ارزیابی میزان کلروفیل، فعالیت ضداکسایشی و اثر ضدمیکروبی عصاره برگ قاصدک

مجله پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقاله 6، دوره 17، شماره 3 - شماره پیاپی 69، مرداد و شهریور 1400، صفحه 63-72   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی لاتین

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.v17i1.82421

نویسندگان

سحر روشنک¹؛ بهروز علیزاده بهبهانی²؛ فخری شهیدی^{* 1}؛ فریده طباطبایی یزدی¹؛ علیرضا وسیعی¹؛ ندا نوروزی¹

¹گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

²گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

چکیده

در این پژوهش محتوای کلروفیل، محتوای فلاونوئیدی کل، محتوای فنل کل و فعالیت ضداکسایشی عصاره آبی قاصدک موردبررسی قرار گرفت. همچنین، تأثیر عصاره آبی خبررسانک به‌دست آمده به‌روش خیساندن، بر برخی میکروارگانیسم‌های عامل فساد و مسمومیت ناشی از مواد غذایی آزمایش شد. فعالیت ضدمیکروبی عصاره برگ قاصدک با استفاده از روش‌های انتشار دیسک و چاهک، حداقل غلظت بازدارندگی و حداقل غلظت کشندگی موردبررسی قرار گرفت. مقادیر به‌دست آمده برای TFC ،TPC، کلروفیل a و b به‌ترتیب 82/22 (میکروگرم بر میلی‌لیتر)، 89/116 (میلی‌گرم بر میلی‌لیتر)، 81/0 (میلی‌گرم بر لیتر) و 063/0 (میلی‌گرم در لیتر) بود. فعالیت به‌دام‌اندازی رادیکال‌های آزاد، برحسب IC₅₀ برابر با 81/68 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود. نتایج نشان داد که MIC عصاره برگ قاصدک برAspergillus niger ،Salmonella typhimurium ، Bacillus subtilis وStaphylococcus epidermidis به‌ترتیب 512، 256، 256 و 64 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بود.  MBCعصاره برگ قاصدک بر Aspergillus niger ،Salmonella typhimurium ، Bacillus subtilis و Staphylococcus epidermidis به‌ترتیب بیش از 512، 256، 256 و 128 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر به‌دست آمد. نتایج نشان داد که قطر هاله بازدارندگی در روش چاهک آگار بیشتر از روش دیسک دیفیوژن بوده و سویه‌ها در غلظت بالاتر قطر هاله بازدارندگی بیشتری نشان دادند. به‌طورکلی می‌توان اظهار داشت که عصاره آبی گیاه قاصدک روی باکتری‌های گرم مثبت فعالیت ضدمیکروبی بیشتری نسبت به باکتری‌های گرم منفی داشت، درحالی‌که اثر بازدارندگی چشمگیری بر کپک‌ها نداشت. براساس یافته‌های این پژوهش، عصاره آبی قاصدک می‌تواند به‌عنوان یک ماده طبیعی برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌های عامل فساد مواد غذایی و به‌ویژه عامل مسمومیت غذایی و با هدف کاهش خطر ابتلا به بیماری‌­های گوارشی، مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

قاصدک؛ فعالیت ضدمیکروبی؛ فعالیت ضداکسایشی؛ میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا

مراجع

Agarwal, J. and D. Verma (2011). "Antioxidative activity and flavonoid composition from Lepidium Sativum." Nat. Sci 9: 21-25.

Al-Marzoqi, A., K. R. Al-Khafaji and R. Kadhim (2015). "Influence of the crude Phenolic, Alkaloid and Terpenoid compounds extracts of Cardaria draba (Lepidium draba L.) on Human Pathogenic Bacteria." World J Pharm Res 4(6): 456-460.

Amin Mir M, S. S., Manmohan Singh Jassal (2016). "Antimicrobial Activity of Various Extracts of Taraxacum officinale." Journal of Microbial and Biochemical Technology 8(3).

Ardestani, A. and R. Yazdanparast (2007). "Antioxidant and free radical scavenging potential of Achillea santolina extracts." Food chemistry 104(1): 21-29.

Awoyinka OA, B. I., Ogunnowo AA (2007). "Phytochemical screening and in vitro bioactivity of Cnidoscolus aconitifolius (Euphorbiaceae)." Journal of Medical Plants Research 1(3): 63-65.

Baba, S. A. and S. A. Malik (2015). "Determination of total phenolic and flavonoid content, antimicrobial and antioxidant activity of a root extract of Arisaema jacquemontii Blume." Journal of Taibah University for Science 9(4): 449-454.

Brantner, A. and E. Grein (1994). "Antibacterial activity of plant extracts used externally in traditional medicine." Journal of Ethnopharmacology 44(1): 35-40.

Capannesi, C., I. Palchetti, M. Mascini and A. Parenti (2000). "Electrochemical sensor and biosensor for polyphenols detection in olive oils." Food Chemistry 71(4): 553-562.

Chang, C.-C., M.-H. Yang, H.-M. Wen and J.-C. Chern (2002). "Estimation of total flavonoid content in propolis by two complementary colorimetric methods." Journal of food and drug analysis 10(3).

Cragg, D. J. N. a. G. M. (2007). "Natural Products as Sources of New Drugs over the Last 25 Years." Journal of Natural Products 70(30): 461–477.

