نقش لذّت زبان خارجی و بی‌‌‌انگیزشی یادگیری در رابطۀ بین حس تعلق با عملکرد درسی زبان

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 4، دوره 54، شماره 4، بهمن 1400، صفحه 101-130   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlts.2021.69019.1022

نویسنده

مسعود ذوقی^*

گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران

چکیده

با توجّه به فقر پژوهشی در تحقیقات طولی آموزش زبان انگلیسی در زمینۀ ترکیب روان‌شناسی مثبت و منفی، مطالعۀ کنونی با هدف بررسی خط سیر و نقش میانجی‌گری لذّت زبان خارجی و بی‌انگیزشی یادگیری در رابطۀ بین حس تعلق با عملکرد درسی زبان انگلیسی اجرا گردید. نمونۀ این پژوهش به تعداد 557 دانشجو ترم اوّل دانشگاهی از رشته‌های غیر زبان انگلیسی به‌وسیلۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. با تکیه بر روش تحقیق پیمایشی طولی، داده‌ها در سه دورۀ زمانی مختلف در طول یک ترم تحصیلی جمع‌آوری شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش آماری «منحنی رشد پنهان» نشان داد که کاهش معنی‌داری در لذّت زبان خارجی و افزایش معنی‌داری در بی‌انگیزشی یادگیری در طول ترم تحصیلی در درس زبان پیش‌دانشگاهی بین شرکت‌کنندگان این تحقیق وجود داشت. درحالی‌که همبستگی حس تعلق با میزان اوّلیۀ بی‌انگیزشی یادگیری زبان منفی بود، حس تعلق با میزان اوّلیۀ لذّت زبان خارجی همبستگی مثبت داشت. تأثیر غیر‌مستقیم حس تعلق در محیط کلاس بر عملکرد درسی زبان با میانجی‌گری لذّت زبان خارجی و بی‌انگیزشی یادگیری معنی‌دار گزارش شد؛ این در حالی بود که بدون متغیر‌های میانجی تأثیر مستقیم حس تعلق در محیط کلاس بر عملکرد درسی زبان معنی‌دار نبود. یافته‌های این پژوهش دارای کاربردهای آموزشی مهمی است که مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

حس تعلق؛ لذّت زبان خارجی؛ بی‌انگیزشی یادگیری زبان؛ عملکرد درسی زبان؛ رشد

مراجع

کتاب‌نامه

حسن‌زاده، ر. و مهدی‌نژاد گرجی، گ. (1393). رابطۀ بین جهت‌گیری‌های انگیزشی (درونی، بیرونی و بی‌انگیزشی) و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در درس زبان انگلیسی. روان شناسی مدرسه، 3(3)‌، 38-60.

حسینی، ف. و خیر، م. (1389). بررسی نقش معلم در هیجانات تحصیلی ریاضی و تنظیم هیجانی دانش‌آموزان. فصلنامۀ پژوهش های نوین روان‌شناختی، 5(20)، 41-63.

دهقان‌زاده، ح.،‌‌‌ ‌فردانش، ه.، حاتمی، ج. و طلایی، آ. (1399). تأثیر آموزش الکترونیکی مبتنی بر بازیوارسازی بر درگیری تحصیلی یادگیرندگان زبان انگلیسی. مجلۀ مطالعات آموزش و یادگیری، 12(1)، 277-295.

عالی‌پور بیرگانی، س.، شهنی ییلاق، م. و سحاقی، ح. (1395). رابطۀ علّی ادراک حمایت عاطفی معلم با عملکرد زبان انگلیسی با میانجی‌گری احساس تعلق، لذّت، نااُمیدی، خودکارآمدی و تلاش تحصیلی. راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی، ۳(۱)، ۴۹-۵۹. 

فرح‌بخش، س.، قبادیان، م.، فرح‌بخش، م. و قنبری، ر. (1398). بررسی تأثیر جو مدرسه بر خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان با میانجی گری سبک مدیریت کلاسی. تدریس پژوهی، 7(3)‌، 242-227.

فیاضی، ح. (1396).تجربه زیسته دانشجویان از لذّت یادگیری (پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

 

Agawa, T., & Takeuch, O. (2016). Re-examination of psychological needs and L2 motivation of Japanese EFL learners: An interview study. Asian EFL Journal, 89,74-98.

Ahmed, W., van der Werf, G., Minnaert, A., & Kuyper, H. (2010). Students' daily emotions in the classroom: Intra-individual variability and appraisal correlates. British Journal of Educational Psychology, 80(4), 583-597.

Arbuckle, J. L. (1996). Full information estimation in the presence of incomplete data. In G. A. Marcoulides & R. E. Schumacker (Eds.), Advanced structural equation modeling (pp. 243-277). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.

