منابع ژرم پلاسم و خصوصیات فیزیکوشیمیایی میوه ذغال اخته (Cornus mas L.) در ایران

علوم باغبانی

مقاله 3، دوره 30، شماره 4، اسفند 1395، صفحه 624-633   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.35695

نویسنده

حمید حسن پور^*

دانشگاه ارومیه

چکیده

این مطالعه به منظور بررسی توزیع، پراکندگی و خصوصیات میوه ذغال اخته (Cornus mas L.) در کشور ایران انجام گردید. پراکندگی ذغال-اخته روی نقشه کشور بر طبق بازدیدی که از استان های مورد نظر صورت گرفت، ترسیم و بررسی شد. جهت بررسی خصوصیات میوه از 5 منطقه مختلف کشور نمونه برداری انجام شد و پارامترهای مختلف اندازه گیری گردیدند. پراکندگی ذغال اخته در ایران در سه استان آذربایجان شرقی، قزوین و گیلان است. ذغال اخته در این مناطق هم بصورت وحشی و هم بصورت اهلی و در ارتفاع 300-1525 متر بالاتر از سطح دریا وجود دارد. با وجود ارزش غذای زیاد، آنتوسیانین بالا و خواص فراوان، استفاده وسیع آن در داروسازی و درمان بعضی از بیماری ها، متاسفانه مطالعات چندانی در این زمینه در کشور صورت نگرفته است. نتایج بدست آمده روی خصوصیات میوه نشان داد که وزن میوه در محدوده بین 09/1 تا 66/4 گرم، وزن هسته 11/0 تا 4/0 گرم، وزن گوشت 97/0 تا 36/4 گرم، طول میوه ها بین 89/13 تا 87/27 میلی متر، قطر میوه ها بین 89/9 تا 22/20 میلی متر، مواد جامد محلول در محدوده بین 5/5 تا 2/20 درصد، اسیدیته کل 7/0 تا 3 و مقدار ویتامین ث نیز در حدود 30 تا 255 میلی گرم در 100 گرم وزن تر قرار دارند. همچنین نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بزرگترین میوه ها، مربوط به منطقه الموت می باشد. منابع مهم ژرم پلاسم ذغال اخته به خاطر بریدن درختان جهت تولید عصا و چوبدستی و استفاده های دیگر از چوب آن به خاطر سفتی اش، در حال از بین رفتن می باشد. بنابراین انتخاب و ارزیابی ارقام ذغال اخته باید هر چه سریعتر انجام گردد.

کلیدواژه‌ها

آنتوسیانین؛ پراکندگی؛ فرسایش ژنتیکی؛ ویتامین ث

مراجع

1- Bijelic S., Ninic-Todorovic J., Jacimovic G., Golosin B., Cerovic S., and Vidicki B. 2007. Morphometric fruit traits of selected cornelian cherry genotypes, Contemporary Agriculture, 56(6):130-137.

2- Brindza P., Brindza J., Toth D., Klimenko S.V., and Grigorieva O. 2006. Slovakian cornelian cherry (Cornus mas L.): potential for cultivation, Acta Horticulturae, 760: 112-117.

3- Brindza P., Brindza J., Toth D., Klimenko S.V., and Grigorieva O. 2009. Biological and commercial characteristics of cornelian cherry (Cornus mas L.) population in the gemer region of Slovakia, Acta Horticulturae, 818: 85-94.

4- Celik S., Bakirci I., and Sat I.G. 2006. Physicochemical and organoleptic properties of yogurt with cornelian cherry paste, International Journal of Food Properties, 401–408.

5- Chuanzhu F., Michael D., Puruggananb D.T., Thomasa B., Wiegmannc M., and Xianga Q.Y. 2004. Heterogeneous evolution of the Myc-like Anthocyanin regulatory gene and its phylogenetic utility in Cornus mas L. (cornaceae), Molecular Phylogenetics and Evolution, 33: 580–594.

6- Demir F., and Kalyoncu I.H. 2003. Some nutritional, pomological and physical properties of cornelian cherry (Cornus mas L.), Journal of Food Engineering, 60: 335–341.

7- Didin M., Kızılaslan A., and Fenercioglu H. 2000. Suitability of some cornelian cherry cultivars for fruit juice, Gida, 25: 435–441.

8- Ercisli S. 2004a. A short review of the fruit germplasm resources of Turkey, Genetic Resources and Crop Evolution, 51: 419-435.

9- Ercisli S., Orhan E., and Esitken A. 2005. Genetic diversity in fruit quality traits in cornelian cherry (Cornus mas L.), Asian Journal of Chemistry, 18: 650–654.

10- Ercisli S., Orhan E., Esitken A., Yildirim N., and Agar G. 2007. Relationships among some cornelian cherry genotypes (Cornus mas L.) based on RAPD analysis, Genetic Resources and Crop Evolution, 55: 841-847.

