تأثیر سامانه های مختلف خاک ورزی و تناوب‌های زراعی بر تراکم علف هرز جودره

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 7، دوره 30، شماره 3، آذر 1395، صفحه 505-517   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v30i3.47649

نویسندگان

امیرهوشنگ جلالی^* ؛ حکمت اسفندیاری

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

چکیده

به منظور بررسی روند تغییرات تراکم علف های هرز مزرعه گندم به ویژه جودره، پژوهشی سه ساله (1390 تا 1392) با استفاده از آزمایش کرت-های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان اردستان انجام شد. سامانه های مختلف خاک ورزی شامل خاک ورزی مرسوم (گاو آهن برگردان دار)، خاک ورزی حداقل (کولتیواتور مزرعه) و بدون خاک ورزی فاکتورهای اصلی و شش تناوب مختلف، فاکتورهای فرعی آزمایش را تشکیل دادند. نتایج پژوهش نشان داد در سال زراعی اول، تراکم بوته (متر مربع)، تعداد ساقه و وزن خشک بوته (گرم در هر متر مربع) جودره در سامانه خاک ورزی مرسوم و کشت جو در ابتدای تناوب، به ترتیب برابر 33/5، 33/13 و 33/33 بود که به طور معنی دار (سطح 5%) کمتر از سایر گیاهان ابتدای تناوب و همچنین آیش بود. در سامانه خاک ورزی حداقل و در تناوب (کلزا- ذرت- گندم)، تراکم بوته، تعداد ساقه و وزن خشک جودره به ترتیب برابر با 28 (بوته در متر مربع)، 6/136 (ساقه در متر مربع) و 6/239 (گرم در متر مربع) بود که از نظر آماری نسبت به سایر تناوب ها (به جز تناوب کلزا- آیش- گندم) بیشتر بود. در دومین سال زراعی آزمایش، در سامانه بدون خاک ورزی، دو تناوب (کلزا- آفتابگردان- گندم) و (گندم– آیش- گندم) به ترتیب با 33/11 و 66/13 بوته جودره در متر مربع کمترین مقادیر را نسبت به سایر تناوب ها داشتند. به طور خلاصه استفاده از سامانه خاک ورزی مرسوم و گیاهان هم خانواده غلات (بجز جو) می‌تواند از عوامل افزایش علف هرز جودره محسوب شود.

کلیدواژه‌ها

بدون خاک ورزی؛ بقایا؛ گاو آهن برگردان دار؛ گندم

مراجع

1- Anderson R.L. 2003. An ecological approach to strengthen weed management in the semiarid Great Plains. Advances of Agronomy, 80:33-62.

2- Anjum T., and Bajwa R. 2008. Screening of sunflower varieties for their herbicidal potential against common weeds of wheat. Journal of Sustainable Agriculture, 32: 2: 213 – 229.

3- Ashrafi Y.Z., Sadeghei S., Mashhadi R.H., and Hassan A.M. 2008. Allelopathic effects of sunflower on germination and growth of wild barley (Hordeum spontaneum). Journal of Agriculture Technology, 4:219-229. (In Persian)

4- Ashrafi Z.Y., Sadeghi S., and Mashhadi H. R. 2007. Allelopathic effects of barley (Hordeum vulgar) on germination and growth of wild barley (H. spontaneum). Pakistan Journal of Weed Science Research, 13:99-112.

5- Clements D.R., Weise S.E., and Swanton C.J. 1994. Integrated weed management and weed species diversity. Phytoprotection, 75:1-18.

6- Cussans G.W. 1975. Weed control in reduced cultivation and direct drilling systems. Outlook for Agriculture, 8:240-242.

7- Gutterman Y. 1992. Ecophysiology of Negev Upland annual grasses. In: Chapman, G.P. (ed.) Decertified Grassland: Their Biology and Management, pp. 145-162. Linnean Society Symposium Series 13. London: Academic Press, 360 pp.

8- Hamidi R., Mazaheri D., and Rahimian H. 2010. Effect of nitrogen on Hordeum spontaneum competition with winter wheat. Australian Journal Basic and Applied Science, 4:4695-4700.

9- Hassannejad S., Ghaffari S., and Lotfi R. 2013. Allelopathic effects of wheat and barley on emergence and seedling growth of some weed species. International Journal of Biosciences, 3:128-134.

10- Jamali, M., and Faghyh, H. 2012. Management control of wild barley in wheat fields. Numbers Extension Bulletin 155. 29 pages. (In Persian)

11- Koskinen W.C., and McWhorter C.G. 1986. Weed control in conservation tillage. Journal of Soil and Water Conservation, 41:365-370.

12- Liebman M., and Dyck E. 1993. Crop rotation and intercropping strategies for weed management. Ecological Applications, 3:92-122.

13- Liebman M., and Davis S. 2000. Integration of soil, crop and weed management in low-external- input farming systems. Weed Research, 40:27-47.

14- Lyon D.J., and Baltensperge, D.D. 1995. Cropping systems control winter annual grass weeds in winter wheat. Journal Production Agriculture, 8:535-539.

15- Miyazawa K., Tsuji H., Yamagata M., Nakano H., and Nakamoto T. 2004. Response of weed flora to combinations of reduced tillage, biocide application and fertilization practices in a 3-year crop rotation. Weed Biology and Management, 4:24-34.

16- Mohler C.L., and Callaway M.B. 1992. Effects of tillage and mulch on the emergence and survival of weeds in sweet corn. Journal of Applied Ecology, 29:21-34.

17- Mohler C.L. 1993. A model of the effects of tillage on emergence of weed seedlings. Ecological Applications, 3:53-73.

18- Murphy S.D., Clements D. R., Belaoussoff S., Kevan P.G., and Swanton C.J. 2006. Promotion of weed species diversity and reduction of weed seedbanks with conservation tillage and crop rotation. Weed Science, 54:69-77.

19- Roberts H.A., and Feast P.M. 1973. Changes in the numbers of viable weed seeds in soil under different regimes. Weed Research, 13:298-303.

20- Sanchez-Moreiras A.M., Weiss O.A., and Reigosa-Roger M.J. 2004. Allelopathic evidence in the Poaceae. The Botanical Review, 69:300-319.

21- SAS Institute. 2010. SAS user’s guide. SAS Inst., Cary, NC.

22- Shear G.M. 1985. Introduction and history of limited tillage. Pages 1-14 in A.F. Wiese, editor, weed control in limited tillage systems, Monograph Series of the weed science Society of America 2. Weed Science Society of America, Champaign, Illinois, USA.

23- Shrestha A., Knezevic S.Z., Roy R.C., Ball-Coelho B.R., and Swanton C.J. 2002. Effect of tillage, cover crop and crop rotation on the composition of weed flora in a sandy soil. Weed Research, 42:76-87.

24- Swanton C.J., Shrestha A., Roy R.C., Ball-Coelho B.R., and Knezevic S.Z. 1999. Effect of tillage systems, N, and cover crop on the composition of weed flora. Weed Science, 47:454-461.

25- Swanton C.J., and Murphy S.D. 1996. Weed science beyond the weeds: the role of integrated weeds management in agroecosystem health. Weed Science, 44:437-445.

26- Zohary D., and Hopf M. 1988.Domestication of plants in the old world: Oxford Science Publication, Clarenden Press.249 pp.