شناسایی و سطح بندی پیشران های توهم توطئه مدیران در سازمان های دولتی با استفاده از روش ساختاری تفسیری

پژوهش نامه مدیریت تحول

مقاله 4، دوره 13، بهار و تابستان 1400 - شماره پیاپی 25، شهریور 1400، صفحه 85-108   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tmj.2021.68044.1010

نویسندگان

فتاح شریف زاده¹؛ مهدیه ویشلقی^{* 2}

¹استاد گروه مدیرت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران،ایران.

²دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

توهم توطئه در مدیران باعث می­شود تصور کنند کارکنان مخفیانه و با داشتن سوء­نیت به دنبال دسیسه­چینی و تحقق اهداف خودخواهانه هستند که بروز این پدیده منجر به افزایش بدبینی نسبت به کارکنان و ترومای سازمانی می­شود. ازاین‌رو شناسایی عوامل مؤثر بر توهم توطئه مدیران در سازمان­های دولتی و رفع آن‌ها منجر به تسهیل مسیر توسعه و تحول سازمانی می­شود. براین اساس هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی و سطح­بندی پیشران­های توهم توطئه مدیران است. شناسایی پیشران­های توهم توطئه از طریق مصاحبه­های نیمه­ساختار­یافته با روش تحلیل محتوای کیفی بر پایه تکنیک اشباع نظری با 15 نفر از اساتید مدیریت و روانشناسی انجام گرفت. روایی و پایایی مصاحبه­ها به ترتیب با روش روایی محتوایی نسبی و شاخص کاپای کوهن تأیید شد. کدگذاری مصاحبه­ها با استفاده از نرم‌افزار اطلس­تی منجر به شناسایی 11 پیشران در شکل­گیری توهم توطئه شد. به‌منظور سطح­بندی پیشران‌های شناسایی شده از نظرات 26 نفر از مدیران ارشد سازمان­های دولتی استان آذربایجان­غربی با روش نمونه­گیری هدفمند و به کمک پرسشنامه استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب با بهره­گیری از روایی محتوا و روش آزمون ـ پس­آزمون تأیید شد. پیشران­های شناسایی شده با روش ساختاری تفسیری منجر به تشکیل شش سطح شد که ضعف فرهنگی و ضعف مدیریتی مدیران اثرگذارترین و عدم شفافیت و ارتباطات ناکارآمد، اثرپذیرترین عوامل بودند.

کلیدواژه‌ها

مدیران؛ توطئه؛ توهم توطئه مدیران؛ سازمان های دولتی

مراجع

 

References

Attri, R.; Dev, N., & Sharma, V. (2013). Interpretive structural modelling (ISM) approach: an overview. Research Journal of Management Sciences, 23(19), 11-71.

Azar, A., & Bayat, K. (2008). Business central process model design with interpretive structural modeling (ISM) approach. Information Technology Management Quarterly, 1(1), 3-18. (in Persian).

Baden, C., & Sharon, T. (2021). Blinded by the lies? Toward an integrated definition of conspiracy theories. Communication Theory, 31(1), 82-106. https://doi.org/10.1093/ct/qtaa023

Biddlestone, M.; Cichocka, A., Žeželj, I., & Bilewicz, M. (2020). Conspiracy theories and intergroup relations. Routledge Handbook of Conspiracy Theories, 219-230. https://doi.org/10.4324/9780429452734-2_6

Bilewicz, M.; Cichocka, A., & Soral, W. (2015). The psychology of conspiracy. Routledge.