Arbuckle, J. L. (2007). AmosTM 16 user’s guide. USA, CH: SPSS.

Block, D. (2003). The social turn in second language acquisition. Edinburgh, UK: Edinburgh University Press.

Bollen, K. A. (2007). On the origins of latent curve models. In R. Cudeck & R. C. MacCallum (Eds.), Factor analysis at 100: Historical developments and future directions (pp. 79–97). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.

Brantmeier, C. (2005). Non-linguistic variables in advanced L2 reading: Learner’s self-assessment and enjoyment. Foreign Language Annals, 38(4), 493-503.

Byrne, B. (2016). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (3^rd ed.). New York, NY: Routledge.

Chenog, J. Mackinnon, D. P., & Khoo, S. T. (2003). Investigation of mediational processes using parallel process latent growth curve modeling. Structural Equation Modeling, 10(2), 1-25.

Csikszentmihalyi, M. (2008). Flow: The psychology of optimal experience. USA, New York: Harper Perennial.

Davarzani, S. (2017). Study on demotivation of iranian EFL students at school and university. (Unpublished Master’s thesis), Semnan University, Semnan, Iran.

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self determination in human behavior. New York, NY: Plenum.

Dewaele, J.-M. (2017). Psychological dimensions and foreign language anxiety. In S. Loewen and M. Sato (Eds.), The Routledge handbook of instructed second language acquisition (pp. 433-450). England, London: Routledge.

Dewaele, J.-M., & MacIntyre, P. D. (2014). The two faces of Janus? Anxiety and enjoyment in the foreign language classroom. Studies in Second Language Learning and Teaching, 4(2), 237-274.

Dewaele, J.-M., & MacIntyre, P. D. (2016). Foreign language enjoyment and foreign language classroom anxiety. The right and left feet of FL learning? In P. D. MacIntyre, T. Gregersen, and S. Mercer (Eds.), Positive psychology in SLA (pp. 215-236). England, Bristol: Multilingual Matters.

Dewaele, J.-M., Witney, J., Saito, K., & Dewaele, L. (2018). Foreign language enjoyment and anxiety in the FL classroom: The effect of teacher and learner variables. Language Teaching Research, 22(6), 676–697.

Dewaele, J-M., Petrides, K. V., & Furnham, A. (2008). Effects of trait emotional intelligence and sociobiographical variables on communicative anxiety and foreign language anxiety among adult multilinguals: A review and empirical investigation. Language Learning, 58(4), 911–960.

Dewaele, J-M., Witney, J. Saito, K., & Dewaele, L. (2017). Foreign language enjoyment and anxiety: The effect of teacher and learner variables. Language Teaching Research, 22(6), 1-22. 

Dincer, A., & Yesilyurt, S. (2017). Motivation to speak English: A self-determination theory perspective. PASAA: Journal of Language Teaching and Learning in Thailand, 53, 1-25.

Dörnyei, Z. (2001). Teaching and researching motivation. Harlow, England: Longman.

Dörnyei, Z. (2005). The psychology of the language learner: Individual differences in second language acquisition. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.

Dörnyei, Z. (2007). Research methods in applied linguistics: Quantitative, qualitative and mixed methodologies. England, Oxford: Oxford University Press.

Dörnyei, Z. (2010). The relationship between language aptitude and language learning motivation: Individual differences from a dynamic systems perspective. In E. Macaro (Ed.), Continuum companion to second language acquisition (pp. 247-267). England, London: Continuum. 

Dörnyei, Z., & Ushioda, E. (2011). Teaching and researching motivation (2nd ed.). England, Harlow: Pearson Education.

Elahi-Shirvan, M., & Taherian, T. (2018). Longitudinal examination of university students’ foreign language enjoyment and foreign language classroom anxiety in the course of general English: Latent growth curve modeling. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 24(1), 31-49.

Fraser, B. J., Treagust, D. F., & Dennis, N. C. (1986). Development of an instrument for assessing classroom psychosocial environment at universities and colleges. Studies in Higher Education, 11(1), 43-54.

Gregersen, T., MacIntyre, P. D., & Mercer, S. (2016). Introduction. In P. D. MacIntyre, T. Gregersen, & S. Mercer (Eds.), Positive psychology in SLA (pp. 1- 9). Clevedon, England: Multilingual Matters.

Gregersen, T., MacIntyre, P. D., & Meza, M. (2016). Positive psychology exercises build social capital for language learners: preliminary evidence. In P. D., MacIntyre, T. Gregersen, & S. Mercer (Eds.), Positive psychology in SLA (pp.147-167). Clevedon, England: Multilingual Matters.

