ارزیابی تحمل به یخ‌زدگی برخی گونه‌های آویشن (Thymus spp.) جهت کشت در فضای‌سبز

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 18، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 38، دی 1397، صفحه 1217-1227   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v10i4.63381

نویسندگان

حسن ملکی لجایر¹؛ هدایت زکی زاده^{* 2}؛ یوسف حمیداوغلی²؛ اسماعیل چمنی¹؛ محمد حسن بیگلوئی²

¹دانشگاه محقق اردبیلی

²دانشگاه گیلان

چکیده

به‌منظور ارزیابی تحمل به یخ­زدگی گونه­های مختلف آویشن (Thymus spp.) دو آزمایش جداگانه در شرایط هوای آزاد و اتاقک انجماد در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. این آزمایش­ها به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح‌ کاملا تصادفی در شرایط اتاقک انجماد و فاکتوریل در قالب بلوک­های کامل تصادفی در شرایط هوای آزاد اجرا شد. فاکتور اول شامل دما (10-، 20- و 30- درجه سانتی‌گراد) در شرایط اتاقک انجماد و زمان نمونه­برداری (آخر خرداد، آخر آذر و آخر بهمن ماه) و فاکتور دوم گونه­های آویشن (Thymus kotschyanus Boiss. and Hohen، T. pubescence Boiss & Kotschy ex Celak ،Ronniger T. fedtschenkoi، T. daenensis Jalas،  T. vulgaris L.و L. T. sepyllum) بود. درصد زنده‌مانی در شرایط اتاقک انجماد یک ماه بعد از قرار گرفتن در گلخانه و در هوای آزاد در 15 فروردین هر سال اندازه‌گیری شد. در دمای 20- درجه سانتی‌گراد بیشترین درصد زنده‌مانی به ترتیب در گونه‌های T. vulgaris و T. sepyllum  و کمترین آن در گونه T. pubescence مشاهده شد، ولی در 10- و 30- درجه سانتی‌گراد و شرایط هوای آزاد اختلاف معنی­داری بین گونه­ها مشاهده نشد. همچنین گونه‌های T. kotschyanus، T. vulgaris و T. sepyllum میزان نشت الکترولیت کمتر و گونه‌های T. vulgaris و T. kotschyanus میزان کلروفیل و پرولین برگ بیشتری را در بین گونه­ها داشتند. از لحاظ فعالیت آنزیم­های سوپر اکسید دسموتاز و آسکوربات پراکسیداز تفاوت معنی­داری بین گونه­ها مشاهده نشد، درحالی­که بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز در گونه­های T. kotschyanus و T. sepyllum مشاهده شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان استنباط کرد که گونه‌های T. vulgaris، T. sepyllum و T. kotschyanus تحمل بیشتری نسبت به تنش یخ‌زدگی دارند.

کلیدواژه‌ها

آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان؛ پرولین؛ کلروفیل؛ نشت الکترولیت؛ گیاهان بومی

مراجع

Acar, C., and Var, M. 2001. A study on the adaptations of some natural ground cover plants and on their implications in landscape architecture in the ecological conditions of Trabzon. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 25: 235-245.

Asadi-Sanam, S., Zavareh, M., Pirdashti, H., Sefidkon, F., and Nematzadeh, G. 2015. Biochemical and physiological response of Echinacea purpurea to freezing stress. Russina Journal of Plant Physiology 62: 515-523.

Barranco. D., and Ruiz, N. 2005. Frost tolerance of eight olive cultivars. Hortscience 40: 558-560.

Bates, L.S., Waldren, R.P., and Teare, I.D. 1973. Rapid determination of free proline for water stress study. Plant and Soil 39: 205-207.

Chance, B., and Maehly, C. 1955. Assay of catalase and peroxidase. Methods in Enzymology 211: 764–775.

Folwer, D.B., Gusta, L., and Tyler, N.J. 1981. Selection for winter hardiness in wheat. Identification of genotypic variability. Crop Science 21: 896-901.

