اثر اوره و نیکل بر رشد، غلظت نیترات و عناصر معدنی کاهو رقم سیاهو در آبکشت

علوم باغبانی

مقاله 2، دوره 30، شماره 1، اردیبهشت 1395، صفحه 69-79   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v30i1.35763

نویسندگان

حسین نظری ممقانی^{* 1}؛ سید جلال طباطبائی²

¹دانشگاه شاهد

²شاهد تهران

چکیده

کودهای نیتراتی معمول ترین منابع نیتروژن مورد استفاده در کشت های هیدروپونیک هستند که این کودها سبب تجمع نیترات در سبزی های برگی می شوند. بنابراین، تامین نیتروژن گیاه از منبع اوره همراه با نیکل به عنوان کوفاکتور آنزیم اوره آز می تواند نقش مهمی را در کاهش تجمع نیترات در گیاهان ایفا کند. برای این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج سطح اوره (0، 25، 50، 75 و 100 میلی‌گرم بر لیتر) و دو سطح نیکل (0 و 2 میلی‌گرم بر لیتر) از منبع NiSO4 در چهار تکرار در شرایط آبکشت (Floating) در کاهوی رقم سیاهو (Lactuca sativa cv. Siyahoo)، اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که، اثر غلظت های مختلف اوره، کاربرد نیکل و اثرات متقابل آن ها بر وزن تر و خشک اندام های هوایی گیاه معنی دار بود. بیشترین وزن تر و خشک در تیمار U50Ni0 بدست آمد. غلظت نیکل و پتاسیم بافت برگ توسط اوره، نیکل و اثرات متقابل آن ها بطور معنی داری (01/0P≤) تحت تاثیر قرار گرفت. غلظت نیتروژن کل برگ با افزایش غلظت اوره بطور معنی داری (01/0P≤) افزایش یافت؛ در اثرات متقابل نیز بیشترین و کمترین غلظت نیتروژن کل با 5/1 برابر اختلاف بترتیب در تیمارهای U0Ni2 و U0Ni0 بدست آمد. غلظت های مختلف اوره اثر معنی‌داری بر غلظت نیترات بافت برگ نداشتند ولی کاربرد نیکل و اثرات متقابل اوره و نیکل غلظت نیترات بافت برگ را به طور معنی داری (01/0P≤) کاهش داده بود بطوری‌که در تیمار U0Ni2 6/2 برابر کمتر از تیمار U0Ni0 نیترات ثبت شد. به نظر می رسد کاربرد نیکل بتواند نیترات برگ را کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

پتاسیم؛ تجمع نیترات؛ سبزی برگی؛ نیتروژن؛ هیدروپونیک

مراجع

1- Alam M.M., Hayat S., Ali B., and Ahmad A. 2007. Effect of 28- homobrassinolide treatment on nickel toxicity in Brassica juncea. Journal of Photosynthetica, 45:139-142.

2- Aminuddin H., Khalip R., Norayah K., and Alas H. 1993. Urea as the Nitrogen Source in NIT Hydroponic System. PertanikaJ. Trap. Agricultural Science, 16(2):87-94.

3- Anke M., Losch E., Muller M., Groppel B; and Hubschman J. 1991. Nickel supply and nickel load of man in central Europe. Mengen und Spurenelemente, 11, Arbeitstangung, Leipzig, 12-13 Dec., pp. 609-626. Germany.

4- Anonymous. 2001. Codex Alimentarius Commission (FAO/WHO). Food additives and contaminants-Joint FAO/WHO Food Standards Programme. 2001, ALINORM 01/12A, pp. 1-289.

5- Barker A.V., and Maynard D. 1972. Cation and nitrate accumulation in pea and cucumber plants as influenced by nitrogen nutrition. Journal of the American Society for Horticultural Science, 97,1:27-30.

6- Bybordi A., and Gheibi M.N. 2009. Growth and Chlorophyll Content of Canola Plants Supplied with Urea and Ammonium Nitrate in Response to Various Nickel Levels. Notulae Scientia Biologicae, 1(1),53-58.

7- Cao H., Ge Y., Liu D., Cao Q., Chang S.X., Chang J., Song X., and Lin X. 2011. Nitrate/Ammonium ratios affect ryegrass growth and nitrogen accumulation in a hydroponic system. Journal of Plant Nutrition, 34:206–216.

