تاثیر نسبت‌های اختلاط بذر در کشت مخلوط ماشک علوفه‌ای و جو بر عملکرد آنها در شرایط دیم

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 9، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 36، دی 1393، صفحه 677-682   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v12i4.21334

نویسندگان

جلیل اصغری میدانی¹؛ اسماعیل کریمی^{* 2}

¹موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه

²دانشگاه مراغه

چکیده

کشت مخلوط گرامینه با لگوم به عنوان یکی از روش‌های افزایش عملکرد محصولات در واحد سطح تلقی می گردد. این تحقیق با هدف تعیین مناسب ترین ترکیب کشت مخلوط ماشک و جو به مدت 3 سال زراعی (1382 لغایت 1385) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در قالب طرح بلوک‌ کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارها بصورت درصد ترکیب‌های مختلف وزنی مخلوط بذور جو (H) و ماشک (V) به صورت زیر تهیه و با فاصله خطوط کشت 20 سانتی‌متری (نواری) در پاییز کشت گردیدند: (=T1 جو 0 ماشک 100، T2= جو 25 ماشک 75، T3,=جو 50 ماشک 50 ، T4= جو 75 ماشک 25، T5= جو100 ماشک0( نتایج تجزیه واریانس مرکب داده های بهدست آمده در 3 سال، بیانگر تاثیر معنی‌دار تیمارها بر روی عملکرد علوفه تر و علوفه خشک در زمان آغاز گلدهی و پس از گلدهی ماشک و بر روی عملکرد کاه و کلش و دانه در زمان رسیدگی کامل محصول در سطح احتمال 1% بود. در سه مرحله زمانی مطالعه یعنی زمان آغاز گل‌دهی (10درصد گل‌دهی) بیشترین عملکرد علوفه تر به ترتیب با 84/6، 71/6 و 65/6 و عملکرد علوفه خشک به ترتیب با 77/3، 43/3 و 30/3 تن در هکتار مربوط به تیمارهای T3، T5 و T4 و در زمان گل‌دهی کامل ماشک، بیشترین عملکرد علوفه تر به ترتیب با 84/6، 80/6 و 75/6 و علوفه خشک به ترتیب با 76/3، 42/3 و 30/3 تن در هکتار مربوط به تیمارهای T3، T5 و T4 و در زمان رسیدن کامل بیشترین عملکرد علوفه خشک به ترتیب با 42/3، 56/3 و 28/3 تن در هکتار متعلق به تیمارهای T3، T5 و T4 و عملکرد دانه با 34/2، 18/2 و 96/1 تن در هکتار به ترتیب متعلق به تیمارهای T3، T5 و T4 بوده و کمترین آنها متعلق به تیمار T1 بود. با این حال تیمار T3 با توجه به میزان عملکرد تیمار برتر شناخته شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب داده های 3 ساله، تاثیر تیمارها بر ذخیره رطوبتی خاک در اعماق 10-0، 20-10 و 30-20 سانتی‌متری در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار بوده و بیشترین مقادیر درصد وزنی رطوبت در تیمار T3 مشاهده گردید. مقادیر متوسط درصد رطوبت وزنی T3 در هر یک از سه عمق یاد شده برابر با 39/23، 43/25 و 90/25 بود.

کلیدواژه‌ها

حاصلخیزی خاک؛ لگوم؛ گرامینه؛ زراعت پایدار

مراجع

1- خداحامی، ق.، س. ح. حبیبیان و س. م. ر. حبیبیان. 1383. بررسی اثر نسبت های مختلف بذر بر عملکرد علوفه در کشت مخلوط جو و ماش علوفه ای. مجله علمی پژوهشی مرتع (1)3: 19-9.

2- دارایی منفرد، ع.، خ. عزیزی، س. حیدری و ع. احمدی. 1387. تاثیر نسبت‌های اختلاط ماشک بر تولید علوفه خشک در کشت مخلوط با جو در شرایط تداخل و کنترل علف‌های هرز. دو ماهنامه علمی- تحقیقی دانشگاه شاهد، علوم زراعی (1)1: 22-13.

3- شایگان م. مظاهری د. رحیمیان مشهدی ح. و پیغمبری س. ع. 1387. اثر تاریخ کاشت و کشت مخلوط ذرت و ارزن دم روباهی بر عملکرد دانه آنها و کنترل علف‌های هرز. مجله علوم زراعی ایران (1)10: 46-31.

