مسألۀ تاریخ مندیِ شعرِ منوچهر آتشی

جستارهای نوین ادبی

مقاله 6، دوره 53، شماره 4 - شماره پیاپی 211، بهمن 1399، صفحه 123-150   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2021.60035.0

نویسنده

اسد آبشیرینی^*

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

آن نسبت هنری که میراث شعری یک شاعر با تاریخ روزگاران خود برقرار می‌‌سازد، برسازندۀ ساخت و صورت‌هایی است که شاکلۀ اصیل چهرۀ ادبی او را در سنجش با سایر دوره‌‌ها و نظام‌‌های هنری دیگر، معلوم می‌‌دارد. شعر آتشی فارغ از توفیقی که در القاء توانمند فضاهای بومی جنوب ‑تالی نیمای شمال‑ به دست آورده است، از گرفت‌‌و‌‌گیرهایی نیز بی‌‌آسیب نمانده است که خود برخاسته از غیاب نگاهی تاریخ‌‌مند به هستی و انسان مدرن می‌‌تواند بود. با تمرکز بر سه ‌‌فقره از شعرهای دو دفتر «آهنگ دیگر» و «آواز خاک»، بیشتر به این نکته التفات خواهیم یافت که او چگونه در «خنجرها، بوسه‌‌ها و پیمان‌‌ها»، «گُلگون‌‌سوار» و «ظهور»، با اشتمال سه حوزۀ «تاریخ»، «تراژدی» و «ادبیّات اکثریّت» از آن‌‌گونه فقر نگرشی رنج می‌‌برد که سعی نگارنده را همه بر آن داشته که با در‌‌‌‌نظر‌‌داشت نظریه‌‌های ادبی منتقدان جدید و دسته‌‌بندی مناطق نقدپذیر شعرها، چند‌‌و‌‌چون و کاستی آن‌ها را بررسی و تحلیل کند.

کلیدواژه‌ها

منوچهر آتشی؛ «خنجرها؛ بوسه‌‌ها و پیمان‌‌ها»؛ گُلگون‌‌سوار؛ ظهور

مراجع

آتشی، منوچهر. (۱۳۷۵). گزینۀ اشعار. چاپ سوّم. تهران: انتشارات مروارید.

. (۱۳۹۰). مجموعه اشعار. جلد اوّل. چاپ دوّم. تهران: انتشارات نگاه.

آشوری، داریوش. (۱۳۸۴). ما و مدرنیّت. چاپ سوّم. تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.

آلگونه‌‌جونقانی، مسعود. (۱۳۹۷). نشانه‌‌شناسی شعر. چاپ اوّل. تهران: نشر نویسه.

آلن، گراهام. (۱۳۸۵). رولان بارت. ترجمۀ پیام یزدانجو. چاپ سوّم. تهران: نشر مرکز.

اسپینکز، لی. (۱۳۹۲). فردریش نیچه. ترجمۀ رضا ولی‌‌یاری. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

اندرسون، پری. (۱۳۹۸). ملاحظاتی دربارۀ مارکسیسم غربی. ترجمۀ علیرضا خزایی. چاپ اوّل. تهران: نشر چشمه.

ایگلتون، تری. (۱۳۹۳). نظریۀ ادبی. ترجمۀ عبّاس مخبر. چاپ هشتم. تهران: نشر مرکز.

. (۱۳۹۷). والتر بنیامین. ترجمۀ مهدی امیرخانلو  و محسن ملکی. چاپ اوّل. تهران: نشر مرکز.

. (۱۳۹۸). ایدئولوژی زیبایی‌‌شناسی. ترجمۀ مجید اخگر. چاپ اوّل. تهران: نشر بیدگل.

باباچاهی، علی. (۱۳۷۷). گزاره‌‌های منفرد. چاپ اوّل. تهران: نشر نارنج.

بارت، رولان. (۱۳۹۷). مبانی نشانه‌‌شناسی. ترجمۀ صادق رشیدی و فرزانه دوستی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات علمی‑فرهنگی.

براهنی، رضا. (۱۳۸۰). طلا در مس. جلد دوّم. چاپ دوّم. تهران: انتشارات زریاب.

برمن، مارشال. (۱۳۸۶). تجربۀ مدرنیته. ترجمۀ مراد فرهادپور. چاپ ششم. تهران: انتشارات طرح نو.

پاینده، حسین. (۱۳۹۷). نظریه‌‌ها و نقد ادبی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سمت.

