اثر ساختار مالکیت و حاکمیت شرکتی بر عملکرد بانک‌ها: با رویکرد معادلات ساختاری

اقتصاد پولی مالی

مقاله 9، دوره 27، شماره 19، خرداد 1399، صفحه 223-248   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/mfe.2021.39356

نویسندگان

عبدالرضا اسعدی^{* 1}؛ محمدعلی ابری^{* 2}

¹دانشیار مدیریت مالی، دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان رضوی

²کارشناس ارشد مدیریت مالی، دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان رضوی

چکیده

امروزه عملکرد بانک‌ها در تجهیز و تخصیص بهینه منابع می‌تواند موجب رونق تولید، ایجاد اشتغال و افزایش رشد اقتصادی شود. نظام بانکی کارآمد با سیاست‌های پولی صحیح با کنترل نقدینگی و تورم و هدایت منابع به سوی فعالیت‌های مولد اقتصادی نقش مهمی را در توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. اما عملکرد بانک‌ها خود متاثر از عوامل مختلف سیاسی، اقتصادی، مدیریتی و اجتماعی است که  بررسی این عواملی از جمله موضوعات مورد توجه محققین بوده است.
در این پژوهش اثر ابعاد ساختار مالکیت و حاکمیت شرکتی بر عملکرد بانک­ها مطالعه شده و به این منظور از داده‌های مربوط به 18 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال‌های 1390 تا 1396 استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری انجام شده است.
نتایج نشان داد که ابعاد ساختار مالکیت اثر معناداری بر حاکمیت شرکتی بانک­ها نداشته‌ است، اما بر عملکرد مالی بانک‌ها می‌تواند اثر معکوس معناداری داشته باشد. به این معنی که با افزایش تمرکز مالکیت و نسبت مالکیت نهادی و دولتی، عملکرد مالی بانک‌ها به شکل معناداری کاهش می‌یابد و بالعکس. همچنین یافته‌ها نشان داد که ابعاد نظام حاکمیت شرکتی از اثر مستقیم معناداری بر عملکرد مالی بانک‌ها برخوردار است و نشان می‌دهد بهبود مکانیسم حاکمیت شرکتی می‌تواند به طور معناداری موجب بهبود عملکرد مالی بانک‌ها شود. در نهایت نتایج نشان داد که نظام حاکمیت شرکتی می‌تواند از شدت اثر منفی ابعاد ساختار مالکیت بر عملکرد مالی بانک­ها بکاهد. نتایج حاکی از آن است که سهامداری موسسات و شرکت‌های وابسته به دولت و نهادهای مالی بویژه با در اختیار داشتن اکثریت سهام، موجب می‌شود این سهامداران به جای منافع کل سهامداران و ارزش شرکت (بانک)، اهداف و منافع خاص خود را پیگیری کنندکه ضعف در عملکرد مالی را به دنبال خواهد داشت.
 

کلیدواژه‌ها

ساختار مالکیت؛ حاکمیت شرکتی؛ عملکرد بانک‌ها؛ مدل معادلات ساختاری

مراجع

Akimova, I. & Schwodiauer, G. (2004), Ownership structure, corporate governance and enterprise performance: empirical results for Ukraine, International Advances in Economic Research Journal, Volume 10(1), 28-42.

[2] Asadi, A. (2016), Corporate Governance and Holding Companies and Subsidiaries Performance in Tehran Stock Exchange, Journal of Financial Management strategy, Volume 4 (15), 129-151. (In Persian)

[3] Chen, C. Lu, H. & Sougiannis, T. (2012), The agency problem, corporate governance, and the asymmetrical behavior of selling, general, and administrative costs, Contemporary Accounting Research, volume 29(1), 252 – 282.

[4] Coenen, M. (2015), Ownership structure and firm performance: An analysis of publicly listed firms in Netherlands, University of Twente, The Faculty of Behavioral, Management and Social Sciences.

[5] Davari, R, & Rezazadeh, A (2014), Structural equation modeling with PLS software, Jahad daneshgahi pub. Tehran. (In Persian)

[6] Fornell, C. & Larcker, D. (1981), Evaluating structural equation models with unobservable and measuring error, Journal of High Technology Management Research, volume 8, pp 39-50.

[7] Glassman, C.A. & Rhoades, S.A. (1980). Owner vs manager control effects on bank performance, The Review of Economics and Statistics, 62, 263-270.

[8] Jensen, M. C. and Meckling, W. H. (1976), Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure, Journal of Financial Economics, Volume 3(4), 305-360.

[9] Khoshtinat, M., Omidinejad, M. & Bahramloo Fard, A. (2017), Impact of ownership structure on bank performance, Journal of New Research in Accounting and Auditing, Volume 1(3), 9-38. (In Persian)

[10] Mirchandani, A. & Gupta, N. (2018), Impact of ownership structure and corporate governance on the performance: A case of selected banks in UAE, International Journal of Economics and Financial Issues, 8(3), 197-206.

[11] Nakhaee, H. & Zahraei, S.M. (2017), Investigating the relationship between ownership structure and financial performance of financial intermediaries accepted in Tehran Stock Exchange, Applied Studies in Management and Development Sciences, Volume 2(4), 119-134. (In Persian)

[12] Ozili, P. K. & Uadiale, O. (2017), Ownership concentration and bank profitability, Future Business Journal,  Volume 3, 159–171.

[13] Rahimian, N., Mohammadi, H. & Salehi Rad, M. (2013), The role of corporate governance mechanisms in banks' performance, Accounting Review, Volume 1(1), 97-119. (In Persian)

[14] Rezaei, Sh. & Mohammadzadeh, A. (2018), Effect of corporate governance on financial performance and crisis of listed companies in Tehran Stock Exchange, Journal of Development Evolution Management, Volume 32, 81-88. (In Persian)

[15] Saeedi, A. & Shiri Ghahi, A. (2012), Ownership structure and performance of companies: Evidence from Tehran Stock Exchange, Journal of Securities Exchange, Volume 18(5), 153-172. (In Persian)

[16] Shahyakitash, M., Kazemi, M. & Amini, M. (2012), Relationship between Ownership Structure and Performance of Listed Companies in Tehran Stock Exchange, Economic Journal, Volume 9 & 10, 5-24. (In Persian)

[17] Spong, K.R. & Sullivan, R.J. (2007), Corporate Governance and Bank Performance. Glos, UK: Eduard Elgar Publishing Limited.

[18] Toobrehrizi, A. (2014), Investigation of the effect of corporate governance on financial performance and risk-taking behavior of listed companies in Tehran Stock Exchange, MSc thesis, Mazandaran University, Faculty of Economic and Administrative Science. (In Persian).

[19] Vakilifard, H. & Bavandpoor, L. (2010), The effect of corporate governance on performance of listed companies in Tehran Stock Exchange, Journal of Financial Knowledge of Securities Analysis, Volume 8, 119-140. (In Persian)

[20] Wanjiru N.R., Wachira, A. & Mwenda, L. (2013), Ownership structure and firm performance of listed companies in the Kenya’s Nairobi Securities Exchange, African Journal of Education, Science and Technology, Volume. 1(3), 168-174.

[21] Zouari, S. B. & Taktak N. B. (2014), Ownership structure and financial performance in Islamic banks: does bank ownership matter?, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, Volume 7(2), 146-160.