مطالعه اثرات سطوح شوری و نیتروژن بر محتوی نیتروژن ارقام گندم نان

پژوهشهای زراعی ایران

دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14، 1388  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

اثرات منفی شوری بر جذب و تعادل عناصر غذایی در گیاه، توسط پژوهشگران فراوانی مورد تاکید قرار گرفته است. زمانیکه گیاه در معرض تنش شوری واقع می شود، جذب نیتروژن بیش از سایر عناصر غذایی کاهش می یابد. به نظر می رسد با اعمال مدیریت کودی مناسب در اراضی شور، می توان ضمن افزایش عملکرد، خصوصیات کیفی محصول را نیز بهبود بخشید. لذا طی آزمایشی اثرات مصرف نیتروژن بر محتوی نیتروژن ارقام گندم نان تحت تاثیر تنش شوری مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: شوری در چهار سطح (۰،۱۰۰،۲۰۰ و۳۰۰ مول بر متر مکعب از مخلوط نمک های کلریدسدیم و کلرید کلسیم به نسبت مولی ۵ به ۱)، نیتروژن در سه سطح (۰، ۲ و ۴ مول بر متر مکعب نیترات آمونیوم) و سه رقم گندم هگزاپلوئید بهاره بنام های قدس (رقم ایرانی حساس به شوری)، کراس روشن ۱۱ (ژنوتیپ ایرانی مقاوم به شوری) و خارچیا - ۶۵ (رقم استاندارد مقاوم به شوری). آزمایش در محیط کشت ماسه و شرایط محیطی نسبتا کنترل شده انجام گرفت. نتایج حاصله نشان داد که شوری علیرغم اینکه جذب نیتروژن را بویژه قبل ازگرده افشانی بطور معنی داری کاهش داد، ولی غلظت نیتروژن در بخشهای مختلف گیاهی (ریشه، برگ، ساقه و دانه) لزوما کاهش نیافته و بسته به توانایی گیاه در جذب نیتروژن و تولید ماده خشک، ارقام مورد آزمایش عکس العمل متفاوتی نسبت به تنش شوری نشان دادند. مصرف نیتروژن در سطوح پایین تا متوسط شوری (۱۰۰ تا ۲۰۰ مول) سبب بهبود محتوی نیتروژن بافتهای گیاهی و افزایش شاخص برداشت نیتروژن، افزایش راندمان جذب و راندمان بهره وری نیتروژن و نهایتا افزایش راندمان مصرف نیتروژن گردید. در سطح حداکثر شوری (۳۰۰ مول)، افزایش سطح نیتروژن در محیط رشد نه تنها اثرات سوء شوری را تعدیل نکرد بلکه سبب کاهش محتوی نیتروژن گیاه نیز گردید. با این حال، علیرغم کاهش تبعات شوری توسط نیتروژن، تعیین فرم و مقدار نیتروژن مصرفی در اراضی شور اهمیت زیادی داشته و نیازمند مطالعه بیشتری است.

مراجع