تأثیر اسید اسکوربیک بر رشد رویشی نهال‌های زیتون رقم ̕باغملک̔ در شرایط کم آبی

علوم باغبانی

مقاله 7، دوره 34، شماره 4 - شماره پیاپی 48، اسفند 1399، صفحه 621-632   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v34i4.83327

نویسندگان

نوراله معلمی^{* 1}؛ اسماعیل خالقی²؛ زینب جعفری زاده³

¹استاد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

²گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

³دانش آموخته کارشناسی ارشد میوه‌کاری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

تنش کم آبی به خصوص برای درختان جوان محدودیت­هایی را ایجاد می­کند که می­تواند بر روند رشد رویشی گیاه تأثیرگذار باشد. اسید اسکوربیک یکی از ترکیباتی است که تا حدودی مقاومت گیاهان به تنش را بالا می­برد. لذا پژوهشی با هدف بررسی تأثیر غلظت­های مختلف اسید اسکوربیک (صفر، 250، 500 و 750 میلی‌گرم در لیتر) بر نهال­های زیتون رقم ̕باغملک̔ در شرایط کم آبی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گردید. در این آزمایش تیمارهای آبیاری شامل (100، 66 و 33 درصد آب قابل استفاده) بود. نتایج اثر برهمکنش آبیاری و اسید اسکوربیک نشان داد که در غلظت 250 میلی‌گرم در لیتر اسید اسکوربیک و تیمار 33 درصد آب قابل استفاده نسبت به شاهد وزن تر ریشه از 11/36 به 79/57 گرم، وزن خشک ریشه از 16/18 به 29/27 گرم، طول ساقه از 33/62 به 68 سانتی‌متر و سطح برگ از 5958 به 7123 سانتی‌متر مربع افزایش یافت. همچنین در غلظت 250 میلی‌گرم در لیتر اسید اسکوربیک و 66 درصد آب قابل استفاده در مقایسه با شاهد وزن تر ریشه از 66/37 به 49/51 گرم، وزن خشک ریشه از 74/21 به 65/22 گرم، وزن تر ساقه از 47/27 به 04/37 گرم، وزن خشک ساقه از 61/23 به 78/25 گرم، طول ساقه از 61 به 67 سانتی­متر و سطح برگ از 6722 به 7549 سانتی­متر مربع افزایش یافت. اثر متقابل اسید اسکوربیک و تیمار کم آبی نشان داد که غلظت 250 میلی­گرم در لیتر اسید اسکوربیک باعث افزایش محتوی نسبی آب در هر سه تیمار آبی به ترتیب 59، 50 و 54 درصد نسبت به تیمار شاهد (حدود 40 درصد) گردید. همچنین پتانسیل آب ساقه در تیمار آبی 33 درصد تا حدود 3/4- مگاپاسکال کاهش یافت درحالی­که استفاده از غلظت 250 میلی­گرم در لیتر اسید اسکوربیک باعث گردید تا پتانسیل آب ساقه تا حدود 9/3- افزایش یابد. به طور کلی نتایج نشان داد که تیمار اسید اسکوربیک در نهال­های زیتون باعث کاهش اثر منفی تنش کم آبی می­گردد.

کلیدواژه‌ها

پتانسیل آب ساقه؛ خصوصیات رویشی؛ محتوی نسبی آب

مراجع

1-       Ahmadi A., and Biker A.D. 2000. Stomatal and non stomatal limitation of photosynthesis under water stress conditions in wheat plant. Iranian Journal of Agriculture Science 31(4): 813-825. (In Persian with English abstract)

2-       Arji I. 2003. Effects of drought stress on physiological characteristics, morphological and biochemical some of olive varieties. PhD thesis. Faculty of Agriculture Tarbiat Modares University, 213 p. (In Persian)

3-       Arzani K., and Argi I. 2000. The effect of water stress and deficit irrigation on young potted olive cv. “Local-Roghani Roodbar”. Acta Horticulture 537(2): 879-875.             

4-       Arzani K., and Argi I. 2002. The response of young potted olive plants cv. `Zard' to water stress and deficit irrigation.  Acta Horticulture 586: 419-422.

5-       Barzegar A., and Moallemi N. 2014. Soil-Water and Plant Relationship. Shahid Chamran university of Ahvaz press. 233 p.

6-       Basaga H.S. 1989. Biochemical aspects of free radicals. Journal of Biochemistry & Cell Biology 68: 989-998.

7-       Beck E.H., Fettig S., Knake C., Hartig K., and Bhattarai T. 2007. Specific and nonspecific responses of plants to cold and drought stress. Journal of Biosciences 32: 501-510.

8-       Cameron R.W.F, Harrison-Murray R.S., and Seott M.A. 1999. The use of controlled water stress to manipulate growth of container- grown Rhododendron cv. Happy. The Journal of Horticultural Science and Biotechnology 47: 161-169.

9-       Chartzoulakis K., Bosabalidis A.M., Patakas A., and Vemmos S. 2000. Effect of water stress on water relation gas exchange and leaf structure of olive tree. Acta Horticulture 537: 241-247

10-   Chen W.P., Li P.H., and Chen T.H.H. 2000. Glycin Betaine increases chilling tolerance controlled water stress to manipulate growth of container-grown Rhododendron cv. Happy. The Journal of Horticultural Science and Biotechnology 47: 161-169.

11-   Conklin P.L., and Barth C. 2004. Ascorbic acid, a familiar small molecule interwined in the response of plants to ozon, pathogens, and the onset of senescence. Plant and Cell and Environment 27: 959-971.

