بررسی مهاجرت استرهای فتالات از پلی‌اتیلن ترفتالات محلول مدل آبلیمو

مجله پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقاله 8، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 37، فروردین و اردیبهشت 1395، صفحه 79-87   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.v1395i1.30485

نویسندگان

لادن رحیمی؛ بابک قنبرزاده^* ؛ جلال دهقان نیا

دانشگاه تبریز

چکیده

نرم‌کننده ها (پلاستی‌سایزرها) از جملۀ مواد افزودنی مورداستفاده در پلاستیک‌ها هستند که می‌توانند به‌طور بالقوه طی نگهداری مواد غذایی در بسته‌بندی‌های پلاستیکی، به مواد غذایی مهاجرت کرده و مشکلاتی را در ایمنی و کیفیت حسی مواد غذایی ایجاد کنند. استرهای فتالات از جملۀ این نرم کننده‎ها هستند که در تولید پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) به‌کار می‌روند. در این تحقیق، مهاجرت مهم‌ترین آنها شامل دی‌متیل فتالات (DMP)، دی‌اتیل فتالات (DEP)، دی‌اتیل هگزیل فتالات (DEHP)، دی‌ایزوبوتیل فتالات (DIBP) و دی‌بوتیل فتالات (DBP) از پلی‌اتیلن ترفتالات PET به مدل غذایی آبلیمو (اسید استیک (w/v) 3% ) بررسی گردید. مدل غذایی (سیمولانت) تهیه‌شده در دماهای 5، 25 و C˚ 40 به‌مدت 3 ماه در بطری‌های PET نگهداری شدند و در بازه‌های زمانی 10، 30، 60 و 90 روز، توسط روش کروماتوگرافی گازی (GC) موردآنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش دما و زمان نگهداری، مقدار مهاجرت این مواد افزایش یافت و در تمامی دماهای نگهداری، بعد از 90 روز، مقادیر مهاجرت بیش از حد مهاجرت ویژه (SML) (تعیین‎شده توسط استانداردکمیسیون اروپایی) بود که نشان می‎داد بطری PET نمی‌تواند بسته‌بندی مناسبی برای آبلیمو باشد. ضریب انتشار مهاجرت استرهای فتالات، به داخل مدل غذایی با استفاده از قانون فیک محاسبه شد. ضریب انتشار در دماهای 5، 25 و C˚ 40 برای DEHP به‌ترتیب 159/0، 115/0 و cm2/s 9-10×115/0 و برای DBP به‌ترتیب 084/0، 105/0 و cm2/s 9-10×138/0 به‌دست آمد. DIBP در دمای C ˚5 مهاجرتی نشان نداد و ضریب انتشار آن در دماهای 25 و C˚40 به‌ترتیب 177/0 و cm2/s 9-10× 125/0 بود. همچنین در تمامی دماها، مهاجرتDEP بعد از گذشت 90 روز تشخیص داده نشد و DMP مقادیر بسیار جزئی را نشان داد. وابستگی ضریب انتشار به دما با استفاده از قانون آرنیوس محاسبه شد و مقدار انرژی فعال‌سازی برای DIBP،DBP و DEHP به‌ترتیب 82/2، 06/2 وJ/molK 302/1 به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

مهاجرت؛ پلی‌اتیلن ترفتالات؛ استر فتالات؛ سیمولانت آبلیمو؛ ضریب انتشار؛ انرژی فعال‌سازی

مراجع