Dias, M. I., L. Barros, R. C. Alves, M. B. P. P. Oliveira, C. Santos-Buelga and I. C. F. R. Ferreira (2014). "Nutritional composition, antioxidant activity and phenolic compounds of wild Taraxacum sect. Ruderalia." Food Research International 56: 266-271.

Escudero, N. L., M. L. De Arellano, S. Fernández, G. Albarracín and S. Mucciarelli (2003). "Taraxacum officinale as a food source." Plant Foods for Human Nutrition 58(3): 1-10.

Espinel-Ingroff A, F. A., Peter J, Rinaldi M, Walsh T (2002). "Testing Conditions for Determination of Minimum Fungicidal Concentrations of New and Established Antifungal Agents for Aspergillus spp.: NCCLS Collaborative Study." Journal of Clinical Microbiology 40(9): 3204-3208.

Han, H., W. He, W. Wang and B. Gao (2011). "Inhibitory effect of aqueous Dandelion extract on HIV-1 replication and reverse transcriptase activity." BMC complementary and alternative medicine 11(1): 112.

Klančnik, A., S. Piskernik, B. Jeršek and S. S. Možina (2010). "Evaluation of diffusion and dilution methods to determine the antibacterial activity of plant extracts." Journal of Microbiological Methods 81(2): 121-126.

Kuete, V. (2010). "Potential of Cameroonian plants and derived products against microbial infections: a review." Planta Medica 76(14): 1479-1491.

Kuete, V. and T. Efferth (2010). Frontiers Pharm. 1: 123.

Lanfer-Marquez, U. M., Barros, R.M.C., Sinnecker, P (2005). "Antioxidant activity of chlorophylls and their derivatives."Food Research International 38: 885-891.

Mohsenipour, Z. H., M (2015). "Antibacterial activity of Espand (Peganum harmala) alcoholic extracts against six pathogenic bacteria in planktonic and biofilm forms." Biological Journal of Microorganism 4(16): 109-120.

Qian, L., Y. Zhou, Z. Teng, C.-L. Du and C. Tian (2014). "Preparation and antibacterial activity of oligosaccharides derived from Dandelion." International Journal of Biological Macromolecules 64: 392-394.

Roshanak, S., Rahimmalek, M., and Goli S.A.H (2015). "Evaluation of seven different drying treatments in respect to total flavonoid, phenolic, vitamin C content, chlorophyll, antioxidant activity and color of green tea (Camellia sinensis or C. assamica) leaves." Journal of Food Science and Technology 53(1): 721–729.

Sangeetha, S. and D. Ezhilarasan (2016). "In vitro antimicrobial activity of Dandelion against orodental pathogens." IJPPR 8(10): 1598-1600.

Schütz, K., R. Carle and A. Schieber (2006). "Taraxacum—A review on its phytochemical and pharmacological profile." Journal of Ethnopharmacology 107(3): 313-323.

Shahidi, F., Tabatabaei Yazdi, F., Roshanak, S., Alizadeh Behbahani, B., Vasiee, A., Norouzi, N. Evaluation of antimicrobial activity of Taraxacum pseudocalocephalum leaves extract on a number of pathogenic microorganisms and comparison with common therapeutic antibiotics in vitro. Iranian Journal of Infectious Diseases 83: 37-46.

Sigstedt, S. C., C. J. Hooten, M. C. Callewaert, A. R. Jenkins, A. E. Romero, M. J. Pullin, A. Kornienko, T. K. Lowrey, S. V. Slambrouck and W. F. Steelant (2008). "Evaluation of aqueous extracts of Taraxacum officinale on growth and invasion of breast and prostate cancer cells." International journal of oncology 32(5): 1085-1090.

Sohail, M., Z. Iqbal, M. Afzal, A. Afzal, I. Ur Rahman and S. Shad (2014). "In vitro antibacterial study of Taraxacum officinale leaves extracts against different bacterial pathogenic strains." Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 3(2): 15-17.

Tchinda, C. F., I. K. Voukeng, V. P. Beng and V. Kuete (2017). "Antibacterial activities of the methanol extracts of Albizia adianthifolia, Alchornea laxiflora, Laportea ovalifolia and three other Cameroonian plants against multi-drug resistant Gram-negative bacteria." Saudi Journal of Biological Sciences 24(4): 950-955.

Wang, H.-B. (2014). "Cellulase-assisted extraction and antibacterial activity of polysaccharides from the Dandelion Taraxacum officinale." Carbohydrate Polymers 103: 140-142.

Wendakoon, C., P. Calderon and D. Gagnon (2012). "Evaluation of selected medicinal plants extracted in different ethanol concentrations for antibacterial activity against human pathogens." Journal of Medicinally Active Plants 1(2): 60-68.

Xue, Y., S. Zhang, M. Du and M.-J. Zhu (2017). "Dandelion extract suppresses reactive oxidative species and inflammasome in intestinal epithelial cells." Journal of Functional Foods 29: 10-18.

You, Y., S. Yoo, H.-G. Yoon, J. Park, Y.-H. Lee, S. Kim, K.-T. Oh, J. Lee, H.-Y. Cho and W. Jun (2010). "In vitro and in vivo hepatoprotective effects of the aqueous extract from Taraxacum officinale (Dandelion) root against alcohol-induced oxidative stress." Food and Chemical Toxicology 48(6): 1632-1637.