بررسی اثر آبیاری تنظیم شده بر ویژگی‌های رویشی، عملکرد و محتوای روغن و کارآیی مصرف آب درختان زیتون رقم زرد1

علوم باغبانی

مقاله 10، دوره 32، شماره 4، اسفند 1397، صفحه 605-614   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v32i4.71739

نویسندگان

رحمت اله غلامی^{* 1}؛ عیسی ارجی²

¹استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه

²دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

چکیده

به­منظور بررسی اثرات کسر آبیاری تنظیم شده بر ویژگی­های رویشی، عملکرد و محتوای روغن و کارآیی مصرف آب و نیز تعیین مراحل حساس تجمع روغن زیتون در برابر تنش کسر آبیاری، پژوهشی در قالب آزمایش طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و پنج تیمار آبیاری طی دو سال 1395 و 1396 در باغات زیتون منطقه جوانمیری واقع در غرب استان کرمانشاه بر روی درختان 14 ساله رقم زرد انجام گردید. درختان زیتون به فاصله 5×5 متر کشت شده­اند و هر واحد آزمایشی شامل سه درخت بود. پنج تیمار آبیاری شامل 1- آبیاری به میزان100 درصد نیاز آبی درختان زیتون در طول فصل (شاهد)، 2- عدم آبیاری در طول مدت سخت شدن هسته و تأمین آبیاری به میزان 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، 3- آبیاری فقط در سه مرحله قبل از گلدهی، در شروع سخت شدن هسته و یک هفته قبل از برداشت محصول به منظور تهیه روغن، 4- آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی درختان زیتون طی کل فصل و 5- شرایط دیم، با سیستم آبیاری قطره‌ای اعمال گردید به­منظور تعیین اثر کسر آبیاری تنظیم شده بر زیتون رقم زرد خصوصیات رویشی مانند طول و قطر شاخه سال جاری و نیز خصوصیات زایشی مانند درصد روغن در ماده خشک و تر، عملکرد روغن و میوه در هکتار، درصد ماده خشک میوه و کارآیی مصرف آب تحت رژیم‌های مختلف آبیاری ثبت گردید. نتایج نشان داد که صفات درصد روغن در ماده تر، عملکرد روغن و میوه در هکتار و نیز بهره­وری مصرف آب تحت تأثیر رژیم آبیاری و اثر متقابل رژیم آبیاری در سال معنی­دار بود. عدم آبیاری در طول مدت سخت شدن هسته باعث افزایش میزان عملکرد روغن و میوه در هکتار گردید. بهره­وری مصرف آب در تولید روغن در تیمار آبیاری در سه مرحله رشدی میوه بالاتر از آبیاری کامل و دیگر تیمارها بود.

کلیدواژه‌ها

زیتون؛ آبیاری؛ روغن

مراجع

1- Arzani K., and Arji I. 2000. The effect of water stress and deficit irrigation on young potted olive cv. Local-RoghaniRoodbar. Acta Horticulture, 537: 879-885.

2- Bacelar E.A., Santos D.L., Moutinho- Pereira J.M., Goncalves B.C., Ferreira H.F., and Correia C.M. 2006. Immediate responses and Adaptive strategies of three olive cultivars under contrasting water availability regimes: Changes on structure and chemical composition of foliage and oxidative damage. Plant and Soil, 170: 596-605.

3- Berenguer M.M.J., Gratten S., Conne J., Polito V., and Vossen P. 2002. Optimizing olive oil production and quality through irrigation management, university of California cooperative Extension and UC Davis.cesonoma,ucdavis.edu/files/51774-pdf

4- Calatrava J., and Franco J.A. 2011. Using pruning residues as mulch: Analysis of its adoption and process of diffusion in Southern Spain olive orchards. Journal of Environmental Management, 92(3): 620-629.

5- Caruso G., Gucci R., Urbani S., Esposto S., Taticchi A., Di Maio I., Selvaggini R., and Servili M. 2014. Effect of different irrigation volumes during fruit development on quality of virgin olive oil of cv. Frantoio. Agricultural Water Management, 134: 94–103.

6- Chai Q., Gan Y., Zhao C., Xu H.L., Waskom R.M., Niu Y., and Siddique K.H.M. 2015. Regulated deficit irrigation for crop production under drought stress. A review. Agronomy for Sustainable Development. 21p.

7- Chalmers D.J., Burge G., Jerie P.H., and Mitchell P.D. 1986 .The mechanism of regulation of Bartlett Pear fruit and vegetative growth by irrigation withholding and regulated deficit irrigation. Journal of the American Society for Horticultural Science, 111(6): 904-907.

8- Correa-Tedesco G., Rousseaux M.C., and Searles P.S. 2010. Plant growth and yield responses in olive (Olea europaea L.) to different irrigation levels in an arid region of Argentina. Agricultural Water Management, 97: 1829–1837.

9- Costa J.M., Ortuno M.F., and Chaves M.M. 2009. Deficit irrigation as a strategy to save water: Physiology and potential application to horticulture. Journal of Integrative Plant Biology, 49(10): 1421–1434.

10- Dell’Amico J., Moriana A., Corell M., Giron I.F., Morales D., Torrecillas A., and Moreno F. 2012. Low water stress conditions in table olive trees (Olea europaea L.) during pit hardening produced a different response of fruit and leaf water relations. Agricultural Water Management, 114: 11-17.

