اثر محلول‌پاشی کلسیم و نانوکلسیم در کاهش اثرات تنش شوری گوجه‌فرنگی در مرحله رشد رویشی به روش آبکشت

علوم باغبانی

مقاله 2، دوره 32، شماره 4، اسفند 1397، صفحه 507-518   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v32i4.40107

نویسندگان

مریم حقیقی^{* 1}؛ بهاره نقوی²

¹صنعتی اصفهان

²دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

برای بررسی اثر کلسیم و نانوکلسیم در گیاه گوجه‏فرنگی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار و تیمارهای کلرید سدیم با غلظت 0، 25 و 50 میلی‏مولار و کلسیم و نانوکلسیم با غلظت صفر، 150 و 200 میلی‏گرم در لیتر در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. نتایج آزمایش حاضر نشان داد که وزن تر ریشه با افزایش تنش شوری به طور معنی­داری نسبت به شاهد کاهش یافت و کاربرد 150 میلی­گرم در لیتر کلسیم باعث جبران کاهش تنش شوری در تیمار 50 میلی‌مولار شد. همچنین کاربرد 200 میلی­گرم در لیتر کلسیم باعث افزایش چشمگیر حجم ریشه در شرایط تنش شوری شدید نسبت به تیمار شاهد شد. کاربرد 200 میلی­گرم در لیتر کلسیم و 150 میلی­گرم در لیتر نانوکلسیم باعث بهبود معنی­دار محتوای کلروفیل در تیمار 50 میلی­مولار کلرید سدیم شد. در شرایط شوری شدید (50 میلی‏مولار کلرید سدیم) اعمال 150 میلی‏گرم در لیتر کلسیم به ترتیب باعث افزایش 60، 63، 50 و 70 درصدی وزن تر و خشک ریشه، وزن تر شاخساره و حجم ریشه نسبت به تیمار بدون کلسیم شد. در تیمار 50 میلی‌مولار کلرید سدیم، کاربرد 150 میلی‌گرم در لیتر نانو کلسیم باعث جبران محتوای نسبی آب بافت (58/5 درصد) در شرایط تنش شد. کلسیم باعث کاهش اثرات تنش شوری شد اما مقایسه اثرکلسیم و نانوکلسیم نشان داد نانوکلسیم باعث ایجاد تغییرات معنی­داری نسبت به کلسیم بر تعدیل تنش شوری در صفات رویشی نداشت.

کلیدواژه‌ها

شاخص پایداری غشاء سلولی؛ مقدار نسبی آب بافت؛ حجم ریشه؛ کلروفیل

مراجع

1- Astaraei A., and Forouzan Ghohar M. 2000. Effect of calcium ion on germination and seeding growth of lentil (Lens Culinaris Medik) in different levels of salinity. Biaban, 5(2): 37-46. (In Persian)

2- Babu M.A., Singh D., and Gothandam M. 2012. The effect of salinity on growth, hormones and mineral elements in leaf and fruit of tomato cultivar PKM1. Journal of Applied Pharmaceutical Science, 22(1): 159-164.

3- Bozorgi H.R. 2012. Effects of foliar spraying with marine plant Ascophyllum nodosum extract and nano iron chelate fertilizer on fruit yield and several attributes of eggplant. ARPN Journal of Agricultural and Biological Science, 7(5): 357-361.

4- Busch D.S. 1995. Calcium regulation in plant cell and its role in signaling. Annual Review of Plant Physiology Journal, 46: 95-102.

5- Fahimi H., and Haji Boland R. 1996. Responses of barley plants to effects of sodium-calcium in saline conditions. Journal of Science, University of Tehran, 22(1): 43-56. (In Persian)

6- Gahani S., Lahooti M., and Abbasi F. 2011. Effect of Na+- Ca+2 interactions on changes in soluble sugars and chlorophyll meter in barley (Hordeum vulgare L. cv. Reyhan). First National Conference on Sustainable Agricultural Sustainability Strategies. Payame Noor University of Khuzestan Province. Khordad. 1390.

7- Goorgi M., Zahedi M., and Khoshgoftarmanesh A.H. 2010. Effect of potassium and calcium on safflower response to salinity due to sodium chloride in aquatic environment. Journal of Agricultural Science and Technology. Water and Soil Science, 14(53): 1-7. (In Persian)

8- Hajer A.S., Malibari A.A., Al-Zahrani H.S., and Almaghrabi O.A. 2006. Responses of three tomato cultivars to sea water salinity I. Effect of salinity on the seedling growth. African Journal of Biotechnology, 5: 855-861.

9- Hasegawa P.M., Bressan R.A., Zhu J.M., and Bohnert H.J. 2000. Plant cellular and molecular responses to highsalinity. Annual Review of Plant Physiology, 51: 463-499.

10- Hawkins H.J., and Lewis O.A.M. 1993. Combination effect of sodium chloride salinity, nitrogen and calcium concentration on the growth: Ionic content and gaseous exchange properties of Tritium aestivum. L. C.V. Gamtoos. New Phytology, 124: 167-170.

11- Hong F.S., Yang F., Ma Z.N., Zhou J., Liu C., Wu C., and Yang P. 2005. Influences of nano-TiO2 on the chloroplast ageing of spinach under light. Biology Trace Element Research, 104: 249–260.