پوینده، محمّد‌‌جعفر. (۱۳۹۲). درآمدی بر جامعه‌‌شناسی ادبیّات. چاپ سوّم. تهران: انتشارات نقش‌جهان.

پیترزما، هنری. (۱۳۹۸). نظریۀ معرفت در پدیدار‌‌شناسی. ترجمۀ فزاد جابرالانصار. چاپ اوّل. تهران: نشر کرگدن.

تودوروف، تزوتان. (۱۳۸۷). مفهوم ادبیّات. ترجمۀ کتایون شهپرراد. چاپ اوّل. تهران: نشر قطره.

. (۱۳۹۸). بوطیقای ساختارگرا. ترجمۀ محمّد نبوی. چاپ ششم. تهران: نشر آگه.

تیلور، چارلز. (۱۳۹۲). هگل و جامعۀ مدرن. ترجمۀ منوچهر حقیقی. چاپ چهارم. تهران: نشر مرکز.

جربزه‌‌دار، عبدالکریم. (۱۳۶۸). حافظ. تصحیح قزوینی ـ غنی. چاپ دوّم. تهران: انتشارات اساطیر.

جعفری، مسعود. (۱۳۷۸). سیر رمانتیسم در اروپا. چاپ اوّل. تهران: نشر مرکز.

جلالی، بهروز. (۱۳۷۷). جاودانه زیستن در اوج ماندن. چاپ سوّم. تهران: انتشارات مروارید.

جورج، امری. (۱۳۷۲). جورج لوکاچ. ترجمۀ عزّت‌‌الله فولادوند. چاپ اوّل. تهران: نشر سمر.

حمیدیان، سعید. (۱۳۹۳). درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات ناهید.

دستغیب، عبدالعلی. (۱۳۴۸). سایه‌‌روشن شعر نو پارسی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات فرهنگ.

سیّدحسینی، رضا. (۱۳۹۳). مکتب‌‌های ادبی. جلد اوّل. چاپ هجدهم. تهران: انتشارات نگاه.

شایگان، داریوش. (۱۳۹۷). بت‌‌های ذهنی و خاطرۀ ازلی. چاپ دوّم. تهران: انتشارات فرزان.

شفیعی‌‌کدکنی، محمّدرضا. (۱۳۷۳). موسیقی شعر. چاپ سوّم. تهران: انتشارات آگاه.

. (۱۳۷۲). صور خیال در شعر فارسی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات آگاه.

. (۱۳۸۷). غزلیّات شمس تبریزی. جلد اوّل. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سخن.

. (۱۳۹۰). با چراغ و آینه. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سخن.

. (۱۳۹۱). رستاخیز کلمات. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سخن.

. (۱۳۹۲). زبان شعر در نثر صوفیّه. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سخن.

شمس لنگرودی، محمدتقی. (۱۳۷۸). تاریخ تحلیلی شعر نو. جلد دوّم. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

صفوی، کورش. (۱۳۸۳). از زبان‌‌شناسی به ادبیّات. چاپ دوّم. تهران: انتشارات سورۀ مهر.

. (۱۳۹۶). استعاره. چاپ اوّل. تهران: انتشارات علمی.

ضیمران، محمّد. (۱۳۹۵). میشل فوکو: دانش و قدرت. چاپ هشتم. تهران: انتشارات هرمس.

طاهباز، سیروس. (۱۳۵۵). حرف‌‌هایی با فروغ فرّخزاد. چاپ اوّل. تهران: انتشارات دفترهای زمانه.

فتوحی، محمود. (۱۳۸۹). بلاغت تصویر. چاپ دوّم. تهران: انتشارات سخن.

فراروش، ایستوان. (۱۳۹۰). مفهوم دیالکتیک از نظر لوکاچ. ترجمۀ حسین اقبال طالقانی. چاپ دوّم. تهران: نشر چشمه.

فرتر، لوک. (۱۳۸۷). لویی آلتوسر. ترجمۀ امیر احمدی‌‌آریان. چاپ اوّل. تهران: نشر مرکز.

فرّخزاد، فروغ. (۱۳۷۷). ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد. چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات مروارید.

فرهادپور، مراد. (۱۳۹۷). شعر مدرن. چاپ اوّل. تهران: نشر بیدگل.

فلکی، محمود. (۱۳۹۶). سلوک شعر. چاپ اوّل. تهران: انتشارات ماه و خورشید.

قراگوزلو، محمّد. (۱۳۹۸). صاحب شناسنامه. چاپ اوّل. تهران: انتشارات نگاه.