8- Cataldo D.A., Garland T.R., and Wildung R.E. 1978. Nickel in plants I. Uptake kinetics using intact soybean seedlings. Plant Physiology Biochemistry, 62:563-565.

9- Chaillou S., Morot-Gaudry J.F., Salsac L., Lesaint C., and Jolivet E. 1986. Compared effects of NO3– or NH4+ on growth and metabolism of French bean. Physiologie Vegetal, 24:679–687.

10- Chen B.M., Wang Z.H., Li S.X., Wang G.X., Song H.X., and Wang X.N. 2004. Effects of nitrate supply on plant growth, nitrate accumulation, metabolic nitrate concentration and nitrate reductase activity in three leafy vegetables. Plant Science, 167:635- 643.

11- Chen C., Huang D., and Liu J. 2009. Functions and toxicity of nickel in plants: recent advances and future prospects. Clean- Soil, Air, Water, 37:304-313.

12- Dixon N.E., Hinds J.A., Fihelly A.K., Gozala C., Winzor D.J., Blakeley R.L., and Zerner B. 1980. Jack bean urease (EC 3.5.1.5). IV. The molecular size and mechanism of inhibition by hydroxamic acids. Spectrophotometric fixation of enzymes with reversible inhibitors. Canadian Journal Biochemistry, 58:1323-1334.

13- Fabrice H., Maria G., and Jose Maria G.M. 2007. Nitrogen fertilizer source effects on the growth and mineral nutrition of pepper (Capsicum annuum L.) and wheat (Triticum aestivum L.). Journal of the Science Food and Agricultures, 87:2099-2105.

14- Hoseini F., Khoshgoftarmanesh A.H., and Afyuni M. 2012. Influence of nickel nutrition and nitrogen source on growth and yield of lettuce in hydroponic culture. Journal of Science and Technology Greenhouse Culture, 3 (9):53-62. (in Persian)

15- Khan K.N., Watanabe M., and Watanabe Y. 1999. Effect of Different Concentrations of Urea with or without Nickel Addition on Spinach (Spinacia oleracea L.) Growth under Hydroponic Culture. Soil Science and Plant Nutrition, 45(3),569-575.

16- Marschner H. 2002. Mineral nutrition of higher plants, 3rd ed. Academic Press, London, pp 364-369.

17- McClure P.R., Kochian L.V., Spanswick R.M., and Shaff J.E. 1990. Evidence for cotransport of nitrate and protons in maize roots. I. Effect of nitrate on the membrane potential. Plant Physiology, 93:281–289.

18- Mensinga T.T., Speijers G.J.A., and Meulenbelt J. 2003. Health implications of exposure to environmental nitrogenous compounds. Toxicological Reviews, 22:41-51.

19- Morrison R., Brooks R., and Reeves R. 1980. Nickel uptake by Allysum species. Plant Science Letters, 17:451-460.

20- Panda, N., and Sharma C.P. 2002. Effect of heavy metals CO2+, Ni2+, and Cd2+ on growth and metabolism of cabbage. Plant Science, 163:753-758.

21- Seregin I.V., and Kozhevnikova A.D. 2006. Physiological role of nickel and its toxic effects on higher plants. Russian Journal of Plant Physiology, 53:257-277.

22- Sykula-Zajac A., Turek M., Mathew M.P., Patai F., Horvat M., and Jablonska J. 2010. Determination of Nickel in Tea by Using Dimethylglyoxime Method. Food Chemistry and Biotechnology, Vol. 74:1-11.

23- Tabatabaei S.J. 2013. Principles of Mineral Nutrition of Plants. University of Tabriz. Iran. (in Persian)

24- Tan X.W., Ikeda H., and Oda, M. 2000. Effect of nickel concentration in the nutrient solution on the nitrogen assimilation and growth of tomato seedling in hydroponic culture supplied with urea or nitrate as the sole nitrogen source. Scientia Horticulturae, 84:265-273.

25- Watanabe Y., and Shimada N. 1990. Effect of nickel on the plant growth and urea assimilation in higher plants. Trans. 14th Intl. Congress of Soil Sciences, August 1990, 4: 146-151. Kyoto, Japan.

26- Yusuf M., fariduddin Q., Hayat S., and Ahmad A. 2011. Nickel: An Overview of Uptake, Essentiality and Toxicity in Plants. Bull Environ Contam Toxicol, 86:1–17.