12- Hossain M.M., and Nonami H. 2012. Effect of salt stress on physiological response of tomato fruit grown in hydroponic culture system. Horticulture Science, (Prague) 39(1): 26–32.

13- Khodakovskaya M., Dervishi E., Mahmood M., Xu Y., Li Z., Watanabe F., and Biris A.S. 2009. Carbon nanotubes are able to penetrate plant seed coat and dramatically affect seed germination and plant growth. ACS Nano, 3: 3221–3227.

14- Khoshgoftarmanesh A.H. 2010. Advanced concepts in plant nutrition. Isfahan University of technology press. 269..(In Persian)

15- Li Y. 2009. Physiological Responses of Tomato Seedlings (Lycopersicon esculentum) to Salt Stress. Modern Applied Science, 3(3): 171-176.

16- LopezaV., and Sattia S.M.E. 1996. Calcium and potassium-enhanced growth and yield of tomato under sodiumchloride stress. Plant Science, 114: 19–27.

17- Lu C.M., Zhang C.Y., Wen J.Q., Wu G.R., and Tao M.X. 2002. Research of the effect of nanometer materials on germination and growth enhancement of Glycine max and its mechanism. Soybean Science, 21: 168–172.

18- Mazloomi F., Ronaghi A., and Karimian1 N. 2011. Influence of salinity and supplementary calcium on vegetative growth, fruit yield and concentration of some nutrients in hydroponically-grown strawberry. Science and Technology of Greenhouse Crops, 2(2):51-63. (In Persian)

19- Mirzai S., Rahimi A., DashtiH., and Madah HosseiniSh. 2012. Ameliorating effect of using Calcium and Potassium in ammi. Iranian Journal of Agricultural Research, 10(1):189-197. (In Persian)

20- Mokhtari A., Abrisham Chi P., and Ganjali A. 2008. Effect of Calcium on improvement of salinity-induced damage on tomato seed germination (Lycopersicon esculentom L.). Journal of Agricultural Sciences and Technology. Special for Horticulture Sciences, 1(22): 189-199. (In Persian)

21- Mozafari M., and Kalantari Kh. 2005. The effect of Calcium ion on changes growth, accumulation of nutrient elements and electrophoretic pattern of polypeptides in Descurainia sophia under salt stress. Iran Biology Magazine, 18(1): 24-35. (In Persian)

22- Mozafarian M., Afifipor Z., and Haghighi M. 2011. Effect silicon and nano silicon on tomato seed priming. New Technology in Agriculture Congress. Zanjan University. 496-498. (In Persian)

23- peyvandi M., Parande H., and Mirza M. 2011. Comparison of Nano Fe chelate with Fe chelate effect on growth parameters and antioxidant enzymes activity of Ocimum basilicum. New Cellular and Molecular Biotechnology Journal. NCMBJ, 1(4): 89-98. (In Persian)

24- Renault S. 2005. Response of red osier dogwood (Cornus stolonifera) seedlings to sodium sulphate salinity: effects of supplemental calcium. Physiological Plantarum, 123: 75–81.

25- Ritchie S.W., and Nguyen H.T. 1990. Leaf water content and gas exchange parameters of two wheat genotypes differing in drought resistance. Crop Science, 30: 105-111.

26- Sadeghi Lotfabadi S., Kafi M., and Khazai H.R. 2010. Effects of Calcium, Potassium and Method of Application on Sorghum (Sorghum bicolor L.) Morphological and Physiological Traits in the Presence of Salinity. Journal of Water and Soil, 24(2): 385-393. (In Persian)

27- Sairam R.K., and Srivastava G.C. 2001. Water stress tolerance of wheat Triticum aestivum L.: Variation in hydrogen peroxide accumulation and antioxidant activity in tolerant and susceptible genotype. Journal of Agron Crop Science, 186: 63-70.

28- Sorooshzadeh A., and Amin Panah H. 2005. The effect of Calcium Nitrate on Sodium and Potassium distribution in seedlings of rice under saline conditions. Iran Biology Magazine, 18(2): 92-100. (In Persian)

29- Talgar S., Jianxiu G., Changshan X., ZhikunY., Qing Z., Yuxue L., and Liu Y. 2011. Phytotoxic and genotoxic effects of ZnO nanoparticles on garlic (Allium sativum L.): A morphological study. Nanotoxicology, 1: 1–8.

30- Yang F., Hong F.S., You W.J., Liu C., Gao F., Wu Q., and Yang P. 2006. Influences of nano-anatase TiO2 on the nitrogen metabolism of growing spinach. Journal of Biological and Environmental Sciences, 110: 179–190. (In Persian)

31- Yarnia M., Heidari Sharifabad H., and Rahimzadeh Khouei F. 2005. Effect of calcium carbonate on salinity resistance of alfalfa cultivars. Journal of Modern Agricultural Science, 1(2): 9-21.

32- Zhu H., Han J., Xiao Q., and Jin Y. 2008. Uptake, translocation and accumulation of manufactured iron oxide nanoparticles by pumpkin plants. Journal Environment Monitoring, 10: 713–717.