تاثیر استفاده از خشک‌کن خوابیده همزن‌دار با سیستم کنترل رطوبت برفرایند خشک‌کردن شلتوک و فاکتورهای تبدیل

نشریه پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 اردیبهشت 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی فارسی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.2021.71130.1068

نویسندگان

عاصفه لطیفی ¹؛ محمد علی کیه بادرودی نژاد²؛ محمدرضا علیزاده³

¹هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور-معاونت مازندران

²محقق

³هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

غیریکنواختی در خشک‌کردن شلتوک با استفاده از خشک‌کن بستر خوابیده متداول درکارخانه های شالیکوبی یکی از عوامل مؤثر بر افزایش درصد شکستگی برنج و ضایعات در مرحله تبدیل محسوب می‌شود. به منظور بهینه‌سازی فرایند خشک‌کردن، یک دستگاه خشک‌کن بسترخوابیده مجهز به همزن و سیستم کنترل خودکار رطوبت شلتوک در مقیاس آزمایشگاهی طراحی و ساخته شد و کارایی آن مورد ارزیابی قرار گرفت. متغیرهای آزمایش، نوع خشک‌کن در دو سطح (مجهز به همزن و سیستم کنترل رطوبت (خشک‌کن هوشمند) و بدون همزن (رایج)) و نوع شلتوک در چهار سطح (طارم هاشمی، گوهر، طارم محلی و شیرودی) بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد، زمان خشک‌کردن شلتوک از رطوبت 2/14 درصد به رطوبت 5/8 درصد در خشک‌کن رایج بطور میانگین 1/43 ساعت و با خشک‌کن هوشمند 2/14 ساعت به طول انجامید. میانگین نرخ خشک‌کردن برای چهار رقم در خشک‌کن خوابیده 135/0 و در خشک‌کن هوشمند 412/0 درصد بر ساعت بوده است. اثر رقم بر راندمان تبدیل و راندمان برنج سالم (01/0p<) و اثر نوع خشک‌کن بر راندمان برنج سالم (05/0p<) معنی‌دار بود. بیشترین راندمان تبدیل و راندمان برنج سالم در رقم هاشمی (به ترتیب 2/69 و 7/87 درصد) و کمترین آن در رقم شیرودی (به ترتیب 2/62 و 8/57 درصد) بدست آمد. راندمان برنج سالم در خشک‌کن رایج بطور میانگین 9/67 درصد و در خشک‌کن هوشمند 2/73 درصد تعیین شد. نوع خشک‌کن تاثیر معناداری بر سفیدی رنگ ارقام نداشت. از بین چهار رقم فقط طارم هاشمی سفیدی رنگ بیشتری در خشک‌کن هوشمند نشان داد.

کلیدواژه‌ها

خشک‌کن شلتوک؛ درجه سفیدی؛ راندمان برنج سالم؛ نرخ خشک‌کردن