مقایسه صفات مورفولوژیک ریشه ارقام قدیمی وجدید جو (Hordeum vulgare L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 7، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 36، دی 1393، صفحه 641-648   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v12i4.45147

نویسندگان

نرجس مشفقی^{* 1}؛ حمیدرضا خزاعی¹؛ محمد کافی²

¹دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور مقایسه صفات مورفولوژیک ریشه ارقام قدیمی و جدیدجو آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سهتکرار وهشت 8تیمار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1390 انجام شد. تیمار های آزمایش شامل چهار رقم جدید(نصرت، یوسف، فجر30 و نیک)و چهار رقم قدیمی(ریحان، کویر، زرجو و والفجر) جو بودند.کشت در تیوب های پلاستیکی حاوی شن شسته شده انجام شد و نمونه گیری به صورت تخریبی از تیمار ها در مراحل چهار تا شش برگی، طویل شدن ساقه ها،ظهور سنبله ورسیدگی انجام گرفت. صفات مجموع طول ریشه ها،سطح ،قطر،حجمو وزنخشک ریشهو صفت های عملکرد مورد بررسی قرار گرفتند.نتایجنشان دادکه بین ارقام قدیمی و جدید جو در تمام صفات مورفولوژیک ریشه و در همه مراحل رشد به خصوص در اواخر فصل رشد اختلاف آماری وجود داشت. از لحاظ صفات طولی (طول ریشه اصلی و مجموع طول ریشه ها) ارقام قدیمی برتر بودند ولی در صفات حجم ریشه، سطح ریشه، قطر ریشه و وزن خشک ریشه ارقام جدید بهتر عمل کردند. در ارقام جدید برخلاف ارقام قدیمی به جای گسترش طولی وعمودی ریشه، پراکنش افقی و عرضی ریشه ها در خاک بیشتر بود.بطور کلی در خاکهایی با رطوبت و تهویه ی کافی مانند شرایط این پژوهش، سیستم ریشه ای گیاهان زراعی عمیق و گسترده شده و ممکن است ریشه های اولیه ی آنها در تمام طول فصل رشد فعال باقی مانده و به رشد خود ادامه دهند، به همین واسطه در اکثر صفات ریشه روندافزایشی در کل دوره رشد تا مرحله رسیدگی وجود داشت.

کلیدواژه‌ها

اجزای عملکرد؛ حجم؛ سطح؛ عملکرد؛ قطر و مجموع طول ریشه ها

مراجع

1- امام، ی. و م. ثقه الاسلامی. 1384.عملکرد گیاهان زراعی، فیزیولوژی و فرآیندها. انتشارات دانشگاه شیراز . صفحه593.

2- خزاعی، ح. 1381. اثر تنش خشکی بر عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ارقام مقاوم و حساس گندم و معرفی مناسب ترین صفت های مقاومت به خشکی. پایان نامه دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد.

3- روشنضمیر،ف.، ع.سیروس مهر،ا. قنبری،م.ر. اصغری پور وا. حسینی.1389.بررسی اثر تنش خشکی و کود فسفر برعملکرد و برخی خصوصیات مورفولوژیک ریحان.یازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات.دانشگاه شهید بهشتیتهران.

4- شکاری، ف. و ع. اسفندیاری . 1389. فیزیولوژی تولید در گیاهان زراعی(ترجمه ). انتشارات دانشگاه مراغه.

5- عبدالشاهی،ر.،ع.طالعی،م. امیدی وب.یزدی صمدی.1389. مطالعه ویژگی های فیزیولوژیکی ومورفولوژیک وابسته به تحمل به خشکی در گندم نان.مجله علوم گیاهان زراعی ایران. 2: 247-258.

6- کافی،م.،ا. جعفر نژاد و م. جامی الاحمدی.1384. گندم، اکولوژی وفیزیولوژی وبرآورد عملکرد. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

7- کوچکی،ع. و م. بنایان اول.1373. فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی.انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

8- گنجعلی،ع. 1384. گزینش برای تحمل به خشکی در ژنوتیپ های نخود. پایان نامه دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی. دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.

9- نورمحمدی،ق.، ع. سیادت و ع. کاشانی.1377. زراعت غلات . انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.

10-Adda, A., M. Sahnoune, M. KaidHarch and O. Merah.2005 .Impact of water deficit intensity on durum wheat seminal roots.Comptes Rendus Biologies, 328: 918-927.

11-Austin , R. B.,J. Bingham, R.D. Blackwell, L.T. Evans, M. A. Ford, C. L. Morgan and M. Taylor. 1980. Genetic improvements in winter wheat yields Since1900 and associated physiological changes. J. Agric.Sci.camb. 94:575-689.

12-Bates, T. R. and J.P.Lynch.2000 .The efficiency of Arabidopsis thaliana root hair in phosphorus acquisition .Am .J. Bot. 87 : 964-970.

13-Bibikova, T.N. and S.Gilroy.2002. Root hair development. J. Plant Growth Regul. 21:383-415.

14-Ehlers, W .1989.Transpiration Efficiency Oat. Agron.j.81: 810-817.

15-Elshazly, M.S. and I.B. Warboys.1989 .The use of Transparent Flexible Tubes for Studying the Root Extension and Elongation of Beans (Vicia faba).Experimental Agriculture. 1: 35-37.

16- Hopkins, W.G. and N.P.A.Huner. 2004. Introductionto plant physiology. 3rd Ed. John Wileyand Sons, Hoboken, NJ.pp.123-144and 459-467

17-Kang, S., Morita, S. and K.Yamazaki.1999. Rott growth and distribution in some japonica- indica hybrid and japonica type rice cultivars under field conditions. Jpn. Crop Sci. 63: 118-124.

18-Kant, S.S. and U.Kafkafi.2005. Impact of mineral dificienty stress. PO BOX.12 Rehprot 76100.Israel.

19-Liu, C. and R.J.Cooper .2000. Humic substances influence creeping bentgrass growth. Science For The Golf Course .33 : 1023-1025.

20-Sillim،S.N. and M.C.Saxena.1993.Adaptation of Spring-sown Chickpea to the Mediterranean Basin.I.Response to Moisture Supply.Field Crops Research .34:121-136.

21-Wendorf, F. et al. 2000.Use of barley in the Egyption Late Paleolithic. Science, 205: 1341-1347.

22-Singh, D.N., Massod Ali, R.I. and P.S.Basu. 2000. Genetic variation in dry matter partitioning in shoot and root influences of chikpea to drought. 3rd International Crop Science Congress. Hamburg- Germany. p 230.

23-Yang,C.,Yang,Y. and Z.Ouyang.2004.Rice root growth and nutrient uptake as influenced by organic manure in continuosly and alternately flooded paddy soils.Agric.Water Manage.70,67_81103-Bangal , D. R ., B .M .

24-Zhang,H., Xue,Y.Wang,Zh. Yang,J andJ.Zhang. 2009.Morphologicaland physiological traits of roots and their relationships with shoot growth in "super" rice. Field Crops. 113:31-40.

25-Zhou,Y.Z.H., He, X. X. Sui, X. C. Xia, X. Zhang,K and G. S.Zhang.2007. Genetic Improvement of Grain Yield and Associated Traits in the Northern China Winter Wheat Region from 1960 to 2000. Crop Science .47 : 245-253.