مطالعه تطبیقی کنش گفتاری «تملق» در زبان‌های فارسی و انگلیسی

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 54، شماره 3، پاییز 1400، صفحه 59-95  

نوع مقاله: مقالات علمی‌پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v54i3.88983

نویسندگان

محمد احمدی صفا ؛ رحیمه کاربخش راوری

گروه زبان انگلیسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

کنش­­­­‌های گفتاری یکی از مباحث مهم تحلیل گفتمان در حوزه زبان­‌شناسی به­‌شمار می­رود و در سال­‌های اخیر ابعاد مختلف این­گونه کنش­‌ها در زبان‌­های مختلف مورد مطالعه و توجه پژوهش­گران و زبان­شناسان قرار گرفته است. از جمله ابعاد مورد‌ توجه این­گونه کنش­ها ساختار زبانی و کاربردهای آنان در زبان­های مختلف است. پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی کاربردهای کنش گفتاری تملق در دو زبان فارسی و انگلیسی پرداخته است و بدین منظور کاربردهای این کنش گفتاری در مکالمات 120 فیلم (60 فیلم فارسی و 60 فیلم انگلیسی) مورد مطالعه قرار گرفت. پس از استخراج تمامی مکالمات مربوط به این کنش گفتاری در مجموعه مورد بررسی و جمع‌­آوری اطلاعات موردنظر، مدل هایمز (1967) مبنای بررسی تطبیقی قرار گرفت. نتایج به‌­دست ­آمده حاکی از آن است که تملق در هر دو فرهنگ فارسی و انگلیسی برای نفوذ مثبت در مخاطبین مورد استفاده قرار می‌­گیرد و کاربردهای این کنش گفتاری در زبان ­­فارسی به 19 مورد و در زبان­ انگلیسی به 11 مورد می­‌رسد. علاوه بر این، در هر دو زبان مورد مطالعه، کنش گفتاری  تملق در هر دو موقعیت رسمی و غیررسمی یافت می‌­شود اما در زبان ­فارسی استفاده از آن در موقعیت­‌های غیررسمی و خصوصی بسیار بیشتر از کاربرد آن­ها در موقعیت­‌های رسمی است. هم­چنین، بر اساس نتایج به‌­دست آمده، فراوانی و کاربرد تملق در زبان و فرهنگ فارسی به­‌مراتب بیشتر از زبان و فرهنگ انگلیسی است.   

کلیدواژه‌ها

کنش گفتاری تملق؛ الگوی‌ SPEAKING هایمز؛ زبان فارسی؛ زبان انگلیسی

مراجع

اشگرف، ر.، و امیری، ع. (1397). شناسایی و رتبه­بندی عوامل مؤثر بر بروز رفتارهای ریاکارانه در شرکت­های دولتی ایران و ارائۀ راهکارهایی مبتنی بر متون­ اسلامی: موردکاوی شرکت پالایش گاز پارسیان. مدیریت فرهنگ سازمانی، 16، 305-325.

پیش­قدم، ر. (1391). معرّفی زباهنگ، به­عنوان ابزاری تحول­گرا در فرهنگ­کاوی زبان.  مطالعات زبان و ترجمه، 4، 61-47.

پیش­قدم، ر.، و عطاران، آ.  (1395). گفتمان­شناسی «قسمت» در زبان و فرهنگ مردم ایران. مطالعات فرهنگارتباطات، 17(35)، 129-149.

پیش­قدم، ر.، و عطاران، آ. (1392). نگاهی جامعه­شناختی به کنش گفتاری  قسم: مقایسۀ زبآنهای فارسی وانگلیسی. مطالعات زبان و ترجمه، 46، 25-50.                              

پیش­قدم، ر.، و فیروزیان پوراصفهانی، آ. (1396). تأملی جامعه­شناختی پیرامون کاربردهای گفتمانی «نمی­دانم» در زبان­فارسی در پرتو الگوی هایمز. مطالعات فرهنگ - ارتباطات، 39(18)، 7-35                                      .

پیش­قدم، ر.، و وحیدنیا، ف. (1393). کاربردهای «دعا» در فیلم­های فارسی و انگلیسی در پرتو الگوی هایمز. جستارهای زبان، 7، 1-23.

پیش­قدم، ر.، وحیدنیا، ف.، و فیروزیان پوراصفهانی، آ. (1393). نگاهی جامعه­شناختی به کنش گفتاری  نفرین: مقایسۀ زبان‌های فارسی و انگلیسی. مطالعات زبان و ترجمه، 47، 45- 72    .