11- Ercisli S. 2004b. Conelian cherry germplasm resources of turkey, Journal of Fruit and Ornamental Plant Research, 88(12): 87-92.

12- Eyde R.H. 1998. Comprehending Cornus: puzzles and progress in the systematics of dogwoods, The Botanical Review, 54: 233–351.

13- Fan C. and Xiang Q.Y. 2001. Phylogenetic relationship with Cornus (Cornaceae) based on 26S rDNA sequences. American Journal of Botany, 88: 1131-1138.

14- Guleryuz M., Bolat I., and Pirlak L. 1998. Selection of table cornelian cherry (Cornus mas L.) types in Coruh Valley, Turkish Journal of Agriculture Forestry, 22: 357–364.

15- Karadeniz T. 1995. A study on the selection of native cornelian cherries grown in Gorele district in Turkey, Bahce, 24(12): 36-44.

16- Karadeniz T. 2002. Selection of native cornelian cherries grown in Turkey, Journal of the American Pomological Society, 56(3): 164–167.

17- Klimenko S. 2004. The cornelian cherry (Cornus mas L.): collection, preservation, and utilization of genetic resources, Journal of Fruit and Ornamental Plant Research, 88(12): 93-98.

18- Koyuncu T., Tosun I., and Pınar Y. 2007. Drying characteristics and heat energy requirement of cornelian cherry fruits (Cornus mas L.), Journal of Food Engineering, 78: 735–739.

19- Hassanpour H., Hamidoghli Y., Hajilo J., and Adlipour M. 2011. Antioxidant capacity and phytochemical properties of cornelian cherry (Cornus mas L.) genotypes in Iran, Scientia Horticulturae, 129: 459– 463.

20- Hassanpour H., Hamidoghli Y., and Samizadeh H. 2012. Some fruit characteristics of Iranian cornelian cherries (Cornus mas L.), Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 40 (1): 247 – 252.

21- Hassanpour H., Hamidoghli Y., and Samizadeh H. 2013. Estimation of genetic diversity in some Iranian cornelian cherries (Cornus mas L.) accessions using ISSR markers, Biochemical Systematic and Ecology, 48: 257 –262.

22- Ozgen M., Tulio A.Z., Gazula A., Scheerens J.C., Reese R.N., Miller A.R., Wright S.R., Black B.L., and Fordham I.M. 2005. Comparison of autumn berry and cornelian cherry antioxidant potential with that of well-known fruit crops, HortScience, 40: 466.

23- Pantelidis G.E., Vasilakakis M., Manganaris G.A., and Diamantidis G. 2007. Antioxidant capacity, phenol, anthocyanin and ascorbic acid contents in raspberries, blackberries, red currants, gooseberries and cornelian cherries, Food Chemistry, 102: 777–783.

24- Pırlak, L. 1993. A study on selection of cornelian cherry (Cornus mas L.) grown in Uzundere, Tortum and Oltu districts. Ph.D. thesis. Ataturk University Graduate School of Natural and Applied Sciences, Erzurum.

25- Pirlak L., Guleryuz M., and Bolat I. 2003. Promising cornelian cherries (Cornus mas L.) from the northeastern Anatolia region of Turkey, Journal of the American Pomological Society, 57(1): 14–18.

26- Sandra B., Branislava G., Jelena Ninic T., Slobodan C. 2010. Morphological characteristics of best cornelian Cherry (Cornus mas L.) genotypes selected in Serbia, Genetic Resources and Crop Evolution, 71: 1190-1197

27- Seeram N., Schutzki R., Chandra R., and Nair MG. 2002. Characterization, quantification, and bioactivities of anthocyanins in Cornus species, Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50: 2519–2523.

28- Terada M., Watanabe Y., Kunitomo M., and Hayashi E. 1978. Differential rapid analysis of ascorbic acid and ascorbic-acid-sulfate by dinitrophenylhydrazine method, Analytical Biochemistry, 84: 604-608.

29- Tural S., and Koca I. 2008. Physico-chemical and antioxidant properties of cornelian cherry fruits (Cornus mas L.) grown in Turkey, Scientia Horticulturae, 116: 362–366.

30- Turhan K., Ilkay T., and Yunus P. 2007. Drying characteristics and heat energy require of Cornelian Cherry fruits (Cornus mas L.), Journal of Food Engineering, 78: 735-739.

31- Wiersma J.H., and Leon B. 1999. World Economic Plants. CRC press.

32- Yilmaz K.U., Ercisli S., Zengin Y., Sengul M., and Kafkas E.Y. 2009. Preliminary characterisation of cornelian cherry (Cornus mas L.) genotypes for their physicochemical properties, Food Chemistry, 114: 408-412.