4- ضعیفی‌زاده م. ولیزاده م. قاسمی م. حسن پناه د. و اسودی ج. 1373. بررسی کود دهی و کشت مخلوط یونجه ـ علف باغ در تولید علوفه در منطقه اردبیل. چکیده مقالات سومین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه تبریز.

5- عباسی م. ر. واعظی ش. و بقایی ن. 1386. ارزیابی تنوع ژنتیکی کلکسیون ماشک تلخ (Vicia ervilia) بانک ژن گیاهی ملی ایران بر اساس صفات زراعی مورفولوژیکی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران (2)15: 128-113.

6- عشقی زاده ح ر. چایی چی م ر. قلاوند ا. شعبانی ق. عزیزی خ. ترک نژاد ا. رییسی یزدی ه و پاپی زاده ع. 1385. بررسی کشت مخلوط بر عملکرد و میزان پروتئین یونجه یکساله و جو در شرایط دیم . مجله پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی (75):112-102

7- قادری غ. گزانچیان ع. و یوسفی م. 1387. مقایسه عملکرد علوفه کشت مخلوط و تک کشتی یونجه و آگروپایرون. فصلنامه علمی و پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد (2)15: 268-256.

8- محسن آبادی غ. جهان سوز م. چایی چی م. رحمتیان مشهدی ح. لیاقت ع و ثواقبی فیروزآبادی غ. 1386. ارزیابی کشت مخلوط جو - ماشک در سطوح مختلف کود نیتروژن . مجله بین المللی علوم و فناوری کشاورزی جلد (1)10: 23 تا 31.

9- میرهاشمی س. م. کوچکی ع. پارسا م. و نصیری محلاتی م. 1388.بررسی مزیت کشت مخلوط زنیان و شنبلیه در سطوح مختلف کود دامی و آرایش کاشت. مجله پژوهش‌های زراعی ایران (1)7: 279-269.

10- یزدی صمدی ب. و پوستینی ک. 1373. اصول تولید گیاهان زراعی. مرکز نشر دانشگاهی تهران، 300 صفحه.

11- Abb-El-Moneim, A .M., and B. Zhibianon. 2002. Tow vetches hold promices in drought-prone areas. Availaible online at http//www.icarda.cigar.org. 17: 1-2.

12- Abb-El-Moneim A.M., Ziyadullaev Z., Zhanysbayev B., Korahkashvili A., and Amirov L. 2000. Vetches and chuckling in central Asia and the Caucasus. Available online at http// www.icarda.cigar.org. 1-3.

13- Atis, I., K. Kokten, R. Hatipoglu, S .Yilmaz, A. Mehmet, and E. Can. 2012. Plant density and mixture ratio effects on the competition between common vetch and wheat. Australian Journal of Crop Science, 6(3):498-505.

14- Caballero R., Goicoechea E.L., and Hernaiz P.J. 1995. Forage yields and quality of common vetch and oat sown at varying seeding ratios and seeding ratios of common vetch. Field Crop Research 41: 135:140.

15- Carr P.M., Martin G.B., Caton J.S., and Poland W.W. 1998. Forage and nitrogen yield of barley-pea and oat-pea intercrops. Agronomy Journal, 90:79-84.

16- Carr P.M., Horsley R.D., and Poland W.W. 2004. Barley, oat and cereal-pea mixture as dry land forages in northern Great Plains. Agronomy Journal, 96: 677-684.

17- ICARDA. 1996. Annual report for germplasm program legumes. ICARDA, Aleppo, Syria. 235p.

18- Jung A.G., Wilson L.L, Levan P.J., Kocher R.E., and Todd R.F. 1982. Herbage and beef production from ryegrass-alfalfa and orchard grass-alfalfa pastures. Agronomy Journal, 74: 937-942.

19- Karadag Y. and Buyukburc U. 2003. Effects of seed rates of forage production, seed yield and hay quality of annual legume-barley mixture. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 27: 169-174.

20- Ladah J.K., George T., and Bohlool, B.B. 1992. Biological nitrogen fixation in mixed legume/grass pastures. Plant and soil 141: 137-153.

21- Nadi L.A. and Haque I. 2008. Forage legume-cereal systems: improvement of soil fertility and agricultural production with special reference to sub- Saharan Africa. ILCA, P.O. Box 5689, Addis Ababa, Ethiopia. From www.fao.org/Wairdocs/ILRI/x5488E/x5488e0p.htm