Ganalizadeh, M., Nezami, A., Izadi, A., and Parsa, M. 2013. Evaluation of freeze tolerance in Planation under controlled condition. Iranian Journal of Field Crops Research 13: 754-765. (In Persian with English Summery)

Ghani, A., Azizi, M., and Tehranifar, A. 2008. Evaluation of ornamental potential of Achilea Spp. In Mashhad Climate. Journal of Horticultural Science 23: 21-25. (In Persian with English Summery)

Giannopolitis, C.N., and Reis, S.K. 1997. Superoxide dismutase I. Occurrence in higher plants. Plant Physiology 59: 309-314.

Haj-Mohammadnia, K., Nezami, A., and Kamandi, A. 2010. Evaluation the possibility of using electrolyte leakage in assessment of beet root plant tolerance to low temperature. Iranian Journal of Field Crop Research 8: 135-141. (In Persian with English Summery)

Hana, B., and Bischofa, J.C. 2004. Direct cell injury associated with eutectic crystallization during freezing. Cryobiology 48: 8-21.

Jing-Hua, Y., Gao, Y., Li, Y.M., Qi, X.H., and Zhang, M.F. 2008. Salicylic acid-induced enhancement of cold tolerance through activation of antioxidative capacity in watermelon. Scientia Horticulturae 118: 200–205.

Jeannine, C. 2007. Chilling and freezing stress in live oaks intra- and inter-specific variation in PS II sensitivity corresponds to latitude of origin. DOI 10.1007/s11120-007-9215-8.

John, C. 1999. Low temperature tolerance of blackcurrant flower. Hort Science 34: 855–859.

Khalil, M., Bhat, N.R., Abdal, M.S., Grina, R., Al-Mula, L., Aldusary, S., Bellen, R., Cruz, R., D' Cruz, G., George, J., and Christopher, A. 2006. Evaluating the suitability of groundcovers in the arid environment of Kuwait. European Journal of Scientific Research 15: 412-419.

Li, R., Qu, R., Bauneau, A., and Livingston, H. 2010. Selection for freezing tolerance in St. Agostingrass through somacolonal variation germplasm evaluation. Plant Breeding 129: 417-421.

Minguez-Mosquera, M.I., and Perez-Galvez, A. 1998. Color quality in Paprika oleoresins. Journal of Agricultural and Food Chemistry 46: 5124-5127.

Nakano, Y., and Asada, K. 1981. Hydrogen peroxide is scavenged by ascorbate-specific peroxidase in spinach chloroplasts. Plant Cell Physiology 22: 867-880.

Nezami, A., Borzooei, A., Jahani, M., Azizi, M., and Sharif, A. 2007. Electrolyte leakage as an indicator of freezing damage to Rapeseed. Iranian Journal of Field Crop Research 5:167-175. (In Persian with English Summery)

Pirbalouti, A.G., Bistghani, Z.E., and Malekpoor F. 2015. An overview on genus Thymus. Journal of Herbal Drug 6: 93-100.

Rapacz, M., Sasal, M., and Wo´jcik-Jagła, M. 2015. Direct and indirect measurements of freezing tolerance: advantages and limitations. Acta Physiology Plant 37: 157-165.

Rashed, M.H., Nezami, A., Bagheri, A., Hajmohamadnia, K., and Bannayan, M. 2009. M Evaluation of freezing Tolerance of Two Fennel (Foeniculum vulgar L.) Ecotypes under Controlled Conditions. Journal of Herbs Spices and Medicinal Plants 15: 131-140.

Shooshtarian, S., Salehi, H., and Tehranifar, A. 2011. Investigation of growth and development of 10 ground cover plant in Kish landscape during hot weather. Journal of Agroecology 3: 514-524. (In Persian with English Summery)

Szabados. L., and Savoure, A. 2009. Proline: a multifunctional amino acid. Trend in Plant Science 15: 89-97.

Zsuzsanna, P., and Dora, S. 2016. Effects of different factors influencing the essential oil properties of Thymus vulgaris. Plant Science Today 3: 312-326.