Gregersen, T., MacIntyre, P. D., & Olson, T. (2017). Do you see what I feel? An idiodynamic assessment of expert and peer’s reading of nonverbal language anxiety cues. In C. Gkonou, M. Daubney, & J.-M. Dewaele (Eds.), New insights into language anxiety: Theory, research and educational implications (pp. 110-134). Bristol, England: Multilingual Matters.

Jang, H., Kim, E. J., & Reeve, J. (2016). Why students become more engaged or more disengaged during the semester: A self-determination theory dual-process model. Learning and Instruction, 43, 27–38. 

Kaivanpanah, S., & Ghasemi, Z. (2011). An investigation into sources of demotivation in second language learning. Iranian Journal of Applied Linguistics, 14(2), 89-110.

Larsen-Freeman, D., & Cameron, L. (2008). Complex systems and applied linguistics. England, Oxford: Oxford University Press.

Macintyre, P. D. (1999). Language anxiety: A review of the research for language teachers. In D. J. Young (Ed.), Affect in foreign language and second language teaching: A practical guide to creating a low-anxiety classroom atmosphere (pp. 24-45). Boston, MA: Mc Graw-Hill.

MacKinnon, D. P. (2008). Introduction to statistical mediation analysis. New York, NY: Routledge.

McEown, M. S., & Oga-Baldwin, W. L. Q. (2019). Self-determination for all language learners: New applications for formal language education. System, 86, 102-124.

Mercer, S. (2016). Complexity and language teaching. In G. Hall (Ed.), The Routledge handbook of English language teaching (pp. 473–485). England, London: Routledge

Mercer, S. (2019). Language learner engagement: Setting the scene. In X. Gao (Ed.), Second handbook of English language teaching (pp. 1–19). Cham, Switzerland: Springer.

Noels, K A., Clement, R., & Pelletier, L. G. (1999). Perceptions of teacher communicative style and students' intrinsic and extrinsic motivation. Modern Language Journal, 83(1), 23-34.

Noels, K. A. (2015). Supporting students’ self-determined motivation to learn languages. CONTACT Magazine, 41(1), 21-32.

Noels, K. A., Vargas Lascano, D. I., & Saumure, K. (2019). The development of self-determination across the language course: Trajectories of motivational change and the dynamic interplay of psychological needs, orientations, and engagement. Studies in Second Language Acquisition, 41(4), 821-851.

Oga-Baldwin, W. L. Q., & Nakata, Y. (2015). Structure also supports autonomy: Measuring and defining autonomy-supportive teaching in Japanese elementary foreign language classes. Japanese Psychological Research, 57(3), 167–179.

Oga-Baldwin, W. L. Q., & Nakata, Y. (2017). Engagement, gender, and motivation: A predictive model for Japanese young language learners. System, 65, 151–163.

Pekrun, R, Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students' self-regulated learning and achievement: A program of quantitative and qualitative research. Educational Psychologist, 37, 91-106.

Pekrun, R. (2017). Achievement emotions. In A. J. Elliot, C. S. Dweck, & D. S. Yeager (Eds.), Handbook of competence and motivation: Theory and application (pp. 251–271). New York, NY: The Guilford Press.

Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A. C., Barchfeld, P., & Perry, R. P. (2011). Measuring emotions in students’ learning and performance: The achievement emotions questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology, 36(1), 36-48.

Peterson, C. (2006). A primer in positive psychology. New York, NY: Oxford University Press.

Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of Educational Psychology, 105(3), 579-595.

Roorda, D., Koomen, H. M. Y., Split, J. L., & Oort, F. J. (2011). The influence of affective teacher-student relationships on students' school engagement and achievement: A meta-analytic approach. Review of Educational Research, 81(4), 493-529.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2016). Facilitating and hindering motivation, learning and well-being in schools: Research and observations from self-determination theory. In K. R. Wentzel & D. B. Miele (Eds.), Handbook on Motivation at Schools (pp. 96-119). New York, NY: Routledge.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. New York, NY: Guilford

Sakiz, J. (2012). Perceived instructor affective support in relation to academic emotions and motivation in college. Educational Psychology, 32(1), 63-79.

Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. New York, NY: Free Press.

Song, B., & Kim, T-Y. (2017). The dynamics of demotivation and remotivation among Korean high school EFL students. System, 65, 90-103.

Soodmand Afshar, H., & Movassagh, H. (2016). EAP education in Iran: Where does the problem lie? Where are we heading? Journal of English for Academic Purposes, 22, 132–151.

Stevick, E.W. (1980). Teaching languages: A way and ways. Rowley, MA: Newbury House.

Tanaka, M. (2017). Examining EFL vocabulary learning motivation in a demotivating learning environment, System, 65, 130-138.