان وجود دارد که آن را زیست‌گرایی نامیده‌اند و به شکل مجموعه‌ای از تجربه‌های عاطفی و هیجانی بروز پیدا می‌کند که با قواعد یادگیری سازش‌یافته‌ای در ارتباط است و به بقاء گونه در آن زیستگاه خاص کمک می‌کند؛ لذا، به نحوی خودانگیخته و موقعیت‌مند، خط‌ سیر رشد و یادگیری کودک را هدایت می‌کند. درحالی‌که محیط رشد و یادگیری کودکان امروز بیشتر در فضاهای بسته‌ای است که در آن خودانگیختگی، تعامل و تحرک مستقل کودکان به‌شدت محدود می‌شود. به‌طورکلی، نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که برای یادگیریِ درخور، باید امکان حضور خودانگیخته گروه‌های کودکان در محیط‌های طبیعی فراهم آید. این نتیجه‌گیری دلالت‌های مهمی برای برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی و آموزش کودکان خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

یادگیری؛ زیست‌شناسی؛ بوم‌شناسی؛ طبیعت؛ زیست‌گرایی؛ عواطف؛ تحرک

مراجع

- Barrickman, N. L., Bastian, M. L., Isler, K., & van Schaik, C. P. (2008). Life history costs and benefits of encephalization: a comparative test using data from long-term studies of primates in the wild. Journal of Human Evolution, 54(5), 568-590.

- Barsalou, L. W. (2010). Grounded cognition: Past, present, and future. Topics in cognitive science, 2(4), 716-724.

- Bock, J. (2002). Learning, life history, and productivity. Human Nature, 13(2), 161-197.

- Bock, J. (2005). What makes a competent adult forager. Hunter-gatherer childhoods, 109-128.

- Bock, J. (2010). An evolutionary perspective on learning in social, cultural, and ecological context. The anthropology of learning in childhood, 11-34.

- Bogin, B. (1999). Patterns of human growth (Vol. 23): Cambridge University Press.

- Cowart, M. (2012), Embodied Cognition, http://www.iep.utm.edu/embodcog/

- Cobb, P. (1994). Where is the mind? Constructivist and sociocultural perspectives on mathematical development. Educational researcher, 23(7), 13-20.

- Confrey, J. (1995). A theory of intellectual development. For the Learning of Mathematics, 15(1), 38-48.

- De Sousa, R. (2012). Emotion. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford encyclopedia of philosophy.Retrieved from http://plato.stanford.edu/archives/spr2012/entries/emotion/

- Deaner, R. O., Isler, K., Burkart, J., & Van Schaik, C. (2007). Overall brain size, and not encephalization quotient, best predicts cognitive ability across non-human primates. Brain, Behavior and Evolution, 70(2), 115-124.

- Ellsworth, P. C., & Scherer, K. R. (2003). Appraisal processes in emotion. Handbook of affective sciences, 572, V595.

- Fauconnier, G., & Turner, M. (2008). The way we think: Conceptual blending and the mind's hidden complexities: Basic Books.

- Frijda, N. H., Kuipers, P., & Ter Schure, E. (1989). Relations among emotion, appraisal, and emotional action readiness. Journal of personality and social psychology, 57(2), 212.

- Glenberg, A. (1999). 4 Why mental models must be embodied. Advances in Psychology, 128, 77-90.

- Glenberg, A. M. (1997). What memory is for: Creating meaning in the service of action. Behavioral and brain sciences, 20(01), 41-50.

- Greeno, J. G. (1997). On claims that answer the wrong questions. Educational researcher, 26(1), 5-17.

- Heerwagen, J. H., & Orians, G. H. (2002). The ecological world of children. Children and nature: Psychological, sociocultural, and evolutionary investigations, 29-64.

- Johnson, S. E., & Bock, J. (2004). Trade-offs in skillacquisition and time allocation among juvenile chacma baboons. Human Nature, 15(1), 45-62.

- Kaplan, H., Hill, K., Lancaster, J., & Hurtado, A. M. (2000). A theory of human life history evolution: diet, intelligence, and longevity. Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews, 9(4), 156-185.

