اثر محلولپاشی اسید هیومیک و نانوکودفارمکس بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی سیاهدانه (.Nigella sativa L)

علوم باغبانی

مقاله 1، دوره 30، شماره 4، اسفند 1395، صفحه 671-680   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v0i0.41136

نویسندگان

مجید عزیزی^* ؛ زینب صفایی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

امروزه شناخت منابع تامین کننده عناصر غذایی گیاهان زراعی در سیستم کشاورزی پایدار که سازگار با ‌محیط زیست باشند،خصوصاً در سیستم-‌های کشت گیاهان دارویی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا آزمایشیبصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تیمار کودی و سه تکرار در سال زراعی 1392-1391 در دانشگاه فردوسی مشهد بر روی گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) انجام شد. تیمار‌ها شامل نانوکود فارمکسدر دو سطح (صفر و یک میلی گرم در لیتر) و اسید هیومیک درچهار سطح (صفر،1، 3، 6میلی گرم در لیتر) که بصورت جداگانه وترکیبی سه مرتبه در مرحله 8 برگی گیاه تا بعد از گلدهی هر دو هفته یکبار محلولپاشی شد. نتایج نشان داد که محلولپاشی با اسید هیومیک با غلظت 6میلی گرم در لیتر بر ارتفاع،شاخص سطح برگ،وزن خشک،تعداد شاخه فرعی،تعدادکپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، میزان و عملکرد اسانس تاثیر معنی داری داشت. کاربرد نانوکود فارمکس باعث افزایشرشد رویشی، عملکرد، اجزا عملکرد، میزان و عملکرد اسانس سیاهدانه شد. تیمار های ترکیبی در سطوح مختلف تاثیر معنی داری برروی وزن خشک بوته، وزن دانه در بوته و عملکرد بیولوژیکی، میزان و عملکرد اسانس داشتند و بر روی سایر صفات تاثیر معنی داری نداشتند. طبق نتایج این آزمایش کاربرد نانوکود فارمکس و تیمار 6 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک در افزایش عملکرد و میزان مواد موثره سیاهدانه نسبت به سایر تیمارها موثرتر بود.

کلیدواژه‌ها

کشت ارگانیک؛ کودهای آلی؛ گیاه دارویی؛ مواد موثره؛ نانوکود

مراجع

1-Albayrak S., and Camas N. 2005. Effect of different levels and application times of humic acid on root and leafyield and yield component of Forage turnip (Brassica rapaL.). Journal of Agronomy, 42: 130-133.

2-Amuamuha L.,PirzadA.,andHadi H. 2012.Effect of varying concentrations and time of nanoiron foliar application on the yield and essential oil of pot Marigold(Calendula officinalis L).Journal of Applied and Basic Sciences, 3(10): 2085-2090.

3- Arancon Q., Edwards C.A., Lee S., and Byrne R. 2006. Effects of humic acids from vermicomposts on plant growth.European Journal of Soil Biology, 42: 865-869.

4-Ayas H., and Gulser F. 2005.The effect of sulfur and humic acid on yield components and macronutrient contents of spinach (SpinaciaoleraceaL.).Journal of biological sciences, 5(6): 801- 804.

5-Azarpou A. 2012.Evaluation and determination of the best time of priming and priming solution levels for germination indexes of fenugreek (TrigonellafoenumgracumL.).Journal of Agricultural and Biological Science, 7(3):141-146.

6- Balakumbahan R., and Rajamani K. 2010.Effectof bio stimulants on growth and yield of Senna(Cassia angustifolia L.).Journal of Horticultural Sciences, 2(1): 16-18.

7- Befrozfar M.R., Habibi D., Asgharzadeh A., Sadeghi- Shoae M., and Tookalloo M.R. 2013. Vermicompost, plant growth promoting bacteria and humic acid can affect the growth and essence of sweet basil(OcimumbasilicumL.). Annals of Biological Research, 4(2): 8-12.

8-Baghayi N., Keshavarzan N., and Nazaran M.M. 2011.Effect of Khazranano-chelated iron fertilizer on yield and yield components of rice (Oryza sativa L.).1th National Conference on Modern Topicsin Agriculture.

9-Bozorgi H.M. 2013.Study effects of nitrogen fertilizer management under nao iron chelate foliar spraying on yield components of eggplant(SolanummelongenaL.). Journal of Food Science and Technology 5(4): 398-403.

10- Cacilia R., Juarez R., Craker L., and Mendoza A. 2011. Humic substances and moisture content in the production of biomass and bioactive constituents of Thyme (Thymus vulgaris.L.).Articulocientifico, 34(3):183-188.

11-Chen Y., Clapp C.E., and Magen H. 2004. Mechanisms of plant growth stimulation by humic substances: The role of organo-iron complexes. SoilScience and Plant Nutrition,50:1089-1095.

12-Cu H., Sun C., Liu Q., Jiang J., and Gu W. 2006. Applications of nanotechnology in agrochemical formulation, perspectives, challenges and strategies. P. 1-6. Institute of Environment and Sustainable Development in Agriculture.Chinese Academy of Agricultural Sciences. Beijing. Chin.

