ارزیابی برهمکنش اسید سالیسیلیک و گرما بر برخی صفات فیزیولوژیک ذرت (Zea mays L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 11، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 36، دی 1393، صفحه 718-726   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v12i4.24285

نویسندگان

محمود عطارزاده^* ؛ بنیامین ترابی؛ شهاب مداح حسینی

دانشگاه ولی عصر رفسنجان

چکیده

به منظور بررسی تاثیر برهمکنش اسید سالیسیلک و گرما روی خصوصیات فیزیولوژیک ذرت (رقم سینگل کراس 704)، آزمایش گلدانی در گلخانه دانشگاه ولی عصر رفسنجان انجام گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل پیش تیمار هورمون اسید سالیسیلک در 4 سطح غلظت 0، 50، 100 و 200 میکرومولار و فاکتور دوم شامل اعمال تنش گرما با درجه حرارت 40 درجه سانتی‏گراد در 4 بازه‏ی زمانی 0، 8، 16 و 24 ساعت بود که به گیاهچه‏ها اعمال شدند. نتایج نشان داد که تیمار 50 و 100 میکرومولار اسید سالیسیلک باعث افزایش معنی‏داری در شاخص اسپد برگ ذرت گردیده است، اما کمترین اسپد در تیمار شاهد و 200 میکرومولار اسید سالیسیلک بدست آمد. تیمار 50 میکرومولار اسید سالیسیلک، با افزایش تنش گرما منجر به افزایش محتوای کلروفیل a، b و b+a ذرت گردید، اما در شرایط 200 میکرومولار اسید سالیسیلک عکس این اتفاق مشاهده شد، بطوری‏که با افزایش مدت زمان تنش گرما منجر به کاهش کلروفیل aو b+a ذرت گردید. تیمارهای اسید سالیسیلک و گرما، نتوانست نسبت Fv/Fm برگ و محتوای قند محلول ذرت را تحت تاثیر قرار دهد. تیمار 200 میکرومولار اسید سالیسیلک باعث کاهش معنی‏داری در محتوای نسبی آب برگ ذرت گردید و افزایش مدت زمان تنش گرما، باعث افزایش معنی‏داری در محتوای نسبی آب برگ ذرت گردید. همچنین افزایش تنش گرما منجر به افزایش دمای برگ و محتوای پرولین گردید، بطوریکه بیشترین میزان آن در تیمار 24 ساعت تنش گرما بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

دمای برگ؛ ذرت؛ کلروفیل؛ محتوای نسبی آب

مراجع

1- آخوندی، م.، ع. صفرنژاد، و م. لاهوتی. 1385. اثر خشکی بر تجمع پرولین و تغییرات عناصر در یونجه‌های یزدی، نیک‏شهری و رنجر. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 10 (1): 174-165.

2- کافی، م.، ا. زند، ب. کامکار، ح. شریفی، و م. گلدانی. (مترجمان). 1379. فیزیولوژی گیاهی، انتشارات‌ جهاد دانشگاهی مشهد.

3- کوچکی،‌ ع.،‌ و م. نصیری‌ محلاتی. 1371. اکولوژی‌ کشاورزی‌. انتشارات‌ جهاد دانشگاهی‌ مشهد.

4- مجیدی هروان، ا. 1372 .مکانیزم فیزیولوژیکی مقاومت به تنگناهای محیطی. چکیده مقالات اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه تهران، 134-133.

5- Arberg, B. 1981. Plant growth regulators, Monosubstituted benzoic acid. Swedish Journal of Agricultural Research. 11, 93-105.

6- Arnon, D. E. 1949. Copper enzymes in isolated chloroplasts polyphenol oxidase (Beta vulgaris). Plant Physiology. 24: 1-15.

7- Bates, L. S., R. P. Waldren, and I. D. Teare. 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant Soil. 39:205-207.

8- Bohnert, H. J., and R. G. Jensen. 1996. Metabolic engineering for increased salt tolerance the next step. Australian Journal of Plant Physiology. 59: 661-667.

9- Cvikrova, m., L.Gemperlova., J. Dobra, O. Martincov, I. T. Prasila, J. Gubis, and R. Vankova. 2012. Effect of heat stress on polyamine metabolism in proline-over-producing tobacco plants. Plant Science. 182: 49-58.