Cichocka, A.; Marchlewska, M.; Golec de Zavala, A., & Olechowski, M. (2016). ‘They will not control us’: Ingroup positivity and belief in intergroup conspiracies. British Journal of Psychology, 107(3), 556-576. https://doi.org/10.1111/bjop.12158

Cuddy, A. J.; Fiske, S. T., & Glick, P. (2007). The BIAS map: behaviors from intergroup affect and stereotypes. Journal of Personality and Social Psychology, 92(4), 631-648. https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.4.631

De Moura, G. R.; Abrams, D.; Retter, C.; Gunnarsdottir, S., & Ando, K. (2009). Identification as an organizational anchor: how identification and job satisfaction combine to predict turnover intention. European Journal of Social Psychology, 39(4), 540-557. https://doi.org/10.1002/ejsp.553

Douglas, K. M.; Cichocka, A., & Sutton, R. M. (2020). Motivations, emotions and belief in conspiracy theories. Routledge Handbook of Conspiracy Theories, 181-191. https://doi.org/10.4324/9780429452734-2_3

Douglas, K. M., & Leite, A. C. (2017). Suspicion in the workplace: Organizational conspiracy theories and work-related outcomes. British Journal of Psychology, 108(3), 486-506. https://doi.org/10.1111/bjop.12212

Douglas, K. M., & Sutton, R. M. (2011). Does it take one to know one? endorsement of conspiracy theories is influenced by personal willingness to conspire. British Journal of Social Psychology, 50(3), 544-552. https://doi.org/10.1111/j.2044-8309.2010.02018.x

Douglas, K. M., & Sutton, R. M. (2015). Climate change: why the conspiracy theories are dangerous. Bulletin of the Atomic Scientists, 71(2), 98-106. https://doi.org/10.1177/0096340215571908

Douglas, K. M.; Sutton, R. M.; Callan, M. J.; Dawtry, R. J., & Harvey, A. J. (2015). Someone is pulling the strings: hypersensitive agency detection and belief in conspiracy theories. Thinking & Reasoning, 22(1), 57-77. https://doi.org/10.1080/13546783.2015.1051586

Douglas, K. M.; Sutton, R. M., & Cichocka, A. (2019). Belief in conspiracy theories. The Social Psychology of Gullibility, 61-76. https://doi.org/10.4324/9780429203787-4

Drisko, J. W., & Maschi, T. (2015). Qualitative content analysis. Content Analysis, 81-120. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780190215491.003.0004

Goreis, A., & Voracek, M. (2019). A systematic review and meta-analysis of psychological research on conspiracy beliefs: field characteristics, measurement instruments, and associations with personality traits. Frontiers in Psychology, 10(1), 205. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00205

Goertzel, T. (2010). Conspiracy theories in science. EMBO reports, 11(7), 493–499. http://doi:10.1038/ embor.2010.84

Hagen, K. (2017). Conspiracy theories and the paranoid style: do conspiracy theories posit implausibly vast and evil conspiracies? Social Epistemology, 32(1), 24-40. https://doi.org/10.1080/02691728.2017.1352625

Hancock, J. I.; Allen, D. G.; Bosco, F. A.; McDaniel, K. R., & Pierce, C. A. (2011). Meta-analytic review of employee turnover as a predictor of firm performance. Journal of Management, 39(3), 573-603. https://doi.org/10.1177/0149206311424943

Hofstadter, R., & Eysenck, H. J. (1966). The Paranoid style in american politics and other essays.by richard hofstadter. Political Science Quarterly, 81(4), 645. https://doi.org/10.2307/2146916

Imhoff, R., & Lamberty, P. (2020). Conspiracy beliefs as psycho-political reactions to perceived power. Routledge Handbook of Conspiracy Theories, 192-205. https://doi.org/10.4324/9780429452734-2_4

Jolley, D., & Douglas, K. M. (2013). The social consequences of conspiracism: exposure to conspiracy theories decreases intentions to engage in politics and to reduce one's carbon footprint. British Journal of Psychology, 105(1), 35-56. https://doi.org/10.1111/bjop.12018

Jolley, D.; Meleady, R., & Douglas, K. M. (2019). Exposure to intergroup conspiracy theories promotes prejudice which spreads across groups. British Journal of Psychology, 111(1), 17-35. https://doi.org/10.1111/bjop.12385

Lantian, A.; Wood, M., & Gjoneska, B. (2020). Personality traits, cognitive styles and worldviews associated with beliefs in conspiracy theories. Routledge Handbook of Conspiracy Theories, 155-167. https://doi.org/10.4324/9780429452734-2_1