- Kellert, S. R. (1997). The value of life: Biological diversity and human society: Island Press.

- Kellert, S. R. (2012). Building for life: Designing and understanding the human-nature connection: Island press.

- Kellert, S. R. (2012). Experiencing Nature: Affective, Cognitive, and Evaluative Development in Children. Children and Nature: Jdmpress, Mashhad (In persian)

- Kyttä, M. (2004). The extent of children's independent mobility and the number of actualized affordances as criteria for child-friendly environments. Journal of environmental psychology, 24(2), 179-198.

- Kramer, K. (2005). Maya children: Harvard University Press.

- Lakoff, G., & Johnson, M. (1999). Philosophy in the flesh: The embodied mind and its challenge to western thought: Basic books.

- Lancy, D. F. (1983). Cross-cultural studies in cognition and mathematics. New York: Academic

- Lancy, D. F. (2016). Teaching: Natural or Cultural? Evolutionary Perspectives on Child Development and Education (pp. 33-65): Springer.

- Lancy, D. F., Bock, J., & Gaskins, S. (2010). Putting learning in context. The anthropology of learning in childhood, 3-10.

- Lave, J. (1988). Cognition in practice: Mind, mathematics and culture in everyday life: Cambridge University Press.

- Lave, J. (1997). The culture of acquisition and the practice of understanding. Situated cognition: Social, semiotic, and psychological perspectives, 63-82.

- Lave, J., & Wenger, E. (1991). Situated learning: Legitimate peripheral participation: Cambridge university press.

- McHarg, I., (2010). Design with Nature, : Jdmpress, Mashhad (In persian)

- Moors, A., Ellsworth, P. C., Scherer, K. R., & Frijda, N. H. (2013). Appraisal theories of emotion: State of the art and future development. Emotion Review, 5(2), 119-124.

- Mulligan, K., & Scherer, K. R. (2012). Toward a working definition of emotion. Emotion Review, 4(4), 345-357.

- Rogoff, B., Mejia-Arauz, R., & Correa-Chavez, M. (2015). Chapter One-A Cultural Paradigm—Learning by Observing and Pitching In. Advances in child development and behavior, 49, 1-22.

- Savolainen, R. (2014). Emotions as motivators for information seeking: A conceptual analysis. Library & Information Science Research, 36(1), 59-65.

- Scherer, K. R. (2013). The nature and dynamics of relevance and valence appraisals: Theoretical advances and recent evidence. Emotion Review, 5(2), 150-162.

- Scherer, K. R., & Ellsworth, P. C. (2013). Author reply: The unbearable heaviness of feeling. Emotion Review, 5(2), 189-191.

- Shepard, P., & Midgley, M. (1996). The Others: How Animals Made Us Human. Nature, 380(6573), 401-401.

- Sobel, D. (2001). Children’s special places: Exploring the role of forts, dens, and bush houses in middle childhood: Wayne State University Press.

- Stearns, S. C. (1992). The evolution of life histories (Vol. 249): Oxford University Press Oxford.

- Thelen, E. (1995). Time-scale dynamics and the development of an embodied cognition. Mind as motion: Explorations in the dynamics of cognition, 69-100.

- Thelen, E., Schöner, G., Scheier, C., & Smith, L. B. (2001). The dynamics of embodiment: A field theory of infant perseverative reaching. Behavioral and brain sciences, 24(01), 1-34.

- Vahhabzade, A. (2014). Introduction. Children and Nature: Jdmpress, Mashhad (In persian)

- Varela, F. J., Thompson, E., & Rosch, E. (1991). The embodied mind Cambridge: MA: MIT Press.

- Verbeek, P. & De Waal, F. (2014). The Primate Relationship with Nature: Biophilia as a General Pattern. Children and Nature: Jdmpress, Mashhad (In persian)

- Wilson, E. O. (1984). Biophilia Harvard university press. Cambridge, Massachusetts.

- Zarghami, E & Behrooz, S.M. (2015), “Space” and its Role in Recreating Architectural Theory and Social Science. Interdisciplinary Studies in the Humanities, 7(02), 81-99, Tehran, Iran (In persian)