اثر غلظت و زمان کاربرد اسید هیومیک بر صفات مورفوفیزیولوژیک اسفناج ( .Spinacia oleracea L)

علوم باغبانی

مقاله 10، دوره 34، شماره 4 - شماره پیاپی 48، اسفند 1399، صفحه 663-678   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v34i4.86144

نویسندگان

محبوبه ناصری^{* 1}؛ حسین آرویی²؛ مریم محمدی³

¹استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه تربت‌حیدریه

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانش‌آموخته کارشناسی رشته گیاهان دارویی و معطر، گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه تربت‌حیدریه

چکیده

اسید هیومیک به عنوان یک اسید آلی، بدون اثرات مخرب زیست­محیطی می­توانـد در جهـت تغذیه صحیح سبزی­ها و بهبود کمی و کیفی آن استفاده شود.در همین راستا آزمایش حاضر به منظور بررسی کاربرد غلظت­های مختلف اسید هیومیک در زمان­های مختلف و اثرات آن بر شاخص‌های کمی و کیفی اسفناج به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصـادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تربت­حیدریه انجام شد. تیمارها شامل سه غلظت صفر، 3 و 6 میلی­لیتر در لیتر اسید هیومیک و دو زمان کاربرد یک هفته و دو هفته کاربرد آن بود. با کاربرد 3 میلی­لیتر در لیتر اسید هیومیک صفات مورفولوژیک گیاه اسفناج شامل تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ و ارتفاع بوته به ترتیب 21، 59، 134 و 75 درصد افزایش نسبت به شاهد (غلظت صفر) نشان دادند. همچنین در این غلظت صفات فیزیولوژیک شامل شاخص کلروفیل، کلروفیل a، کلروفیل b، سطح برگ، تاج­پوشش، کاروتنوئید و زیست­توده به ترتیب 48، 59، 56، 45، 108، 31 و 275 درصد افزایش نسبت به شاهد (غلظت صفر) داشتند. بر اساس نتایج بین غلظت 3 و 6 میلی­لیتر اسید هیومیک تفاوت معنی­داری وجود نداشت. در بیشتر صفات زمان کاربرد دو هفته نسبت به یک هفته از مقادیر بالاتری برخوردار بود بطوریکه مقدار زیست­توده اسفناج در زمان کاربرد دو هفته 156 و در زمان کاربرد یک هفته 74 میلی­گرم بود. بر اساس نتایج آزمایش حاضر کاربرد اسید هیومیک در غلظت 3 میلی‌لیتر در لیتر می­تواند باعث بهبود صفات مورفوفیزیولوژیک و تولید گیاه اسفناج شود.

کلیدواژه‌ها

کلروفیل؛ کاروتنوئید؛ مواد آلی؛ هوموس

مراجع

1. 1- Aiken G.R., McKnight D.M., Wershaw R.L., and Mac Carthy P. 1985. Humic Substances in Soil, Sediment, and Water. New York. USA: Wiley InterScience.

   2- Aisha H.A., Shafeek M.R., Asmaa MR., and M. El-Desuki. 2014. Effect of Various Levels of Organic Fertilizer and Humic Acid on the Growth and Roots Quality of Turnip Plants (Brassica rapa). Current Science International 3(1): 7-14.

   3- Arnon A.N. 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal 23: 112-121.

   4- Askari M., Habibi D., and Naderi G. 2012. Effect of vermicompost, plant growth, promoting rhizobacteria and humic acid on growth factor of Mentha piperata L. in central Province. Journal of Agriculture and Plant Breeding 4: 41-54.

   5- Atiyeh R.M., Lee S., and Edwards C.A. 2002. The influence of humic acids derived from earthworm-processed organic wastes on plant growth. Bioresource Technology 84: 7-14.

   6- Ayas H., and Gulser F. 2005. The effect of sulfur and humic acid on yield components and macronutrient contents of spinach. Journal of Biological Sciences 5(6): 801-804.

   7- Chamani E., Bonyadi M., and Ghanbari A. 2016. Effects of Salicylic acid and Humic acid on Vegetative Indices of Periwinkle (Catharanthus roseus L.). Journal of Horticultural Science29(4): 631-641.

   8- Chen Y., and Aviad T. 1990. Effects of humic substances on plant growth. PP. 161-186. Humic Substances in Soil and Crop Science: Selected Readings, SSSA and ASA, Madison, WI, USA.

