تاثیر پرتو فرابنفش بر رشد، مورفولوژی و فنولوژی سه رقم گل گندم (Centaurea cyanus)

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1399  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2021.61939.0

نویسندگان

مهدی رستگار¹؛ حسن مومیوند ²؛ علیرضا شایگان فر³؛ عبدالحسین رضایی نژاد¹

¹دانشگاه لرستان

²لرستان

³دانشگاه ملایر

چکیده

در دهه‌های گذشته فعالیت های انسانی موجب تاثیرات نامطلوبی بر اتمسفر و لایه ازن استراتوسفری و در نتیجه افزایش میزان پرتو فرابنفش خورشید در سطح کره زمین و به ویژه در ارتفاعات شده است. پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی تأثیر پرتو فرابنفش بر رشد، خصوصیات مورفولوژی و فنولوژی سه رقم گل گندم در شرایط گلخانه در سال 1397 انجام گرفت. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه‌ی کاملاً تصادفی اجرا شد. پرتو فرابنفش در چهار سطح به عنوان عامل اول (شامل: شاهد، پرتو فرابنفش A، پرتو فرابنفش B و پرتو فرابنفش A+B) و سه رقم گل گندم (ارقام صورتی C. cyanus var. Kornblume pink، قرمز C. cyanus var. Kornblume rot و آبی C. cyanus var. Kornblume blau) به‌ عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمار پرتو فرابنفش B و کاربرد همزمان فرابنفش A و B منجر به کاهش اغلب صفات مورفولوژی و صفات وابسته به رشد و عملکرد گیاه گردید. تیمار پرتو فرابنفش A باعث کاهش طول ساقه گل‌دهنده و وزن‌تر و خشک بوته در مقایسه با تیمار شاهد گردید. بررسی نتایج مطالعه حاضر نشان می‌دهد که کاربرد پرتو فرابنفش A منجر به کاهش تعداد روز تا ظهور اولین غنچه گل و تعداد روز تا باز شدن اولین گل در ارقام گل گندم نسبت به تیمار شاهد گردید. تیمار پرتو فرابفش B باعث گلدهی زودتر گل گندم در مقایسه با فرابنفش A گردید. با این‌حال سریع‌ترین ورود به فاز زایشی و گلدهی ارقام گل گندم با کاربرد همزمان فرابنفش A و B مشاهده شد. در پایان، با وجود این‌که رقم Kornblume rot از رشد رویشی بیشتری برخوردار بود، رقم Kornblume pink با داشتن تعداد گل‌های بیشتر، بالاترین عملکرد گل و گلدهی سریع‎تر نسبت به سایر ارقام مورد مطالعه برای کشت مناسب‌تر است.