12-   EL- Banna E.N., Ashour S.A., and Abd Al Salam H.Z. 2006. Effect of foliar application with organic compounds on growth yield and tubers quality of potato (Solanum tubersoum L.). Journal of Agricultural Science, Monsoura University 31(2): 1165-1173.

13-   El Sayed M.A., El-Gammal O.H.M., Salama A.S.M. 2014. Effect of ascorbic acid, proline and jasmonic acid foliar spraying on fruit set and yield of Manzanillo olive trees under salt stress. Scientia Horticulture 176: 32–37.

14-   Fateh M., Barzegar T., and Razavi F. 2019. The effect of foliar application of ascorbic acid and calcium lactate of growth, yield and fruit quality of sweet pepper. Journal of Horticultural Science 33(1): 79-87. (In Persian with English abstract)

15-   Hossain A.B.S., Sears R.G., Cox T.S., and Paulses G.M. 1990. Desiccation tolerance and its relationship to assimilate partitioning in winter wheat. Crop Science 30(3): 622-627.

16-   Hubick K.T., Drakeford D.R., and Reid D.M. 1986. The effect of drought on levels of ABA, cytokinine, giberline and ethylene in aeroponically grown sunflower plants. Journal of Plant Growth Regulation 4: 139-151.

17-   Jiang M., and Zhang J. 2001. Effect of abscisic acid on active oxygen species, antioxidative defence system and oxidative damage in leaves of maize seedlings. Plant Cell Physiology 42 (11): 1265-1273.

18-   Khaleghi E. 2012. Response of yang olive plants cv. Dezful to kaolin and water stress and mature olive trees cv. Zard to kaolin nuder specific environmental conditions of Fesa city. PhD thesis. Faculty of Agriculture Tarbiat Modares University, Iran. (In Persian)

19-   Khaleghi E., Arzani K., Moallemi N., and Barzegar M. 2014. Studying the effect of kaolin on fluorescence and chlorophyll content in leaves of olive plants (Olea europaea L. cv. Dezful) under water deficit stress. Plant Production 37(2): 127-139. (In Persian with English abstract)

20-   Lawlor D.W. 2002. Limitation to photosynthesis in Water stressed leaves Stomata metabolism and the role of ATP. Annals of Botany 89(7): 871-885.

21-   Lawlor D.W., and Cornic G. 2002. Photosynthetic carbon assimilation and associated metabolism in relation to water deficits in higher plants. Plant, Cell and Environment 25(2): 275-294.

22-   Levitt J. 1980. Responses of plants to environment stresses. Water, Radiation, salt and other stresses. Academic Press. New York. 2. 607 PP.

23-   Lobato A.K.S., Oliveira Neto C.F., Santos Filho B.G., Costa R.C.L., Cruz F.J.R., Neves H.K.B., and Lopes M.J.S. 2008. Physiological and biochemical behavior in soybean (Glycine max) plants under water deficit. Australian Journal Crop Science 2(1): 25-32.

24-   Magliulo V., d'Andria R., Morelli G., and Fragnito F. 1999. Growth traits of five young olive cultivars, grown under different irrigation regimes. Acta Horticulture 474: 395-398.

25-   Maksoud M.A., Saleh M.A., El-Shamma M.S., and Fouad A.A. 2009. The beneficial effect of biofertilizers and antioxidants on olive trees under calcareous soil conditions. World Journal of Agricultural Sciences 5(3): 350–352.

26-   Michelakis N. 1995. Effect of water availability on the growth and yield of olive trees. Olivia 56: 29-39.

27-   Moriana A. Orgaz F. Pastor M. and Fereres E. 2003. Yield responses of a mature olive orchard to water deficits. Journal of the American Society for Horticultural Science 128: 425-431.

28-   Mossavi S.M., Falahatkar S., and Farajzadeh M. 2018. Concentration in Changes of Co₂ and Ch₄ Greenhouse Gases Relation to Environmental Variable in Iran. Iranian Journal of Applied Ecology 6(4): 65-79. (In Persian with English abstract)

29-   Pignocchi C., and Foyer C.H. 2003. Apoplastic ascorbate metabolism and its role in the regulation of cell signaling. Current Opinion in Plant Biology 6: 379-387.

30-   Porghasemi D., Rezaeinejad A., and Chehrazi M. 2015. Effect of salinity stress on some quantitative and qualitative characteristics of Alternanthera repens genotypes:"Entine leaf "and "Undulate leaf. Plant Production 38(2): 65-76. (In Persian with English abstract)

31-   Ritchie S.W., and Hanson A.D.1990. Leaf water content and gas exchanges of wheat genotypes differing in drought resistance. Crop Science 30: 105-111.

32-   Shalata A., and Neumann P.M. 2001. Exogenous ascorbic acid (Vitamin C) increase resistance to salt stress and reduces lipid peroxidation. Journal of Experimental Botany 52: 2207-2228.

33-   Shigeoka S., Ishikawa T., Tami M., and Miyagawa Y. 2002. Regulation and function of ascorbate peroxidase isoenzymes. Journal of Experimental Botany 53(372): 1305-1319.

34-   Smirnoff N. 1998. Plant resistance to environmental stress. Current Opinion in Biotechnology 9: 214-219.

35-   Wassel A.H., EL-Hameed M.A., Gobara A., and Attia M. 2007. Effect of micronutrients, gibberellic acid and ascorbic acid on growth, yield and quality of white Banaty seedless grapevines. African Crop Science Conference Proceeding 8: 547-553.

36-   Yin C., Peng Y., Zang R., Zhu Y., and Li C. 2005. Adaptive responses of populous kangdigensis to drought stress. Physiologia Plantarum 123(4): 445-451.

37-   Zhu J.K. 2000. Genetic analysis of plant salt tolerance using Arabidopsis. Plant Physiology 124: 941-948.