جایگاه سفرنامههای فرانسویان در حفظ روابط فرهنگی ایران و فرانسه در قرن 18 م.

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

مقاله 9، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 6، شهریور 1400   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2022.76017.1045

نویسندگان

اسدالله محمدزاده^{* 1}؛ نصراله پورمحمدی املشی²؛ عبدالرفیع رحیمی²

¹دانشجوی دکتری تاریخ ایران دانشگاه بین المللی امام خمینی

²عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی

چکیده

پس از یک دوره‏ شکوفایی روابط سیاسی و فرهنگی بین ایران و فرانسه در قرن 17م از اوایل قرن 18م کاهش روابط سیاسی ایران و فرانسه، آمدوشدهای سیاسی و تجاری میان دو کشور را تحت تأثیر قرار داد که افول سفرنامه نویسی از مهم‏ترین نتایج این تحولات بود. این نوشته در صدد است به این پرسش اساسی پاسخ دهد که با وجود این افول شدید، سفرنامه های فرانسویان به عنوان یکی از مؤلفه های فرهنگی چه نقشی در این روابط ایفا مینمودند؟ مطالعات این پژوهش نشان می‏دهد در کنار این بحران‏های سیاسی، سازوکارهای فرهنگی به ویژه در فرانسه به حیات خود ـ ولو گسترده ‏تر از قبل ـ ادامه می‏دهند. انتشار سفرنامه‏ ها به شکلی گسترده و در تیراژ بالا، ترجمه ‏ی آثار ایرانی، و محوریت ایران در موضوعات نگاشته ‏شده توسط روشنفکران قرن هجدهمی فرانسه بسیار بیشتر از قرن گذشته دیده می‏شود. به گونه‏ ای که طول قرن نوزدهم عصر جهشی بی‏نظیر در سفرنامه نویسی سیاحان فرانسوی با موضوع ایران است؛ این جهش پیامد نفوذ گسترده‏ ی روح ایرانی در طول قرن 18م در آثار روشنفکران فرانسوی است که بذر آن در طول قرن هفدهم توسط سیاحان فرانسوی در قالب سفرنامه کاشته شده ‏بود. شکل‏ گیری گفتمان فرانسوی در آثار سیاحان فرانسوی از این دوره به بعد، توجه به تحولات سیاسی ایران تحت عنوان انقلابات ایران در بحبوحه‏ ی شکل‏ گیری انقلاب فرانسه و کاربست تئوری عنوان شده در زمان حاضر از دیگر نکات قابل توجهی هستند که در این پژوهش بدان‏ها پرداخته می‏شود.

کلیدواژه‌ها

بحران سیاسی؛ ایران؛ فرانسه؛ روابط فرهنگی؛ سفرنامه ها؛ فرانسویان

مراجع