10- El-Tayeb, M. A. 2005. Response of barley Gains to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation. 45: 215-225.

11- Eraslan, F., A. Inal, A. Gunes, and Alpaslan, M. 2007. Impact of exogenous salicylic acid on the growth, antioxidant activity and physiology of carrot plants subjected to combined salinity and boron toxicity. Science Horticulture. 113: 120-128.

12- Ghosh, P. K., K. K. Ajay, M. C. yopadhyay, K. G. Manna, A. K. Mandal, and K. M. Hati. 2004. Comparative effectiveness of cattle manure, poultry manure, phosphocompost and fertilizer-NPK on three cropping system in vertisols of semi-arid tropics. Dry matter yield, nodulation, chlorophyll content and enzyme activity. Bioresource Technology. 95: 85-93.

13- Hashem, A., M. N. Amin Mujadar, A. Hamid, and M. M. Hossain. 1998. Drought stress effects on seed yield, yield attributes, growth, cell membrane stability of synthesized Brassica napus L. Journal of Agronomy and Crop Science. 180: 129-136.

14- Hoekstra, F. A., E.V. Golovina, and J. Buitink. 2001. Mechanism of plant desiccation tolerance. Trends in Plant Science. 9: 431-439.

15- Korkmaz, A., M. Uzunlu, and Demirkairan A. R. 2007. Treatment with acetylsalicylic acid protects muskmelon seedlings against drought stress. Acta Physiologiae Plantarum. 29: 503-508.

16- Misra, N., and P. Saxena 2009. Effect of salicylic acid on proline metabolism in lentil grown under salinity stress. Plant Science. 177: 181-189.

17- Munns, R., H. Greenway, R. Delane, and R. Gibbs. 1982. Ion concentration and carbohydrate statuse of theenlongation leaftissue of (Hordeum vulgar L.) growing at high external NaCl. Journal of Experimental Botany. 135: 574-583.

18- Nelson, B. M. N., and A. B. D. Maria. 2006. Physiological and biochemical response of common bean varieties treated with salicylic 22 acid under water stress. Crop Breeding and Applied Biotechnology 6: 269-277.

19- Nelson N. 1944. A photometric adaptation of the Somogyi method for the determination of sugars. Journal of Biological Chemistry. 153:375-380.

20- Papakosta D. K., and A. A. Gagianas. 1991. Nitrogen and dry matter accumulation remobilization and losses for Mediteraneas wheat during grain filling. Agronomy Journal. 83:864-870.

21- Penuelas, J., R. Isla, I. Filella, and J. L. Araus. 1997. Visible and near- infrared reflectance assessment of salinity effects on barley. Crop Science, 37: 198-202.

22- Pessarakli, M. 1999. Hand book of plant and crop stress. Marcel Dekker Inc. 697 pages.

23- Popova, L. P., L. T. Maslenkova, R. Y. Yordanova, A. P. Ivanova, A. P. Krantev, G. Szalai, and Janda, T. 2009. Exogenous treatment with salicylic acid attenuates cadmium toxicity in pea seedlings. Plant Physiology and Biochemistry. 47:224-231.

24- Popova, L., T. Pancheva, and A. Uzunova. 1997. Salicylic acid: properties, biosynthesis and physiological role”. Annual Review of Plant Physiology, 85-93.

25- Raskin, I. 1992. Role of salicylic acid in plants. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology. 43:439–63.

26- Shi, G. R., Q. S. Cai, Q. Q. Liu, and L. Wu. 2009. Salicylic acid-mediated alleviation of cadmium toxicity in hemp plants in relation to cadmium uptake, photosynthesis, and antioxidant enzymes. Acta Physiologia Plantarum. 31: 969-977.

27- Shi, Q., Z. Bao, Z. Zhu, Q. Ying, and Q. Qian. 2006. Effects of different treatments of salicylic acid on heat tolerance, chlorophyll fluorescence and antioxidant enzyme activity in seedlings of Cucumis sativa. Plant Growth Regulation. 48: 127-135.

28- Singh, B., and K. Usha. 2003. Salicylic acid induced physiological and biochemical changes in wheat seedlings under water stress. Plant Growth Regulation. 39: 137-141.

29- Weatherely, P. E. 1950. Studies in water relation on cotton plants, the field measurement of water deficit in leaves. New Phytologist. 49: 81- 87.