قزوانچاهی، عبّاس. (۱۳۷۶). ری‌‌را. چاپ اوّل. تهران: انتشارات معین.

کریمی، فرزاد. (۱۳۹۲). روایتی تازه بر لوح کهن. چاپ اوّل. تهران: نشر قطره.

. (۱۳۹۷). تحلیل سوژه در ادبیّات داستانی پسامدرن. چاپ اوّل. تهران: انتشارات روزنه.

کلارک، تیموتی. (۱۳۹۲). مارتین هایدگر. ترجمۀ پویا ایمانی. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

کولبروک، کلر. (۱۳۹۸). ژیل دولوز. ترجمۀ رضا سیروان. چاپ سوّم. تهران: نشر مرکز.

کوهن، جرالدآلن. (۱۳۹۶). نظریۀ تاریخ مارکس. ترجمۀ محمود راسخ‌‌افشار. چاپ دوّم. تهران: نشر اختران.

لوکاچ، جرج. (۱۳۷۸). تاریخ و آگاهی طبقاتی. ترجمۀ محمّدجعفر پوینده. چاپ دوّم. تهران: نشر تجربه.

. (۱۳۸۸). جامعه‌‌شناسی رمان. ترجمۀ محمّد‌‌جعفر پوینده. چاپ اوّل. تهران: نشر ماهی.

. (۱۳۸۸). جان و صورت. ترجمۀ رضا رضایی. چاپ دوّم. تهران: نشر ماهی.

. (۱۳۸۸). رمان تاریخی. ترجمۀ شاپور بهیان. چاپ اوّل. تهران: نشر اختران.

. (۱۳۸۸). مطالعاتی دربارۀ فاوست. ترجمۀ امید مهرگان. چاپ اوّل. تهران: نشر ثالث.

. (۱۳۹۴). نظریۀ رمان. ترجمۀ حسن مرتضوی. چاپ دوّم. تهران: انتشارات آشیان.

. (۱۳۹۷). جستارهایی دربارۀ توماس مان. ترجمۀ اکبر معصوم‌‌بیگی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات نگاه.

مالپاس، سایمون. (۱۳۹۳). ژان ـ فرانسوا لیوتار. ترجمۀ بهرنگ پورحسینی. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

مایرز، تونی. (۱۳۹۳). اسلاوی ژیژک. ترجمۀ احسان نوروزی. چاپ سوّم. تهران: نشر مرکز.

مختاری، محمّد. (۱۳۷۸). منوچهر آتشی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات توس.

مختاری، محمّد‌‌حسین. (۱۳۹۷). هرمنوتیک معنا و زبان. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سمت.

مک‌‌آفی، نوئل. (۱۳۹۲). ژولیا کریستوا. ترجمۀ مهرداد پارسا. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

مک‌‌کوئیلان، مارتین. (۱۳۸۴). پل دومان. ترجمۀ پیام یزدانجو. چاپ اوّل. تهران: نشر مرکز.

موران، برنا. (۱۳۹۶). نظریه‌‌های ادبیّات و نقد. ترجمۀ ناصر داوران. چاپ دوّم. تهران: انتشارات نگاه.

میلز، سارا. (۱۳۹۸). میشل فوکو. ترجمۀ مرتضی نوری. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

نوری‌‌علاء، اسماعیل. (۱۳۴۸). صور و اسباب در شعر امروز ایران. چاپ اوّل. تهران: انتشارات بامداد.

ویلسون، راس. (۱۳۹۳). تئودور آدورنو. ترجمۀ پویا ایمانی. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

هاسه، اولریش؛ لارج، ویلیام. (۱۳۹۵). موریس بلانشو. ترجمۀ رضا نوحی. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.

هاوکس، ترنس. (۱۳۹۷). استعاره. ترجمۀ فرزانه طاهری. چاپ هفتم. تهران: نشر مرکز.

همدانی، امید. (۱۳۹۸). نظریۀ ادبی. چاپ اوّل. تهران: نشر نگاه معاصر.

هینچلیف، آرنولد. (۱۳۸۹). پوچی. ترجمۀ حسن افشار. چاپ سوم. تهران: نشر مرکز.

یاکوبسن، رومن. (۱۳۸۸). ساخت‌‌گرایی و پساساخت‌‌گرایی. ترجمۀ کورش صفوی. چاپ دوّم. تهران: انتشارات سورۀ مهر.

یورگنسن، ماریا؛ فیلیپس، لونیز. (۱۳۹۷)، تحلیل گفتمان. ترجمۀ هادی جلیلی. چاپ هشتم. تهران: نشر نی.