تاثیر تنش آبی بر برخی صفات مورفولوژی و فیزیولوژی دانهال ژنوتیپ‌های طبیعی مرکبات

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 خرداد 1400  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2021.69052.1027

نویسندگان

رضا فیفائی ¹؛ حسین طاهری²؛ یحیی تاجور²؛ اسماعیل غلامیان²

¹استادیار پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری

²استادیار پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری

چکیده

مرکبات جزو میوه‌های نیمه‌گرمسیری و گرمسیری و از مهم‌ترین محصولات باغبانی هستند. خشکی از مهم-ترین تنش‌های زیستی در مرکبات است. این پژوهش به منظور بررسی اثر خشکی بر دوره بقاء، تعرق کل و برخی صفات در دانهال‌های نوسلار 10 ژنوتیپ طی دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. در آزمایش اول 10 ژنوتیپ‌، تحت تنش شدید قرار گرفته تا دوره بقاء تعیین شود، سپس در آزمایش دوم این 10 ژنوتیپ‌ تحت تاُثیر دو تیمار‌ آبیاری (شاهد و قطع آبیاری) واقع شده و برخی صفات اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد در آزمایش اول پونسیروس و G11 دوره بقاء طولانی‌تری (125 روز) داشته و متحمل‌تر و راف‌لمون (با 38 روز) و G12 (با 44 روز) نیز حساس‌تر بودند. کندترین زمان مصرف آب در پونسیروس و سریع‌ترین آن در راف‌لمون، همچنین بیش‌ترین میزان تعرق تجمعی در G25 و کم‌ترین آن در پونسیروس دیده شد. در آزمایش دوم بیش‌ترین کاهش وزن تر برگ (37/0 برابر)، شاخه (47/0 برابر) و کل (42/0 برابر) ناشی از خشکی در G22 و کم‌ترین کاهش در G11 بترتیب با 48/0، 54/0 و 52/0 برابر در مقایسه با شاهد، بیش‌ترین کاهش وزن تر ریشه ناشی از خشکی در G22 با 35/0 برابر و کم‌ترین کاهش در G18 با 52/0 برابر، بیش‌ترین کاهش وزن تر ریشه به شاخه ناشی از خشکی در G18 با 61/0 برابر و کم‌ترین کاهش در G23 با 65/0 برابر و بیش‌ترین افزایش وزن خشک ریشه به شاخه ناشی از خشکی در G16 با 56/1 برابر و کم‌ترین افزایش در پونسیروس با 3/1 برابر نسبت به شاهد دیده شد. در شرایط تنش G18 و G12 بترتیب با 32/32 و 37/34 درصد کم‌ترین محتوای نسبی آب برگ را داشتند. همچنین G23، G22، G25، G12 و G18 از بیش‌ترین و پونسیروس از کم‌ترین درصد نشت یونی (85/31 درصد) برخوردار بودند. بنابراین پس از بررسی شاخص‌های فوق‌الذکر، می‌توان راف‌لمون و G12 و G18 را بعنوان حساس در برابر خشکی و پونسیروس و G11 را نیز بعنوان متحمل به خشکی معرفی نمود.

کلیدواژه‌ها

تحمل به خشکی؛ تنش کم‌آبی؛ نشت یونی؛ نژادگان طبیعی مرکبات