13- Derosa M.R., Monreal C, Schnitzer M., Walsh R., and Sultan Y. 2010.Nanotechnology in fertilizers.NatureNanotechnol, 5:91.

14-Davazdahemami S.,andMajnoonhossein N.2008. Cultivation and production of some medicinal and spice plants. Tehran University Publication.300 pages.

15- El-Ghamry A., Kamar M., El- Hai A., and Khalid G. 2009. Amino and humic acids promote growth, yield and disease resistance of Broad bean (Faba vulgaris L. ) cultivated in clayey soil.Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(2): 731-739.

16-Griffe P., Metha S., and Shankar D. 2003. Organic production of medicinal, aromatic and dye-yielding plants (MADPs): Forward, Preface and Introduction, FAO.

17-Ghorbani S., Khazayi H.M, Kafi M., Banayanaval M.2010.Effect of Humic acid in irrigation water on yield and yield components of maize(Zea mays L.).Journal of Ecology, 2(1):131-123.(In Persian with English abstract).

18-Hassanpouraghdam M.B., Tabatabaie S.J., Nazemiyeh H. and Aflatuni A. 2008. N and nutrition levels affect growth and essential oil content of costmary (Tanacetumbalsamita L.). Food, Agriculture and Environment, 6(2): 150 -154.

19-Khazaie H.R., EyshiRezaie E., and Bannayan M. 2011. Application times and concentration of humic acid impact on above ground biomass and oil production of hyssop (Hyssopusofficinalis). Medicinal Plants Research, 5(20):5148-5154.

20- Keshavarz N., BaghayiN.,andGhafari M. 2011.Effect of foliar applications of chelated iron nano-organic fertilizer on quantitative and qualitative properties of dryl and wheat(TriticumaestivumL.).1thNational Conference on Modern opicsinAgriculture.SavehIslamic Azad University.

21-Khoramdel S., kuchaki A., NasiriMahalati M., and Ghorbani R. 2008.Effect of biofertilizers on growth indices of black cumin (Nigella sativa L.).Journal ofAgriculture Research,6:294-285.(In Persian with English abstract).

22- Monreal C.M. 2010. Nanofertilizers for Increased N and P Use Efficiencies by Crops. p. 12-13. In summary of information currently provided to MRI concerning applications for Round of the Ontario Research Fund-Research Excellence program.

23- Musazadeh M., Baradaran R., and Seghatoleslami M.M. 2009. Investigation of density and spraying time effects on theyield and yield components and harvest index of black cumin(NigellasativaL.).Journal of Agriculture Research,8:42-48. (In Persian with English abstract).

24- Nazaran M.H., Khalaj H., Labafi M.R., Shamsabadi M., andRazaziA.2009.Investigation of iron chelatednano-organic fertilizer spraying time effect on quantitative and qualitative dryl and wheat(TriticumaestivumL.).Second National Conference on Application of Nanotechnology in Agriculture.Seed and Plant Improvement Institute. Karaj.16th to 15th October.

25- NazariM., Mehrafarin A., NaghdibadiH., andKhalighi-sigaroodiF. 2012.Morphological traits of sweet basil(OcimumbasilumL.) as influenced by foliar application of methanol nano-iron chelate fertilizers.Annals of Biological Research, 3 (12):5511-5514.

26- Omidbaigi R. 2009. Production and processing of medicinal plant (3 rdedition.Vol. 1).RazaviGhodsAstan Publication.347 pp.

27- Prasad T.N., Sudhakar P., Sreenivasulu Y., Latha P., Munaswamy V., Raja Reddy K., Sreeprasad T.S., Sajanlal P.R., and Pradeep T. 2012. Effect of nanoscales Zinc Oxide on the germination, growth and yield of peanut(ArachishypogaeaL).Journal of Plant Nutrition, 35: 905-912.

28- Shaalan M.N. 2005. Influence of biofertilizers and chicken manure on growth, yield and seeds quality ofblack cumin(Nigella sativa L.) plants. Egyptian Journal of Agricultural Research, 83:811-828.

29-Shaban S.H.A., Manal F., and Afifi H.M.N. 2009. Humicacid Foliar application to Minimize soil applied fertilization of surface- irrigated Wheat(TriticumaestivumL.).Journal of Agricultural science,5(2):207-210.

30-Soumare M.F., Tack M.G., and Verloo M.G. 2003.Effect of a municipal solid waste compost and mineral fertilization on plant growth in two tropical agricultural soils of Mali. Bioresource Technology, 86: 15-20.

31-Terzi A., Coban S., Yildiz F., Ates M., Bitiren M., Taskin A., and Aksoy N. 2010. Protective effects of black cumin(Nigella sativaL.)on intestinal ischemia-reperfusion injury in rats, Journal of Investigative Surgery, 23(1): 21-27.

32- Zhang L., Hong F., Lu S., and Liu C. 2005. Effect of nano TiO2 on strength of naturally aged seeds and growth of spinach (SpinaciaeracealoL.).Biological Trace Element Research 105: 83–9.