چشم انداز نقد جامعه شناختی فرانسه و کاربرد آن بر رمان چشم هایش

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 6، فروردین 1400  

نوع مقاله: پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2022.75238.1039

نویسندگان

شکیبا ذاکرحسینی ¹؛ فرزانه کریمیان ²

¹گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه شهید بهشتی

²دانشیار، گروه فرانسه دانشگاه شهید بهشتی تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی گروه فرانسه

چکیده

این پژوهش با رویکردی اجتماعی به تحلیل گفتمان و تصویر زن و مرد در رمان معروف بزرگ علوی به نام چشم‌هایش می‌پردازد. علوی داستان‌نویسی واقع‌گرا است که از رویدادهای واقعی استفاده می‌کند و نارسایی‌های جامعه عصر خود را آشکار می‌کند. چشم‌هایش رمانی سیاسی-اجتماعی است و گفتمان شخصیت‌هایش مفاهیم سیاسی-اجتماعی را بازنمایی می‌کند. هدف اصلی، تحلیل مسائل اجتماعی رمان برخاسته از گفته پردازی شخصیت‌ها است تا جایگاه‌های متفاوت افراد را مشاهده کرده و دریابیم جامعه چگونه در نظام بیانی خود را آشکار می کند. این مطالعه نشان می دهد که چگونه می توان در نهایت از طریق بررسی گفتمان رمان بازتاب ساختار گفتمانی جامعه را ارائه کنیم. در این راستا، از مفاهیمی بهره خواهیم جست که ادموند کرو، نظریه پرداز این عرصه، جهت بیان شکل‌گیری گفتمانی، در برهۀ معین تاریخ جامعۀ رمان بر شکل‌گیری تاریخی، ایدئولوژیکی مطرح می‌سازد که چگونه در متن وارد و منعکس می‌شود. به همین ترتیب، پیرو آدورنو و هورخایمر، هر گفته را در معرض ایدئولوژی می انگارد و ارتباط میان معنا و نحو روایی با ساختار معاصر خود از دیدگاه تاریخی و اجتماعی می‌داند. همچنین، بررسی ما نشان می‌دهد که جایگاه و تصویر زنان به گونه‌ای کاملاً متضاد با آنچه در جامعه زمان خود بودند، توسط نویسنده ارائه می‌گردد. زن در فرایندهای اجتماعی نقشی پویا و زنده دارد. شخصیتی آوانگارد که مردان را وارد بی نظمی‌هایی در ارزش‌ها می‌کند و تاثیرات ژرفی بر ایجاد گفتمانی نو دارد. نقد جامعه شناختی گفتمانی با هدف بررسی عناصر گفتمان به ما کمک می‌کند تا مسیری به سوی معنا طی کنیم.

کلیدواژه‌ها

نقد جامعه شناختی فرانسه زبان؛ چشمهایش؛ ساختارهای گفتمانی؛ شرایط اجتماعی؛ ایدئولوژی

مراجع