اثر تلقیح با باکتری های حل کننده های فسفات و سطوح فسفر معدنی بر خصوصیات رشد و عملکرد دانه در ارقام سویا (Glycine max)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 10، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 36، دی 1393، صفحه 693-703   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v12i4.23488

نویسندگان

اسماعیل یساری^{* 1}؛ ساعده مظفری²؛ عینعلی شفیعی²؛ امید قاسمی چپی³؛ حسین جعفرزاده زغال چالی³

¹دانشگاه پیام نور

²مدیریت زراعت، سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران

چکیده

به منظور مقایسه اثر باکتری های حل کننده فسفات و سطوح فسفر معدنی بر رشد و عملکرد سویا آزمایشی بصورت دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در دشت ناز ساری در سال زراعی 92-1391 انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل دو رقم سویا ساری و تلار به عنوان عامل اصلی و سه سطح مصرف فسفر (0، 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار) به عنوان عامل فرعی و چهار سطح تلقیح بذر سویا با باکتری های حل کننده فسفات شامل (شاهد، تلقیح با باکتری Pseudomonas fluorescens، تلقیح با باکتری Pseudomonas putida و تلقیح همزمان با هر دو سویه باکتری) به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2/186 گرم در متر مربع) با مصرف فسفر 50 کیلوگرم در هکتار بدست آمد و با مصرف 100 کیلوگرم فسفر عملکرد دانه روندی نزولی پیدا نمود. مصرف سویه های باکتری عملکرد دانه را به طور معنی داری افزایش داده و بطوریکه عملکرد دانه از تیمار شاهد با 5/123 گرم در تیمار مصرف پزودوموناس پوتیدا به 160 گرم و در تیمار مصرف پزودوموناس فلورسنس به 2/168 گرم در مترمربع افزایش یافت. حداکثر عملکرد دانه (3/190 گرم در مترمربع) با مصرف توام هردو سویه باکتری بدست آمد که با حداکثر تعداد غلاف در ساقه اصلی (87/40) و بوته (67/99) و حداکثر وزن صد دانه (61/20 گرم) در این تیمار همراه بود. بطورکلی بیشترین میزان عملکرد دانه تحت اثرات متقابل سه گانه در رقم تلار در فسفر 50 کیلوگرم در هکتار با مصرف باکتری پوتیدا (6/236 گرم در متر مربع) به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

سویا؛ پزودوموناس پوتیدا؛ رقم تلار؛ رقم ساری؛ فسفر

مراجع

1- اصغر زاده، ع. 1378. میکروبیولوژی و بیوشیمی خاک. (ترجمه) چاپ اول. دانشگاه تبریز.

2- راثی پور، ل.، و ن. ع. اصغر زاده. 1386. اثر متقابل باکتری های حل کننده فسفات و بریدی رایزوبیوم جاپونیکم بر شاخص های رشد، غده بندی و جذب برخی عناصر غذایی در سویا. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 63-53:(40)11.

3- ملکوتی، محمد جعفر و نبی الله غیبی. 1379. تعیین حد بحرانی عناصر غذایی موثر در خاک، گیاه و میوه. انتشارات سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی.

4- Almas, Z. and K. Saghir. 2005. Interactive effect of rhizotrophic microorganisms on growth, yield, and nutrient uptake of wheat. Journal of Plant Nutrition, 28(12): 2079-2092.

5- Argaw, A. 2012. Evaluation of Co-inoculation of Bradyrhizobium japonicum and Phosphate Solubilizing Pseudomonas spp. Effect on Soybean (Glycine max L. Merr.) in Assossa Area.

6- Aris, T. W, I. A, Rika, and A. Giyanto. 2011. Screening of Pseudomonas sp. Isolated from Rhizosphere of Soybean Plant as Plant Growth Promoter and Bio-control Agent. American Journal of Agricultural and Biological Sciences, 6 (1): 134-141.