   9- Dalvand M., Solgi M., and Khaleghi A. 2018. Effects of foliar application of humic acid and drought stress on growth and physiological characteristics of marigold (Taget erecta). Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture 9(2): 67-80

   10- Fatemi H., Ameri A., Aminifard M.H., and Arvii H. 2011. The Impact of Humic Acid on Essence and Growth Characteristics in Basil, First National Conference on New Issues in Agriculture, Saveh, Islamic Azad University, Saveh Branch.

   11- Fallah M., Peyvast G., Olfati J., and Sammak B. 2014. Effects of chemical fertilization and organic fertilizer on spinach (Spinacia oleracea L.) yield and nitrate accumulation. Journal of Plant Production Research 21(1): 49-68.

   12- Heidari M., and Khahlil S. 2014. Effect of humic acid and phosphorus fertilizer on seed and flower yield, photosynthetic pigments and mineral elements concentration in sour tea (Hisbiscus sabdariffa L.). Iranian Journal of Field Crop Science 45(2): 191-199.

   13- Kafi M., Daneshvar Hakimi Meybodi N., Nikbakht A., Rejali F., and Deneshkhah M. 2013. Effect of humic acid and mycorrhiza fungi on some characteristics of “Speedy green” perennial ryegrass (Lolium perenne L.). Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture 4(1): 49-59.

   14- Kauser A., and Azam F. 1985. Effect of humic acid on wheat seeding growth. Journal Environmental and Experimental Botany 25: 245-252.

   15- Maccarthy P. 2001. The principles of humic substances. Soil Science 166: 738–751.

   16- Mackowiak C.L., Grossl P.R., and Bugbee B.G. 2001. Beneficial effects of humic acid on micronutrient availability to wheat. Soil Science 65: 1744-1750.

   17- Mobasser H.R., Pourmand H., Akbari Nodehi D., and Ghasemi M. 2016. Bio-refining effect of silicon on cadmium and lead in plant tissues of Spinach (Spinacia oleracea L.). Journal of Soil Management and Sustainable Production 5(4): 175-184.

   18- Nardi S., Pizzeghello D., Muscolo A., and Vianello A. 2002. Physiological effects of humic substances on higher plants. Soil Biology and Biochemistry. 34: 1527-1536.

   19- Nasiri D.A., Makarian H., Varnaseri G.V., and Salarian N. 2018. Investigation of effect of humic acid and vermicompost application on yield and yield components of cumin (Cuminum cyminum L.). Applied Research in Field Crops 31(1): 93-113.

   20- Norman Q., Stephen L., Clive A., and Rola A. 2003. Effects of humic acids derived from cattle, food and paper-waste vermicomposts on growth of greenhouse plants. International Journal of Current Research in Biosciences and Plant Biology 47: 741-744.

   21- Rostami G., Moghaddam M., Saeedi Pooya E., and Ajdanian L. 2019. The effect of humic acid foliar application on some morphophysiological and biochemical characteristics of spearmint (Mentha spicata L.) in drought stress conditions. Journal of Environmental Stresses in Crop Sciences 12(1): 95-110.

   22- Sadeghi Pour M. 2010. Nitrogen Use Efficiency of Spinach. Journal of Water and Soil 24(2): 244-253.

   23- Sánchez-Sánchez A., Sánchez-Andreu J., Juárez M., Jordá J., and Bermúdez D. 2002. Humic substances and amino acids improve effectiveness of chelate FeEDDHA in lemon trees. Journal of Plant Nutrition25: 2433-2442.

   24- Shahsavan Markadeh M., and Chamani E. 2014. Effects of various concentrations and time of humic acid application on quantitative and qualitative characteristics of cut stock flower (Matthiola incana ‘Hanza’). Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture 5(3): 157-171.

   25- Sharif M., Khattak R.A., and Sarir M.S. 2002. Effect of different levels of lignitic coal drived humic acid on growth of maize plants. Communication in Soil Science and Plant Analysis 33: 3567-3580. (In Persian)

26- Souri M.K.F. 2018. Physiological characteristics of tomato seedlings under application of chemical and organic-based fertilizers. Journal of Soil and Plant Interactions 8(4): 67-77.

27- Talebi P., Jabbarzadeh Z., and Rasouli Sadaghiani M. 2017. Effect of application mode and different concentrations of humic acid on yield and content of nutrients uptake of Rosa chinensis var. Minima ‘Baby masquerade‘.Journal of Crops Improvement 18(4): 789-804.

28- Türkmen Ö., Dursun A., Turan M., and Erdinç Ç. 2004. Calcium and humic acid affect seed germination, growth, and nutrient content of tomato (Lycopersicon esculentum L.) seedlings under saline soil conditions. Acta Agriculturae Scandinavica 7: 168-174.