زندمقدم، ا.، و وفایی­مهر، ر. (1396). بررسی مقابله­ای راهبرد تولید کنش­های گفتاری موافقت­کردن و مخالفت­کردن در فیس­بوک: مقایسۀ فارسی­زبانان و انگلیسی­زبانان. مطالعات رسانه­های نوین، 1، 13-169.

   علی­اکبری، م.، و قیطاسی، م. (1395). بررسی کنش گفتاری تسلیت در گویش کردی ایلامی. مطالعات زبا‌ن‌ها و گویش‌های غرب ایران، ، 12، 35-50.

علیخانی، ع. (1384). توسعۀ سیاسی از دیدگاه امام­علی(ع). تهران، ایران: نشر بین­الملل.

       مدرسی­تهرانی، ی.، و  تاجعلی، م. (1391). کنش گفتاریِ‏ درخواست:‏ مقایسۀ ‏فارسی­زبانان ‏و ‏فارسی­آموزان. پژوهشنامۀ آموزش‏زبان‏فارسی ‏به‏ غیر‏فارسی­زبانان، 3، 83-107.

هادوی­نژاد، م.، و بهارلویی، ا. (1392). رفتارهای منافقانه در ارتباطات بین فردی سازمان. چشم­انداز مدیریت دولتی، 13، 15-40.

هاشمی، م.، حسینی فاطمی، آ.، و  دوائی، ص. (1390). مقایسه مرزبندی­های فرهنگی- اجتماعی «تعریف و تمجید» در زبان­انگلیسی و فارسی. مطالعات زبان و ترجمه، 1، 25-39.

 

Ary, D. (2014). Introduction to research in education. Toronto, Canada: Nuraeni.

Bauman, R. (2000). Genre. Journal of Linguistics Anthropology, 9(1), 84-87.

Cavazza, N. (2016). When political candidates “go positive: The effects of flattering the rival in political communication. Social Influence, 11(3), 166–176.

Cavazza, N. (2017). The tone dilemma: Comparing the effects of flattery and verbal aggression in      a political speech. Journal of Language and Social Psychology, 36(5), 585-598.

Danziger, R. (2020). The pragmatics of flattery: The strategic use of solidarity-oriented actions. Journal of Pragmatics, 170, 413-425.

Focella, E. S., Stone, J., Fernandez, N. C., Cooper, J. & Hogg, M. A. (2016). Vicarious hypocrisy: bolstering attitudes and taking action after exposure to a hypocritical in group member. Journal of Experimental Social Psychology, 62, 89-102.

Goffman, E. (1971). Relations in public. New York, NY: Harper and Row.

Halliday, M. A. K. (1968). Notes on transitivity and theme in English part 3. Journal of Linguistics, 4(2), 179-215.

 Halliday, M. A. K. (1978). Language as social semiotic: The social interpretation of language and meaning. Londdon, England: Hodder Arnold.

Hashemian, M. (2014). A pragmatic study of requestive speech act by Iranian EFL learners and Canadian native speakers in hotels. Journal of Teaching Language Skills, 6(2), 55-80.    

Hymes, D. (1967). Models of interaction of language and social setting. Journal of Social Issues, 33(2), 8-28.

Kacmar, K. M., Carlson, D. S., & Bratton, V. K. (2004). Situational and dispositional factors as    antecedents of ingratiatory behaviors in organizational settings. Journal of Vocational Behavior, 65, 309–331.

Pishghadam, R., & Moradi Moghaddam, M. (2011). Toward a contrastive pragmatic analysis of congratulation speech act in Persian and English. The Journal of Applied Linguistics, 4(2), 130-151.

Saville-Troike, M. (2003). The ethnography of communication (3rd ed.). New York, NY: Blackwell.

Vonk, R. (2002). Self-serving interpretations of flattery: Why ingratiation works. Journal of       Personality and Social Psychology, 82(4), 515–526.

Vygotsky, L. (1978). Interaction between learning and development. Readings on the Development of Children, 23(3), 34-41.

Vygotsky, L. (1986). Thought and language. Cambridge, England: MIT Pre.

Wardhaugh, R. (2010). An introduction into sociolinguistics (6th ed.). New York, NY: Wiley-    Blackwell.

Whorf, B. L. (1956). Language, thought, and reality. Cambridge, England: Technology Press of MIT.

Yin, R. K. (2010). Qualitative research from start to finish. New York, NY: The Guilford Press.