7- Azcon, R., J.M. Barea and D.S. Hayman. 1976. Utilization of rock phosphate in alkaline soils by plants inoculated with mycorrhizal fungi and phosphate solubilizing bacteria. Soil Biol. Biochem. 8: 135-138.

8- Egli, D.B. and W.P. Bruening. 2001. Source-sink relationships, seed sucrose levels and seed growthrates in soybean. Annals of Botany. 88: 235-242.

9- Kim, K. K., D. Jordan, G. A. McDonad. 1989. Entrobacter agglomerans, phosphate solubilizing bacteria activity in soil: Effect of carbon sources, Soil Biology and Biochemistry. 89: 995-1003.

10- Kohler. J, F. Caravaca, L. Carrasco and A. Rold'an. 2007. Interactions between a plant growth promoting rhizobacterium, an AM fungus and a phosphate- solubilising fungus in the rhizosphere of Lactuca sativa, Applied Soil Ecology. 35: 480- 487

11- Marhual, N. P., N. Pradhan, N.C. Mohanta, L. B. Sukla, B. K. Mishra. 2011. Dephosphrization of LD slag by phosphorus solubilising bacteria, International Bio deterioration & Bio degradation, 65: 404-409.

12- Pasipour. L and N. Aliasgharzadeh. 2007. Interactive effect of phosphate solubilizing bacteria and Bradyrhizobium japonicum on growth, nodule indices and some nutrient uptake of soybean, Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 11(40): 53-63.

13- SAS Institute. Inc. 1997. SAS/STAT Users Guide, version 6.12. SAS Institute Inc.

14- Sturz, A. V. and B. R. Christie. 2003. Beneficial microbial alleloplathies in the root zone: the management of soil quality and plant disease with rhizobacteria. Soil Tillage Res. 72: 107- 123.

15- Tran, T. N. S., Cao, N. D and Truong, T. M. G. 2006. Effects of Brady Rhizobia and Phosphate Solublizing Bacteria application on soybean in rotational system in the Mekong delta. Omonrice, 14: 48-57.

16- Wasule, D. L. S. R. Wadyalkar and A. N. Buldo. 2002. Effect of phophate solubilizing bacteria on role of Rhizobium on nodulation by soybean. Proceedings of the 15th Meeting on Microbial Phosphate Solubilization. Salamanca. University, 16-19 July, Salamanca, Spain.

17- Weller, D.M. 1988. Biological blank of soilborne plant pathogen in the rhizosphere with bacteria. Ann. Rev. Phytopathology, 26:349-407.

18- Whitelaw, M.A. 2000. Growth promotion of plants inoculated with phosphate-solubilizing fungi. Adv Agron 69:99–151.

19- Winarso Sugeng., Didik Sulistyanto and Eko Handayanto. 2011. Effects of humic compounds and phosphate solubilizing bacteria on phosphorus availability in an acid soil. Journal of Ecology and the Natural Environment. 3(7): 232-240.

20- Yanni, Y.G., Rizk, R.Y., Corich, V., Squartini, A., Ninke, K., Philip-Hollingsworth, S., Orgambide, G., de Bruijn, F., Stoltzfus, J., Buckley, D., Schmidt, T.M., Mateos, P.F., Ladha, J.K. and Dazzo, F.B. 1997. Natural endophytic association between Rhizobium leguminosarum bv. trifolii and rice roots and assessment of its potential to promote rice growth. Plant and Soil; 194: 99-114.

21- Yassari, Esmaeil., Mohammad Ali Esmaeili, Saedeh Mozafari and Mahsa Rafati Alashti. 2009. Enhancement of growth and nutrient uptake of rapeseed (Brassica napus L.) by applying mineral nutrients and Biofertilizers. Pakistan Journal of Biological sciences. 12(2): 127-133.

22- Yassari, Esmaeil and Mahsa Rafati Alashti. 2009. Comparison of the effects of mineral phosphorous and Pseudomonas fluorescens and Pseudomonas putida bacteria on the growth and yield of the soybean cultivar of Sari. Technical Journal of Engineering and Applied Sciences. 3(2): 2706-2711.