11- Elhami B., Zaare-Nahandi F., and Jahanbakhsh-Godehkahriz S. 2015. Effect of sodium nitroprusside (SNP) on physiological and biological responses of olive (Olea europaea L. cv. Conservolia) under water stress. International Journal of Biosciences, 6(4): 148-156.

12- FAO. 2008. http//www.fao.org/nr/water/ETo.html. Accessed 27 November, 2014. Fereres, E and Soriano, M.A.2007. Deficit irrigation for reducing agricultural water use. Journal of Experimental Botany, 58: 147–159.

13- Gholami R., Arzani K., and Arji I. 2004. Effect of different irrigation amounts on vegetative growth of young potted olive (Olea europaea L.,) cv. Manzanillo. In: Abstract book of 5th International Symposium on Olive Growing, 27 Sept-2 Oct., Izmir, Turkey. pp. 210.

14- Gholami R., Sarikhani H., and Arji I. 2016. Effects of deficit irrigation on some physiological and biochemical characteristics of six commercial olive cultivars in field conditions. Iranian Journal of Horticultural Science and Technology, 17(1): 39-52. (In Persian)

15- Gholami R., Arzani K., and Arji I. 2013. Effect of Paclobotrazol (PBZ) and different irrigation amounts on vegetative growth and performance of young olive plants cv. Manzanillo. Journal of Horticultural Science, 26(4): 402-408. (In Persian)

16- Giron I.F., Corell M., Galindo A., Torrecillas E., Morales D., Dell’Amico J., Torrecillas F., Moreno A., and Moriana A. 2015. Changes in the physiological response between leaves and fruits during a moderate water stress in table olive trees. Agricultural Water Management, 148: 280-286.

17- I.O.O.C. 2002a. Methodology for the primary characterization of olive varieties. Project on conservation, characterization, collection of Genetic Resources in olive.

18- I.O.O.C. 2002b. Methodology for the secondary characterization (agronomic, phonological, pomological and oil quality) of olive varieties held in collection. Project on conservation, characterization, collection of Genetic Resources in olive.

19- Iniesta F., Testi L., Orgaz F., and Villalobos F.J. 2009 .The effects of regulated and continuous deficit irrigation on the water use, growth and yield of olive trees. European Journal of Agronomy, 30: 258-265.

20- Jacobsen S.E., Jensen C.R., and Liu F. 2012. Improving crop production in the arid Mediterranean climate. Field Crops Research, 128: 34–47

21- Li S.H., Huguet J.G., Schoch P.G., and Orlando P. 1989. Response of peach tree growth and cropping to soil water deficit at various phonological stages of fruit development. Journal of Horticulture Science, 64(5): 541-552.

22- Mezghani M.A., Charfi C.M., Gouiaa M., and Labidi F. 2012.Vegetative and reproductive behavior of some olive tree varieties (Olea europaea L.) under deficit irrigation regimes in semi-arid conditions of Central Tunisia. Scientia Horticulturae, 146: 143-152.

23- Motilva M.J., Tovar M.J., Romero M.P., Alegre S., and Girona J. 2000. Influence of regulated deficit irrigation strategies applied to olive trees (Arbequina cultivar) on oil yield and oil composition during the fruit ripening period. Journal of Agricultural and food Chemistry, 80(14): 2037-2043.

24- Moriana A., Perez-Lopez D., Prietoc M.H., Ramirez-Santa-Pau M., and Perez-Rodriguez J.M. 2012. Midday stem water potential as a useful tool for estimating irrigation requirements in olive trees. Agricultural Water Management, 112: 43-54.

25- Naor A. 2006. Irrigation scheduling and evaluation of tree water status in deciduous orchards. Horticultural Reviews, 32: 111–165.

26- Perez-Lpez D., Ribas F., Moriana A., Olmedilla N., and de Juan A. 2007. The effect of irrigation schedules on the water relations and growth of a young olive (Olea europaea L.) orchard. Agricultural Water Management, 89: 297–304.

27- Rapoport H.F., Hammami S.B.M., Martins P., Perez-Priego O., and Orgaz F. 2012 .Influence of water deficits at different times during olive tree inflorescence and flower development. Environmental and Experimental Botany, 77: 227-233.

28- Rosecrance R.C., Krueger W.H., Milliron L., Bloese J., Garcia C., and Mori B. 2015. Moderate regulated deficit irrigation can increase olive oil yields and decrease tree growth in super high density Arbequina olive orchards. Scientia Horticulturae, 190: 75-82.

29- Rouhi V., Samson R., Lemeur R., and Van Damme P. 2007. Photosynthetic gas exchange characteristics in three different almond species during drought stress and subsequent recovery. Environmental and Experimental Botany, 59: 117-129.

30- Ruiz-Sanchez M.C., Domingo R., and Castel J.R. 2010. Review. Deficit irrigation in fruit trees and vines in Spain. Spanish Journal of Agricultural Research, 8(2): 5-20.

31- Sofo A., Manfreda S., Fiorentino M., Dichio B., and Xiloyannis C. 2008. The olive tree: A paradigm for drought tolerance in Mediterranean climates. Hydrology and Earth System Sciences, 12: 293– 301.

32- Tognetti R., D' Andria R., Lavivi A., and Morelli G. 2006.The effect of deficit irrigation on crop yield and development of olea europaea L., (cvs Frantoio and Leccino). European Journal of Agronomy, 25: 356-364.