McCauley, C., & Jacques, S. (1979). The popularity of conspiracy theories of presidential assassination: a bayesian analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 37(5), 637-644.

 https://doi.org/10.1037/0022-3514.37.5.637

Meyer, J. P.; Becker, T. E., & Van Dick, R. (2006). Social identities and commitments at work: toward an integrative model. Journal of Organizational Behavior, 27(5), 665-683. https://doi.org/10.1002/job.383

Miller, S. (2002). Conspiracy theories: Public arguments as coded social critiques: a rhetorical analysis of the twa flight 800 conspiracy theories. Argumentation and Advocacy, 39(1), 40-56.

https://doi.org/10.1080/00028533.2002.11821576

Oliver, J. E.; & Wood, T. J. (2014). Conspiracy theories and the paranoid Style(s) of mass opinion. American Journal of Political Science, 58(4), 952-966. https://doi.org/10.1111/ajps.12084

Rankin, J. (2017). The conspiracy theory meme as a tool of cultural hegemony: A critical discourse analysis. PhD dissertation. fielding graduate university. santa barbara. CA.

Schwepker, C. H. (2001). Ethical climate's relationship to job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention in the salesforce. Journal of Business Research, 54(1), 39-52.

 https://doi.org/10.1016/s0148-2963(00)00125-9

Sunstein, C. R., & Vermeule, A. (2009). Conspiracy theories: Causes and cures. Journal of Political Philosophy, 17(2), 202-227.

 https://doi.org/10.1111/j.1467-9760.2008.00325.x

Swami, V.; Chamorro-Premuzic, T., & Furnham, A. (2010). Unanswered questions: a preliminary investigation of personality and individual difference predictors of 9/11 conspiracist beliefs. Applied Cognitive Psychology, 24(6), 749 761. http://doi:10.1002/acp.1583

Swami, V., & Coles, R. (2010). The truth is out there: belief in conspiracy theories. the psychologist, 23. 560–563.

Swami, V.; Coles, R.; Stieger, S.; Pietschnig, J.; Furnham, A.; Rehim, S., & Voracek, M. (2011). Conspiracist ideation in britain and austria: evidence of a monological belief system and associations between individual psychological differences and real-world and fictitious conspiracy theories. British Journal of Psychology, 102(3), 443-463.

 https://doi.org/10.1111/j.2044-8295.2010.02004.x

Van Dick, R.; Christ, O.; Stellmacher, J.; Wagner, U.; Ahlswede, O.; Grubba, C.; Hauptmeier, M.; Hohfeld, C.; Moltzen, K., & Tissington, P. A. (2004). Should I stay or should I go? explaining turnover intentions with organizational identification and job satisfaction. British Journal of Management, 15(4), 351-360.

 https://doi.org/10.1111/j.1467-8551.2004.00424.x

Van Prooijen, J., & De Vries, R. E. (2016). Organizational conspiracy beliefs: implications for leadership styles and employee outcomes. Journal of Business and Psychology, 31(4), 479-491. https://doi.org/10.1007/s10869-015-9428-3

Van Prooijen, J., & Douglas, K. M. (2018). Belief in conspiracy theories: basic principles of an emerging research domain. European Journal of Social Psychology, 48(7), 897-908. https://doi.org/10.1002/ejsp.2530

Van Prooijen, J., & Jostmann, N. B. (2012). Belief in conspiracy theories: the influence of uncertainty and perceived morality. European Journal of Social Psychology, 43(1), 109-115. https://doi.org/10.1002/ejsp.1922

Van Prooijen, J., & Song, M. (2021). The cultural dimension of intergroup conspiracy theories. British Journal of Psychology, 112(2), 455-473. https://doi.org/10.1111/bjop.12471

Whitson, J. A., & Galinsky, A. D. (2008). Lacking control increases illusory pattern perception. Science, 322(5898), 115-117.

https://doi.org/10.1126/science.1159845

Wood, M. J. (2016). Conspiracy suspicions as a proxy for beliefs in conspiracy theories: implications for theory and measurement. British Journal of Psychology, 108(3), 507-527. https://doi.org/10.1111/bjop.12231